بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه:
اگر منتظر بتواند در تمامی نوبتها بویژه نماز صبح که مشکلتر به نظر میرسد خودش را الزام به نماز اول وقت کند، معلوم می شود، حداقل شایستگی را جهت تبعیت از فرمان امام زمان (عج) پیدا کرده است. در حقیقت کسی که تعهد به نماز اول وقت ندارد، قطعاً استعداد چندانی جهت تعهد به فرامین امام زمان (ارواحنا له الفداء) را نخواهد داشت.
البته قطعاً موفقیت در نماز اول وقت نیاز به تمرین و توفیق دارد. در واقع کسی موفق به نماز اول وقت می شود که از هوای نفس،کمتر پیروی کند و سطح گناهانش در طول روز کمتر بوده باشد.
دومین چیزی که به انسان کمک می کند که خودش را ملزم به نماز اول وقت کند، بحث شناخت نماز و جایگاه آن در آیات و روایات است. که بهترین گزینه برای توفیق در نماز اول وقت همین است، که انسان اهمیت آن را بشناسد.
سومین موضوعی که بسیار کمک گسترده ای در توفیق نماز اول وقت می نماید، دائم الوضو بودن است، دائم الوضو در ابتدا سخت به نظر می رسد ولی وقتی چند روز این کار را انجام دهیم، می بینیم که اصلاَ کار سختی نبوده است.
مطالعه چکیده موضوع نماز اول وقت (عهد یمین)
اقامه نماز به زبان ساده یعنی: تشّرف دسته جمعی به محضر مقدس خداوند و زیارت خداوند و همنشین و هم صحبت شدن با خداوند، (یعنی: تسبیح و حمد وذکر و نماز) در یک میهمانی ویژه در خانه خداوند(مسجد)، به همراه پیامبر اکرم (ص) و تمام صالحین (نکته: اگر در مورد سلام های آخر نماز تفکّر کنید، به این مطالب میرسید) و کسی که در این میهمانی مقدس شرکت نکند، در واقع خودش را محروم و بی نصیب از برکات این میهمانی عظیم کرده است.
همنشین شدن و هم صحبت شدن با خداوند و پیامبر اکرم و صالحان، بالاترین پاداشی است که خداوند وعده آن را به مؤمنان، برای روز قیامت داده است. و شَمّه ای از این پاداش در این دنیا، در قالب اقامه نماز در مسجد به ما داده شده است.
نکته بسیار مهم:
* حضور در نماز اول وقت یعنی: اشتراک زمانی و تجمّع در یک زمان مشخص میان خداوند و پیامبر اکرم و جمیع صالحان.
* حضور در نماز اول وقت در مسجد یعنی: اشتراک زمانی و مکانی مشخص، میان خداوند و پیامبر اکرم و تمام صالحان. که این بسیار با فضیلت تر از مورد اول است.
پس خوشا به حال آنانکه این تشرّف را قدر میدانند و نهایت استفاده را از آن می کنند.
اینجاست که احادیث مربوط به نماز و مساجد، جای خود را پیدا می کنند؛
مثلاً، پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلّم می فرمایند:
بهترین مردم کسانی هستند که اولین نفر در مسجد وارد و آخرین نفر، از آن خارج می‌شوند. (مستدرک، ج ۳، ص ۳۶)
یا امیر المؤمنین (علیه السلام) می فرمایند: چهار بقعه در دنیا از قصرهای بهشتی است: مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) و مسجدالاقصی و مسجد کوفه. (وسائل، ج ۳، ص ۵۴۵)
یا امام صادق (علیه السلام)می فرمایند: خدای تبارک و تعالی میفرمایند: مساجد خانه‌‌های من در زمین‌‌اند، خوشا به حال بندهای که در خانه‌‌اش، خود را طاهر کند (وضو بگیرد) و بعد مرا در خانه‌ام زیارت کند، اینجا دیگر بر میزبان است که مهمان خود را گرامی بدارد.(ثواب‌الاعمال، ص ۶۹)
جهت دریافت احادیث بیشتر را اینجا کلیک کنید.
نکته خیلی مهم:
پیامبران رسالتشان پایه گذاری این میهمانی و تشرّف و دعوت مردم به این میهمانی است.
و ائمه هدی (علیه السلام) رسالتشان شناساندن و معرفی صاحب میهمانی (خداوند) و برقرارکننده ارتباط عمیق بر مبنای شناخت کامل، بین خداوند و بندگان می‌باشند.(این السبب المتصل بین الارض و السماء)
در یک جمله رسالت آنان رساندن مردم به حقیقت عبادت (بندگی) و حضور قلب در نماز است.
هر کس در این دنیا علاقه ای به رفتن در مساجد از خود نشان نمی دهد، معنی اش این است که در روز قیامت هم همنشین، پیامبران و صالحان نخواهد شد.
حضور در مسجد اگر با معرفت (خداشناسی) همراه باشد، لذت بخش و مورد رضایت خداوند است.
رابطه نماز و انفاق:
حضرت زهرا (سلام الله علیها) در خطبه فدکیه فرمودند : خداوند نماز را برای از بین بردن تکبر قرار دادند؛
حالا با عنایت به فرموده حضرت زهرا سلام الله علیها، فرض کنید کسی نماز بخواند ولی انفاق نکند، چه اتفاقی می افتند؟ روشن است آن وقت نه تنها نماز آن شخص تکبّر او را از بین نمی برد بلکه چون او حبِّ نفس دارد، خودخواه است، و چون خود خواه است، نفس خودش را معبود خویش قرار داده و نمازی هم که می خواند برای هوای نفس خودش است، در نتیجه نمازش او را متکبّر تر می کند، درست مانند ابلیس که عبادتش ، او را متکبّر تر کرد و در سجده برای آدم تکبّر کرد، یعنی اساساً ابلیس برای اینکه از همه بندگان خداوند بالاتر باشد خداوند را سجده می کرد، حالا چطور، می تواند برای آدمی که تازه خلق شده سجده کند؟ این است رازی که خداوند می دانست و به فرشتگان در جواب اعتراضشان فرمودند: من چیزی می دانم که شما نمی دانید. (آیه ۳۰ سوره مبارکه بقره) لذا خداوند در آیه ۲۳ سوره مبارکه جاثیه می فرمایند: ((پس آیا دیدی کسی را که هوای خویش را معبود خود قرار داده و خدا او را از روی علم [به این که پذیرای هدایت نبود] گمراه ساخته و بر گوش و دلش مهر زده و بر دیده اش پرده نهاده است؟ آیا پس از خدا چه کسی او را هدایت خواهد کرد؟ آیا متذکر نمی شوید.)) بنابراین اینجا لزوم مسأله انفاق مشخص می شود، و نماز زمانی تکبّر انسان را از بین می برد که با انفاق و زکات همراه باشد، و آن هم از روی میل و رغبت باشد. نه انفاق از روی کراهت، که طبق آیه ۵۴ سوره مبارکه توبه مورد پذیرش خداوند قرار نمی گیرد.
پیوند نماز و زکات
در مجموع بیش از ۹۰ درصد از سفارشات خداوند به انبیاء و اولیائش و به مسلمانان، و سفارشات انبیاء به مردم ، بحث اقامه نماز و پرداخت زکات است. و این دو موضوع از نظر خداوند با توجه به آیات مذکور شاهرگ اعمال نیک است.
امام هشتم حضرت رضا علیه السلام فرمود: همانا خداوند به سه چیز امر فرموده که همراه با سه چیزند: به نماز و زکات امر کرده، پس هر کس نماز بخواند و زکات ندهد نماز او قبول نمىشود، به شکر خود و شکر پدر و مادر امر کرده، پس هر کس از پدر و مادرش تشکر نکند شکر خدا را به جا نیاورده است، و به تقواى الهى و صله رحم امر کرده، پس هر کس صله رحم نکند از خدا هم پروا ندارد.(خصال، جلد ۱، صفحه ۱۵۶)
رابطه نماز و ظهور امام عصر (عج)
آن چیزی که مانع ظهور حضرت حجت است. بی ظرفیتی و بی معرفتی و عدم رشد لازم ما شیعیان است، و دلیل اصلی بی ظرفیتی ما، انجام گناهان است. لذا خداوند در قرآن کریم، دست کم ۲ اثر را برای اقامه نماز ذکرکرده اند: الف) نماز مانع از گناهان می شود (آیه ۴۵ سوره مبارکه عنکبوت) ب ) نماز مبدل کننده سیئات به حسنات است (آیه ۱۱۴ سوره مبارکه هود) و نیز پیامبر در حدیثی فرمودند، نماز نیز مثل نهر جاری و روانی است که هرگاه بر پا میشود گناهان را می‌شوید و از بین می‌برد. (وسائل الشیعه،جلد ۲،صفحه۷) پس به طوری کلی اقامه نماز۳ اثر دارد:
۱- مانع از انجام گناه می شود. (تنهی عن الفحشاء و المنکر)
۲- سیئات را به حسنات تبدیل می کند.
۳- گناهان را پاک میکند.
بنابراین هیچ چیزی مانند، توجه به اقامه نماز، به امر فرج امام عصر (عج) کمک نمی کند.
ارتباط نماز با ولایت
اصلاً با عنایت به حدیث معتبر “معرفت امیرالمومنین (علیه السلام) به نورانیت”، امام علی (ع) می فرمایند: هر که نماز را اقامه کند، ولایت مرا اقامه کرده است. یعنی اقامه نماز تمرینی برای ولایت پذیری است، و اگر با دیده دقت بنگریم متوجه می شویم اینکه، امام علی (ع) در کعبه (خانه خدا) متولد می شوند و در مسجد (خانه خدا) به شهادت می رسند و در حال (نماز) به شهادت می رسند ، و اینکه امام عصر(عج) از کنار کعبه (خانه خدا) ظهور می کنند و ندای کمک طلبی سر میدهند و … اینها بی ربط با رابطه ولایت و نماز نیست. لذا میبینیم، که شرط اساسی اقامه نماز، شرکت در نماز جماعت است، و در نماز جماعت تمام گذاره های تمرین ولایت پذیری به چشم می خورد، مثلاً حکم شده: افعال نماز را زودتر یا با تأخیر از امام جماعت انجام ندهید. یا در صفوف فشرده و کنار هم بایستید و منتظر فرمان مکبر باشید، همه نظم و هماهنگ افعال نماز را انجام دهد. صدای مأمون نباید به گوش امام جماعت برسد، ندای اذان یعنی احضار خداوند و امام و حضور در نماز جماعت در اول وقت یعنی لبیک به موقع به ندای خداوند و امام و تأخیر در نماز یعنی بی اهمیتی به ندای حق و…
مراتب و درجات اقامه نماز:
با بررسی چندین ساله در آیات و احادیث معتبر به نظر می رسد، که بهترین و والاترین عهدی که در ابتدا اگر مسلمان عاشق هدفش نباشد وفای به آن کمی مشکل می باشد، عهد اقامه نماز است، اقامه نماز دارای مراتبی است که پایین ترین مرتبه اقامه نماز، خواندن تمام نمازهای یومیه(بویژه نماز صبح) در اول وقت است. آن هم همیشه و مستمر نه اینکه یک روز اول وقت و یک روز میان وقت و یک روز آخر وقت، ادا شود، مگر در مورد استثنائات نماز اول وقت . اگر نماز اول وقت خوانده نشود دیگر نماز اقامه نشده بلکه ضایع شده است، لذا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) می فرمایند:
کسی که نماز را در وقت خود نخواند نماز او مانند نقطه سیاهی بالا می رود و خطاب به نماز گزار می گوید مرا تضییع کردی خداوند تو را تضییع کند و اولین چیزی که از بنده خدا در پیشگاه خداوند سوال می شود از نمازهایش است اگر نماز او نماز پاک و صالحی بود و از هر گونه نا خالصی و کم و کاستی به دور بود، سایر اعمالش هم چنین خواهد بود و اگر نمازش نماز پاک و صالح و خالصی نبود در این صورت سایر اعمالش نیز صالح و پاک به حساب نخواهد آمد. (کافی ج ۳ ص ۲۶۸)
و نیز در حدیثی دیگر می فرمایند: هر سهوی در نماز، باعث کاسته شدن از نماز می شود غیر از این که خداوند نماز را با نوافل تکمیل می کند و اولین چیزی که از انسان در قیامت محاسبه می شود نماز اوست اگر قبول شود بقیه اعمالش نیز قبول خواهد شد. نماز وقتی در اول وقت خود خوانده شود به صاحبش بر می گردد درحالی که سفید و درخشان است و به نمازگزار می گوید خدا حفظت کند که مرا حفظ کردی و زمانی که در غیر وقت خود خوانده شود به صاحبش بر می گردد در حالی که سیاه و تاریک است و می گوید خداوند تو را تضییع کند که مرا تضییع کردی.(وسائل الشیعه ج ۴ ص ۱۰۸)
امام صادق(ع) می فرمایند: “نماز اول وقت، موجب خشنودی خداست و آخر وقت آن، موجب عفو خداست، و عفو نمی باشد مگر از جهت گناه”(یعنی بی توجهی به وقت نماز گناه است ولی چون بالاخره خوانده می شود مورد عفو خدا قرار میگیرد) (وسائل الشیعه، ج۳، ص ۹۰، ح۱۶.)
پیامبر اکرم(ص) به حضرت علی(ع) فرمودند: نماز را با وضوی کامل و شاداب در وقتش به جای آور که تأخیر انداختن نماز بدون جهت، باعث غضب پروردگار است.” و آیات و احادیث بی شمار دیگر که مجال بیان آن نیست.
پس کسانی که نماز را در اول وقت ادا نکنند، در گروه اقامه کنندگان نماز قرار نمیگیرندپ، بنابراین همان طور که گفته شد، اقامه نماز مراتب دارد که اول وقت خواندن آن پایین ترین درجه اقامه نماز است. و بالاترین مرتبه اقامه ی نماز، آن زمانی است که مثلاً (مانند مولا امیر المؤمنین «علیه السلام») در حال نماز تیری را از پایت درآورند و متوجه آن نشوی، از شدت حضور قلب بالا.
اهمیت نماز در نگاه برخی عرفا و علمای ربّانی:
- امام خمینی (ره) در روزهای آخر عمرشان میخواستند بخوابند به من فرمودند: اگر خوابیدم برای اول وقت نماز صدایم بزن گفتم: چشم دیدم اول وقت شد و امام خوابیدهاند، حیفم آمد صدای شان بزنم ـ عمل جراحی، سرم به دست، گفتم صدای شان نزنم بهتر است. چند دقیقهای از اذان گذشت و امام چشم های شان را باز کردند.
گفتند:وقت شده؟، گفتم: بله. امام فرمودند: چرا صدایم نزدی؟ گفتم: ده دقیقه بیش تر وقت نگذشته است.
گفتند: مگر من به شما نگفتم ـ امام سپس فرزندش را صدا زدند که«احمد بیا » و فرمودند: ناراحتم، از اول عمرم تا حالا نمازم را اول وقت خواندهام چرا الان که پایم لبگور است، ده دقیقه تأخیر افتد.
- آیت الله العظمی بهاء الدینی(ره) این عارف بزرگ در توصیه ای عرفانی همگان را این گونه پند می دهند: «اگر میخواهید برکاتی نصیب تان شود نماز اول وقت بخوانید.»
- آیت الله اراکی در جواب این سوال که برای اِزدیاد محبت به حضرت حق و ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف چه کنیم؟ مرقوم فرمودند: گناه نکنید و نماز اول وقت بخوانید.
- آیت الله العظمی بهجت از استاد خویش آیت الله قاضی نقل می کردند که ایشان می فرمود:
من ضامنم کسی‌که این نمازهای پنجگانه را در اول وقت بخواند، به مقامات عالیه میرسد و اگر نمازهای پنجگانه را در اول وقت خواند، باز هم نرسید به آن مقامات عالیه، به من لعن کند.
- جوانی نزد شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی آمد و گفت: سه قفل در زندگی ام وجود دارد و سه کلید از شما می خواهم! قفل اوّل این است که دوست دارم یک ازدواج سالم داشته باشم، قفل دوم اینکه دوست دارم کارم برکت داشته باشد و قفل سوم اینکه دوست دارم عاقبت بخیر شوم. مرحوم حاج شیخ فرمود: برای قفل اوّل، نمازت را اوّل وقت بخوان، برای قفل دوم نمازت را اوّل وقت بخوان و برای قفل سوم هم نمازت را اوّل وقت بخوان! جوان عرض کرد: سه قفل با یک کلید؟! آیت الله نخودکی فرمود: نماز اوّل وقت «شاه کلید» است.
پانزده عقوبت برای سبک شمردن نماز:
برای مشاهده اینجا کلیک کنید.
برخی ار مفاهیم اقامه نماز:
اینکه خداوند فرموده اند اقیموا الصلاه، نماز را برپادارید، یعنی به نماز خیلی توجه کنید و خیلی حساس باشید.
اقامه نماز یعنی: برنامه زندگی را طوری تنظیم کنید، که همیشه توفیق در نماز اول وقت را داشته باشید.
اقامه نماز یعنی: همیشه وضو داشته باشیم و همیشه دغدغه نماز اول وقت داشته باشیم.
اقامه نماز یعنی: نماز را با شوق و رغب بخوانیم،کسالت نخوانیم که در این صورت طبق آیه ۵۴ سوره مبارکه توبه منافق محسوب میشویم.
اقامه نماز یعنی: شب پرخوری نکنیم و زود بخوابیم تا بتوانیم برای نماز صبح اول وقت و حتی نماز شب برخیزیم.
اقامه نماز یعنی: از نگاه حرام خودداری کنیم، که این گناه به شدت روزی را کم می کند و توفیق اقامه نماز اول وقت را سلب میکند.
اقامه نماز یعنی: با آرامش نماز و شمرده و با تواضع نماز بخوانیم. و نماز کلاغی نخوانیم که این یعنی ضایع کردن نماز اقامه نماز یعنی یاد خداوند و دستورات او را در قلب و عمل زنده کردن، اما متأسانه می بینیم که الآن مردم نماز را تکلیف می دانند و از آن خوششان نمی آید و به بدترین نحو ممکن، آن را از سر خود باز می کنند، و آن را با اکراه می خوانند.
اقامه نماز یعنی: برویم و تمام احکام نماز و احکام مسائل مرتبط با نماز را یاد بگیریم.
اقامه نماز یعنی: قبل از در محل نماز حاضر باشیم.
در یک جمله اقامه نماز یعنی:
نماز را دوست داشته باشیم و برایش وقت کافی بگذاریم و آن را تحویل بگیریم، چون نماز یعنی همنشینی با خداوند و انبیاء و صااحین در یک میهمانی ویژه.
برخی از مصادیق اقامه نماز:
- همه کارهایی که برای حرم مطهر امام رضا (ع) و دیگر حرمها میکنیم باید برای مساجد چندین برابر بالاتر انجام شود
- مسجد خانه خداست در صوتی که حرم خانه ولی خداست. ولی متأسفانه به مسجد توجهی نمی شود.
- پخش اذان
- تحویل گرفتن نماز یعنی اقامه نماز همان طور محرم را اقامه عزا می کنیم.
- قبل از اذان صبح برخاستن از خواب. و نماز شب خواندن.
- حضور در نماز جماعت و جماعت مسلمین
- لباس آراسته پوشیدن
- معطر بودن
- با پای پیاده رفتن به مسجد
- در جای تمیز نماز خواندن
- زیاد ساختن مساجد برای اینکه مردم راحت تر به مسجد دسترسی داشته باشند. با توجه به روایتی که در این باره هست.
- اهمیت به نظافت و پاکی مساجد
- قطع ارتباط با کسانی که علاوه بر راهنمایی که به آنها داده می شود، باز هم به اقامه نماز توجه نمی کنند.
- انتشار سخنرانی و اطلاع رسانی و تصاویر و فیلم و نوشته در مورد نماز و اهمیت اقامه نماز و اهمیت شرکت در نماز جماعت و ابعاد مختلف آن
- افطاری در روزهای دوشنبه و پنج شنبه در مساجد و اطعام دادن در مساجد
- به هر وسیله نیکی، مردم را به مسجد دعوت کردن
- اول وقت بودن نماز در تمامی نوبتها و به جماعت
- خوش برخوردی کارگزاران مساجد با نمازگزاران
- خادمان مانند خادمان حرم های متبرکه ، مرتب وخوش اخلاق باشند.
- مسجد باید قطب اشتغال زایی در همه زمینه ها برای مردم منطقه ، باشد.
- مسجد باید قطب فرهنگی و معنوی باشد.
- الگو بودن نمازگزاران برای بی نمازها
- ایجاد کارخانه های تولیدی نه در سطح انبوه بلکه در سطح خود منطقه و تمام تولیدات باید شاخصه های اسلامی در آن رعایت شود. به ویژه در مواد خوراکی و پوشاکی و سبک زندگی.
- اقامه حرمهای شریف یعنی توجه مردم را حرم و به امام مدفون در حرم، جلب کردن و اقامه نماز هم یعنی توجه مردم را به مسجد و به خداوند جلب کردن.
پس اقامه نماز یعنی:
مجموعه ای از کارها و اقدامات که باعث شود مردم به خداوند توجه خاص کنند و در نتیجه این توجّه باعث شود به مساجد توجه کنند و برای حضور در آن رغبت کنند و در برابرش به بوسیله نماز سجده کنند و تکبرشان از بین رود و در نتیجه این تکبرشکنی ولایت پذیر شوند و در نتیجه این ولایت پذیری عالم و عامل به دستورات خداوند شوند و در نتیجه این عمل به دستوراتش باعث شود عبد او شوند (هدف از خلقت انسان) (ما خلقت جن والانس الا لیعبدون) و درنتیجه این عبد شدن لیاقت پیداکنند تا خلیفه و مظهر تام اسماء الهی روی زمین شوند که در واقع اساساً همین خلیفه خدا شدن، هدف اصلی از خلقت انسان است. (انی جاعل فی الارض خلیفه) لذا هر پیامبری که به رسالت مبعوث می شد اولین حرفش این بود که خدایا مرا از اقامه کنندگان نماز قرار بده و یا می فرمود خداوند مرا از اقامه کنندگان نماز و ایتاء کنندگان زکات قرار داده است.
در دل برای نماز:
چقدر زشت و زننده و توهین آمیز است که، برای دیدن سریال و فوتبال، و امثالهم ،این قدر اهمیت بدهیم و یادمان نرود، ولی برای ارتباط با خالق هستی که به ما نیازی ندارد، بگوییم وقت نداریم و یادمان رفت و تنبلی کنیم.واقعا خجالت آور است.
دقت داشته باشید، اگر به ندای اذان به موقع پاسخ ندهیم، به ندای امام زمان هم به موقع پاسخ نمی دهیم.
خداوند در قرآن نفرمودند نماز بخوانید، بلکه فرمودند نماز را اقامه کنید
نماز را اقامه کنید یعنی نماز را زمانی که با ندای اذان مهمان شما می شود، تحویل بگیرید و برایش ارزش قائل شوید.
و کمترین مرتبه تحویل گرفتن نماز، اول وقت خواندن نماز است؛ بویژه نماز صبح.
چرا ما در ماه رمضان می توانیم نماز صبح را اول وقت بخوانیم ولی در ماهای دیگر برای مان مشکل است.
به دلیل اینکه در ماه رمضان میخواهیم سحری خوردن را تحویل بگیریم و اهمیت و همت به سحری خوردن، سبب توفیق اجباری برای نماز اول وقت خواندن هم می شود.
اقامه نماز در مراتب بالاتر با خشوع خواندن آن است، خداوند اولین صفت برای مومنان را در آیه دوم سوره مومنون خشوع در نماز را بیان می کند. خشوع در نماز یعنی با حالتی متواضعانه و با توجه و آرامش نماز خواندن.
اقامه نماز در مرحله ی بعدی به جماعت خواندن آن است.
و در مراحل بالا با حضور قلب خواندن است.
توجه به عبارت های اذان در شناخت نماز:
در اذان دقت کنید، تنها چیزی که در دین به این صورت فراخوان عمومی و علنی دارد و آن همان نماز است.
اذان فراخوان برای خارج از مسجد است . و اقامه فراخوان برای افراد داخل مسجد.
بندهای اذان را دقت کنیم به اهمیت وافر آن پی می بریم. حی علی فلاح (یعنی راه رستگاری در نماز است) حی علی خیرالعمل (یعنی بهترین عمل صالح نماز) البته به شرط اینکه اقامه شود. و نه ضایع
راه بدست آوردن نقطه احساس قلب معشوق برای عاشق:
اگر کسی بخواهد توجه معشوق را جلب کند باید ببیند که معشوق به چه چیزهایی علاقه وافر دارد و در صدد تهیه آنها برآید و بدین طریق قلب معشوق را معطوف به خودش نماید.
و حال ما انسان ها که عاشق خداوند متعال هستیم ولی دنیا با نمایاندن زینتهای خودش ما را از معشوقمان غافل کرده و یادمان رفته که ما عاشق خدا هستیم، هر لحظه دوست داریم تا به هر نحوی شده رضایت خداوند که معشوق ماست را جلب کنیم.
لکن در قرآن آیاتی بسیار برای نیل به این هدف وجود دارد. اما از میان آیات سوره ای است که کوچکترین سوره است، اما بزرگترین سرمایه برای تقرب به خداوند می باشد. بله درست حدس زدید آن سوره مبارکه کوثر است.
سوره مبارکه کوثر سوره بس ژرف و کارگشا است.
این سوره زمانی به پیامبر نازل شد که ایشان از ناحیه بعضی از قریشیان مورد تمسخر قرار می گرفتند ، و او را ابتر خطاب می کردند.
اما توجه ما در این سوره به این است که خداوند به پیامبر می فرماید در ازای اعطای کوثر که مراد حضرت زهرا (سلام الله علیها) است، و خداوند نفرموده کثیر بلکه فرموده کوثر، در واقع کوثر اسم جمع کَثَرَ است ، دقیقاً مانند این که ما یک وقت میگوییم علم ، و یک وقت می گوییم علیم که کلمه علم به وزن فعیل رفته و دلالت آن بر ثبوت و لزوم است و یک وقت می گوییم علوم، علوم یعنی انواع علم و کوثر یعنی انواع کَثَرَ. و کثر به معنی زیاد است.
منتها کثر به جهت زیبایی در وزن و تلفظ به جای اینکه بشود کثور بر وزن فعول تبدیل شده به کوثر.
حال نکته اینجاست که خداوند از پیامبر در برابر این کوثر از او دو چیز خواسته است اما نه برای نیاز خودش چرا که خدواند هم غنی است و هم صمد بلکه خداوند از علاقه اش به آن امور به جهت اینکه برای تقرب انسان به پرودگار برترین است به پیامبر پیشنهاد دو کار را، به عنوان تشکر و تقرب به ذات اقدس اله می دهند:
اولین پیشنهاد خداوند به پیامبر اکرم (ص)، به جا آوردن صل است که اینجا به معنای نماز است، چرا که نماز یک مجموعه ی کامل از تسبیح و تقدیس و تحمید و خضوع و خشوع در برابر خداوند است. و خداوند به وسیله ای بالاتر از نماز عبادت نشده است. یعنی نماز ارزشمندترین وسیله برای عبادت خداوند است.
البته عبادت بوسیله نماز زمانی ارزشمندترین است که نماز خواندن از سَرِ شناخت کامل خداوند باشد، نه از سر جهل و عادت و دستور دین. لکن مطلق نماز خواندن ارزش دارد چون حداقل، بنده تکبر و سرکشی را کنار گذاشته است و در برابر خداوند بالاترین عضو بدنش (سجده گاه) را به خاک می ساید و در برابر پرودگار تعظیم می کند و این عمل به تنهایی حتی اگر در خداشناسی هم ضعیف باشیم ارزشمند است. به همین دلیل خداوند به نماز خواندن بنده علاقه دارد چون باعث میشود مهر بنده بیشتر در دل خداوند قرار گیرد. و موجب تقرب بنده به خداوند است.
البته رسیدن به مقام نماز عالی، نیاز به تمرین و ممارست و بالا بردن ظرفیت و تمرکز و کسب حکمت و خداشناسی دارد. که در طول زمان میسّر می باشد.
در واقع ارزش نماز هر شخص بستگی به مقدار شناخت او از خداوند دارد. که پیامبر و ائمه معصومین (علیهم السلام) خداشناس ترین هستند چرا که بیشترین سختیها را متحمل شده اند و از صبر و حلم بالایی برخوردارند لذا نماز آنها بالاترین عبادت خداوند است. ضمناً یکی از عوامل اصلی برای کسب”حضور قلب در نماز ” توجه به موضوع فوق الذکر می باشد.
سوال و جواب در مورد نماز:
آیا می دانید اگر از امام زمان (عج) بپرسیم که مهمترین خواسته ات از ما چیست؟ چه جوابی میدهند؟
بله درست حدس زدید، می فرمایند: بر شما باد به اهمیت دادن به انجام واجبات و ترک محرمات
و بالاترین واجب که از قضا ستون و نگهدارنده ی دین هم، می باشد اقامه نماز است.
نماز ستون دین است. بله ستون نباشد دین هم نخواهد بود.
هر چه ستون محکم تر باشد دین هم محکمتر خواهد بود و هر چه ستون سست تر باشد دین هم سست تر خواهد بود، سستی و بی اهمیتی به نماز در واقع یعنی سستی در حفظ دین.
#چه کسی می تواند ادعا کند که من به ستون دین اهمیت می دهم؟
- کسی که همیشه، نمازش را در تمامی نوبتها اول وقت بخواند.
# چه کسی می تواند ادعا کند که همیشه نمازش را اول وقت خوانده است.
- کسی که سالهاست نمازش قضا نشده است.(به جز تعداد انگشت شمار)
#چه کسی می تواند نمازش قضا نشود؟
- کسی که به محض اینکه اذان گفته شد، اقدام به اقامه نماز کند.
#چه کسی می تواند توفیق همیشگی در نماز اول وقت داشته باشد؟
- کسی که دائم الوضو باشد و همیشه دغدغه نماز اول وقت را داشته باشد. و قبل از اذان برای نماز مهیا باشد.
#چه کسی می تواند همیشه دغدغه اول وقت خواندن نماز را داشته باشد؟
- کسی جایگاه نماز را به خوبی شناخته باشد و نماز، اولین اولویت زندگی اش باشد.
# چه کسی می تواند نماز اولین اولویت زندگی اش باشد؟
- کسی که رضایت خداوند را برهمه چیزها مقدم بدارد.
# چه کسی می تواند رضایت خداوند را بر همه چیز ارجحیت بدهد؟
- کسی که خداوند را شناخته باشد.
# چه کسی می تواند خداوند را بشناسد؟
- کسی که با خداوند عهد یا عهدهایی بسته باشد و به عهدهایش عمل کند.
#بهترین عهد با خدا کدامند؟
- ترک محرمات و گناهان به هر میزان که می توانیم.
# چه کسی می تواند، گناهان را ترک کند.
- کسی علاقه به دنیا و متعلقاتش را از دلش بیرون کند.
«پیامبر فرمودند: حب دنیا رأس کل خطاها و گناهان است.»
#جایگاه حب و بغض کجاست؟
- درست حدس زدید، قلب انسان(همان نفس انسان)
«امام صادق علیه السلام فرمودند: قلب حرم خداست ، پس در حرم خدا، غیر خدا را ساکن مکن» (بحار الانوار، ج ۷۰، ص ۲۵(
#چه کسی می تواند حب دنیا نداشته باشد؟
- کسی که شدت حبّ و علاقه و عشق به پیامبر (ص) و اهلبیت پیامبر، در دلش جایی برای علایق دیگر باقی نگذاشته باشد.
# چرا حبّ پیامبر و اهلبیت پیامبر ؟
- چون آنها مخلص و پاک مطلقند و از این رو تجلی تام خداوند در آسمانها و زمین هستند. و بدین خاطر شایسته دوست داشتن هستند.
# چه کسی می تواند حب اهلبیت (علیهم السلام) داشته باشد؟
- کسی که خود اهلبیت و دشمن اهلبیت (دنیا و دنیاپرستان) را خوب بشناسد.
# آیا شناخت کافی است؟
- خیر شناخت قدم اول است. بعد از شناخت باید سعی جدی نمود، و باید تمام زندگی را شبیه به زندگی آنها کرد.
# چگونه عشق و علاقه به اهلبیت (علیهم السلام) بیشتر می شود؟
- هر چه شبیه تر به آنها شویم عشق بیشتر می شود.
# آخرین درجه عشق به اهلبیت کجاست؟
- آنجایی که به مقام یقین برسیم.
@ مراحل ۱۰ گانه ی رشد ایمان و به اوج رسیدن عشق در قسمتی از زیارت آل یاسین آمده با توجه دقت کنید:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِیِّ رَحْمَتِکَ وَ کَلِمَهِ نُورِکَ وَ أَنْ تَمْلَأَ قَلْبِی نُورَ الْیَقِینِ وَ صَدْرِی نُورَ الْإِیمَانِ وَ فِکْرِی نُورَ النِّیَّاتِ وَ عَزْمِی نُورَ الْعِلْمِ وَ قُوَّتِی نُورَ الْعَمَلِ وَ لِسَانِی نُورَ الصِّدْقِ وَ دِینِی نُورَ الْبَصَائِرِ مِنْ عِنْدِکَ وَ بَصَرِی نُورَ الضِّیَاءِ وَ سَمْعِی نُورَ الْحِکْمَهِ وَ مَوَدَّتِی نُورَ الْمُوَالاهِ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ حَتَّى أَلْقَاکَ وَ قَدْ وَفَیْتُ بِعَهْدِکَ وَ مِیثَاقِکَ فَتُغَشِّیَنِی رَحْمَتَکَ [رَحْمَتُکَ] یَا وَلِیُّ یَا حَمِیدُ .
ترجمه:خدایا من از تو می خواهم که بر محمّد پیامبر رحمتت،و کلمه نورت درود فرستى،و پر کنى دلم را با نور یقین،و سینه ام را با نور ایمان،و فکرم را با نور تصمیم،و اراده ام را با نور دانش،و نیرویم را با نور عمل،و زبانم را با نور راستى،و دینم را با نور بینایى از سوى خود،و یده ام را با نور روشنایى،و گوشم را با نور حکمت،و مؤدّتم را با نور دوستى محمّد و خاندانش(درود بر ایشان)تا دیدارت کنم درحالی که به عهد و پیمانت وفا کرده ام،پس فرا بگیرد رحمتت مرا اى سرپرست و اى ستوده،
نورهای دهگانه ی ایمان از آخر به اول که به هرکس تمام آن نورها داده شود. در واقع “فرقان” به او داده شده است.و تا زمانیکه نور مرحله قبل را تمام نکنیم، نور مرحله بعدی داده نمیشود.
۱) نور یقین، برای قلب
۲) نور ایمان، برای سینه
۳) نور نیتهای خیر و پاک، برای فکر
۴) نور علم ،برای عزم و تصمیم
۵) نور عمل،برای قوت و توانایی
۶) نور صدق و صداقت، برای زبان
۷) نور بصیرت الهی ،برای عقاید و دین
۸) نور ضیاء، برای چشمان
۹) نور حکمت، برای گوش
۱۰) نور دوستی محمد و آل محمد(علیهم السلام)، برای مودّت
تا دیدارت کنم درحالی که به عهد و پیمانت وفا کرده ام،پس فرا بگیرد رحمتت مرا اى سرپرست و اى ستوده،
بررسی مفصل نماز از منظر قرآن کریم:
بهترین راه برای درک ظهور آقا صاحب الزمان (عج) بالا بردن سطح روزی و رزق و توفیقات انسانهاست.
در واقع امام زمان ظهور نمیکند چون روزی ما نیست که آخرین ذخیره الهی را درک کنیم و از وجودش فیض ببریم، به تعبیر عامیانه امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) لقمه ای بزرگ است برای بشریت چون هنوز بشریت لیاقت و رشد لازم را برای درک این حجت بالغه خداوند،کسب نکرده است.
چرا؟ چون ظرفیت نداریم، یعنی جسم و بدنمان بزرگ شده، اما روح مان هنوز خردسال مانده و رشد نکرده است.
به عبارت دیگر، عقل معاش کمی رشد کرده است ولی عقل معاد کوچک مانده و چه بسا مرده است. یا دست کم به جمودیت (یعنی همان قساوت قلب) رسیده است.
چرا رشد نکردیم؟ زیرا به بحث تغذیه روح درست توجه نشده است. چرا روحمان درست تغذیه نکرده است؟
چون به صورت درست و کامل به دستورات خالق روح (خداوند) عمل نکردیم. اگر روح رشد کند رزق هم به همان نسبت بیشتر می شود و بالا می رود، مثال: (یک بچه ضعیف و کوچک با یک شکلات هم سیر میشود و راضی میگردد. ولی یک مرد تنومند و قوی اندام، نیاز به غذای بیشتری دارد تا سیر شود.)
بنابراین نکته ی اصلی که باعث می شود روح رشد کند و ظرفیت ها بالا رود، عبارت است از:
* اطاعت از دستورات خدا (عمل به قرآن) و رسولش (عمل به سنت رسول و احادیث ایشان) و اولی الامر(عمل به احادیث ایشان) در یک جمله عمل به واجبات دین.
انجام واجبات به دو دسته تقسیم می شود:
۱) ترک محرمات و گناهان(یعنی همان تقوای الهی) ۲- عمل صالحات.
ترک محرمات: یعنی پرهیز از گناهان کبیره و صغیره
*مژده: خداوند در آیه ۳۱ سوره مبارکه نساء می فرمایند:”اگر از گناهان کبیره که از آن نهی می‌شوید، پرهیز کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم؛ و شما را در جایگاه خوبی وارد می‌سازیم”
برای اینکه از گناهان کبیره دوری کنیم اول باید آنها را بشناسیم و تعداد آنها را دریابیم.
بیان شده است که حداقل ۴۰ گناه کبیره قطعی داریم که در کتاب (گناهان کبیره) شهید دستغیب به صورت مفصل آنها را بیان کرده است.
بنابراین ارتکاب گناهان، هم ظرفیت را کم می کنند و هم رزق را کم می کنند. در واقع جلوی رشد روح را میگیرد.
به حکم آیه ۱۶۹ سوره مبارکه آل عمران: “شهدا زنده اند و نزد خداوند رزق دریافت می کنند” از اینجا معلوم میشود که اصل رزق مورد نظر خداوند، رزق معنوی است، و اساس رزق معنوی یعنی عشق و حبّ خداوند و اهلبیتِ او و بیزاری از دشمنان خداوند؛ چنانکه در زیارت عاشورا می خوانیم: و رَزَقَنِی الْبَرائه مِنْ اَعْدائِکُمْ/
ازمیان گناهان کبیره چند مورد بسیار بدتر است: از جمله شرک به خداوند-ربا و زنا و …
مورد دوم که باعث میشود روح رشد کند و ظرفیت انسان بالا رود عمل صالحات است که رأس آنها عبارتند از:
الف) ایمان به غیب:
ب) اقامه نماز
ج) ایتای زکات
د) ایمان به قرآن و تمامی کتابهای آسمانی قبل از قرآن
ه) یقین به عالم آخرت
این پنج مورد دقیقاً پنج مراتب تقوا است که از آسان به سخت شروع می شود که در زیارت آل یاسین در مراحل دهگانه از سخت به آسان بیان شده است.
در واقع قصه عاشقی بنده نسبت به خداوند، از آشنایی و علاقه مند شدن به آیات الهی (شیفته اخلاق انبیاء و اولیای معصوم الهی شدن) شروع شده و به مرحله دهم که رسیدن به مقام یقین است خاتمه می یابد.
یک سوم آیات قرآن کریم در مورد نماز و متعلقات نماز مانند ذکر و سجود و حمد … می باشد.
آیا این به تنهایی نشانگر اهمیت فوق العاده اقامه نماز نیست؟
لیست آیات مربوط به نماز:
- خداوند عزیز در آیه دوم سوره مبارکه بقره، اولاً، شرط هدایت شدن را تقوا داشتن بیان می کند و ثانیاً هدایت واقعی را هدایت برمبنای قرآن می داند در آیه سوم به اولین علامت متقین اشاره می کنند و می فرمایند: “(متقین) کسانى هستند که به غیب ایمان مىآورند؛ و نماز را برپا مىدارند؛ و از آنچه به آنان روزى دادهایم، انفاق مىکنند”
- حضرت عیسی (ع) در بدو تولد در آغوش حضرت مریم (س) این گونه سخن گفت :
«من بنده خدایم؛ او کتاب (آسمانى) به من داده؛ و مرا پیامبر قرار داده است! و مرا -هر جا که باشم- وجودى پربرکت قرار داده؛ و تا زمانى که زندهام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است”(آیات ۳۰ و ۳۱ سوره مبارکه مریم)
- حضرت ابراهیم بعد از اینکه خداوند حضرات اسماعیل و اسحاق را در سن پیری به او بخشید، از میان این همه خواسته، این گونه دعا می کند: پروردگارا: مرا برپا کننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا، دعاى مرا بپذیر! (آیه ۴۰ سوره مبارکه ابراهیم)
- خداوند در ازای بزرگترین اعطای خویش به پیامبر اکرم (ص) یعنی حضرت فاطمه (سلام الله علیها) که ادامه دهنده سلاله پاک نبوی هستند و مادر اهلبیت (علیهم السلام) می باشند، از ایشان انجام دو کار را خواستند:
- نماز گذاردن ۲) قربانی کردن.
- نکته خیلی مهم:
اولین پیشنهاد خداوند به پیامبر اکرم (ص)، به جا آوردن صل است که اینجا به معنای نماز است، چرا که نماز یک مجموعه ی کامل از تسبیح و تقدیس و تحمید و خضوع و خشوع در برابر خداوند است. و خداوند به وسیله ای بالاتر از نماز عبادت نشده است. یعنی نماز ارزشمندترین وسیله برای عبادت خداوند است.
البته عبادت بوسیله نماز زمانی ارزشمندترین است که نماز خواندن از سَرِ شناخت کامل خداوند باشد، نه از سر جهل و عادت و دستور دین. لکن مطلق نماز خواندن ارزش دارد چون حداقل، بنده تکبر و سرکشی را کنار گذاشته است و در برابر خداوند بالاترین عضو بدنش (سجده گاه) را به خاک می ساید و در برابر پرودگار تعظیم می کند و این عمل به تنهایی حتی اگر در خداشناسی هم ضعیف باشیم ارزشمند است. به همین دلیل خداوند به نماز خواندن بنده علاقه دارد چون باعث میشود مهر بنده بیشتر در دل خداوند قرار گیرد. و موجب تقرب بنده به خداوند است.
البته رسیدن به مقام نماز عالی، نیاز به تمرین و ممارست و بالا بردن ظرفیت و تمرکز و کسب حکمت و خداشناسی دارد. که در طول زمان میسّر می باشد.
در واقع ارزش نماز هر شخص بستگی به مقدار شناخت او از خداوند دارد. که پیامبر و ائمه معصومین (علیهم السلام) خداشناس ترین هستند چرا که بیشترین سختیها را متحمل شده اند و از صبر و حلم بالایی برخوردارند لذا نماز آنها بالاترین عبادت خداوند است. ضمناً یکی از عوامل اصلی برای کسب”حضور قلب در نماز ” توجه به موضوع فوق الذکر می باشد.
- خداوند در آیه ۴۵ سوره مبارکه بقره می فرمایند: از صبر و نماز یاری جویید و همانا یاری جستن ازنماز جز برای افراد خاشع، سنگین و بزرگ است. در واقع نماز آن قدر عظمت دارد که هر کسی نمی تواند از آن یاری بگیرد مگر افراد خاص که داری صفت خشوع هستند، که آنها فقط قدرت و توفیق یاری جستن از نماز را دارند.
- در آیه ۱۰۳ سوره مبارکه نساء خداوند می فرمایند: نماز را اقامه کنید، زیرا نماز، وظیفه ثابت و معیّنى براى مؤمنان است!
- در آیه ۵۵ سوره مبارکه مائده ۲ شاخصه برای ولی خدا بودن ذکر شده، که یکی از آنها موضوع اقامه نماز است.
- در سوره ابراهیم آیه ۳۷، حضرت ابراهیم (ع) وقتی که حضرت اسماعیل و مادرش، هاجر را در بیابان رها میکند، اینگونه به محضر خداوند دعا می کند: «پروردگارا! من بعضى از فرزندانم را در سرزمین بىآب و علفى، در کنار خانهاى که حرم توست، ساکن ساختم تا نماز را برپا دارند؛ تو دلهاى گروهى از مردم را متوجّه آنها ساز؛ و از ثمرات به آنها روزى ده؛ شاید آنان شکر تو را بجاى آورند!»
- در آیه ۱۷ سوره مبارکه لقمان: حضرت لقمان به پسرش ۴ کار را از کارهای بسیار مهم معرفی می نمایند: پسرم! نماز را برپا دار، و امر به معروف و نهى از منکر کن، و در برابر مصایبى که به تو مىرسد شکیبا باش که این از کارهاى مهمّ است.
- خداوند در آیات ۱۹ الی ۲۲ از سوره معارج می فرمایند: انسان کم طاقت و حریص آفریده شده است. هنگامى که بدى به او رسد بیتابى مىکند، و هنگامى که خوبى به او رسد مانع دیگران مىشود (و بخل مىورزد)، مگر مصلّین(نمازگزاران)
- نکته بسیار مهم:
خداوند متعال و حکیم در ادامه در آیات ۲۳ الی ۳۴ صفاتی را برای نمازگزاران بیان داشته اند، به این منظور که به ما بفهمانند که هر کسی نماز خواند، جزء مصلّین محسوب نمی شود مگر اینکه این صفات را داشته باشند. و آن صفات عبارت اند از: *همان کسانی که بر نمازشان پایدارند * و همانان که در اموالشان حقی معین است * برای سائل و محروم * و کسانی که روز جزا را باور دارند * و آنان که از عذاب پروردگارشان بیمناکند * چرا که از عذاب پروردگارشان ایمنی نیست * و کسانی که شرمگاه خود را حفظ کنند * مگر بر همسران خود یاکنیزانشان که [در این صورت ] مورد نکوهش نیستند * پس هر که فراتر از این جوید، آنها همان تجاوزکارانند * و کسانی که امانت ها و پیمان خود را مراعات کنند * و آنان که بر شهادت های خود ایستاده اند * و کسانی که بر نمازشان مواظبت دارند.(اول وقت بودن)
در واقع اگر نمازگزاری صفات فوق را نداشته باشد، آن معایب مذکور در آیات ۱۹ الی ۲۲ از او برطرف نمی شود، و در نتیجه رستگار هم نمی شود.
در آیات ۴۳ الی ۴۶، سوره مبارکه مدّثر، چهار عاملی که باعث می شود، انسان اهل آتش جهنم شود، و در واقع در بدترین طبقه جهنم به نام “سقر” وارد شود، اشاره شده است، که به ترتیب اهمیت عبارتند از: ۱- اهل نماز نبودن ۲- اهل اطعام مساکین نبودن ۳- اهل نشست و برخاست با اهل باطل بودن ۴- همیشه روز جزا تکذیب می کردند.
- نکته خیلی مهم:
در ادامه آیه ۴۶ از سوره مبارکه مدثر در آیه ۴۸ خداوند می فرمایند: افرادی که در سقر وارد شوند، حتی شفاعت شفیعان هم به حال آنها سودی ندارد، یعنی آن چهار صفت باعث میشود که اهل جهنم باقی بمانند و این خیلی نگران کننده است، لذا برای بهره مند شدن از شفاعت باید بین شفیع و مشفوع سنخیت و رابطه وجود داشته باشد.
- خداوند در آیه دوم سوره مبارکه مؤمنون، اولین ویژگی مومنین را خشوع در نماز بیان می کند.و در آیه ۹ آن تاکید میکند و آنها که بر اوقات نماز محافظت دارند(اول وقت بودن نماز)
در واقع خداوند می خواهند، بفرمایند برای اینکه شخصی از نظر من مؤمن محسوب شود، اول نگاه می کنم به کیفت نمازش و بعد به معیارهای دیگر؛ لکن حدیثی وجود دارد که ظاهراً با این مسأله تضاد دارد، و اما آن حدیث:
امام صادق علیه السّلام فرمود: (برای سنجش ایمان افراد) به زیاد نماز خواندن و روزه گرفتن آنها نگاه نکنید، زیرا بدان عادت کرده اند، و اگر آن را ترک کنند هراسناک شوند، بلکه به راستگویى و امانتدارى آنها بنگرید.
خوب اگر دقت کنیم، در این حدیث می بینیم که امام برای قضاوت در مورد اشخاص می گوید که به زیادی نماز و روزه نگاه نکنید، یعنی درست می خواهند بفرمایند که هستند کسانی که زیاد نماز می خوانند و زیاد روزه می گیرند ولی اهل معرفت نیستند و این کار را از سر عادت انجام می دهند، در واقع می خواهند بفرمایند کمیت ظاهری، چیز خوبی برای قضاوت کردن نیست، چون ممکن است دلایل متعددی از قبیل: ریاکاری یا عادت یا همچون ابلیس که برای برتری جویی و تکبر نسبت به دیگران زیاد سجده می کردند، و در عبادت خداوند اخلاص نداشتند، باشد. مثلاً یک سجده ابلیس ۲۰۰۰ سال طول کشیده است، و این سجده ابلیس انگیزه قرب الهی نداشته، بلکه به دنبال کسب مقام بیشتر نسبت به ملائکه دیگر بوده، بنابراین در امتحان الهی که اتفاقاً، خشوع و خضوع در برابر مخلوق دیگر بود، روفوزه شد. در حقیقت ابلیس در عبادت خداوند اهل طول دادن بود ولی خشوع نداشت. در صورتی که خداوند، می فرمایند، مومنان در نمازشان خاشع هستند. پس با توجه به این که ما از انگیزه باطنی زیادی عبادت اشخاص خبر نداریم، برای قضاوت باید چه کرد ؟
پاسخ را امام صادق (علیه السلام) فرموده اند، بله، باید به صفتهایی از فرد توجه کنیم که، حاکی از باطن او باشد، مانند امانتداری، در واقع کسی می تواند امانت دارد باشد که مسئولیت پذیر باشد و کسی مسئولیت پذیر است که از عواقب بی مسئولیتی در دنیا و آخرت می ترسد و این ترس یعنی تقوا و ایمان. و صفت دیگری که امام به آن اشاره کرده اند، صفت راستگویی است، کسی که صداقت داشته باشد معلوم می شود دنبال فریب دیگران نیست و کسی که دنبال فریب دیگران نباشد معلوم میشود خباثت نفس ندارد و از عواقب دروغ گویی در دنیا وآخرت می ترسد و این ترس یعنی تقوا و ایمان. پس این فرد قابل اعتماد هم هست.
- خداوند در آیات ۱۹ الی ۲۲ از سوره معارج می فرمایند: انسان کم طاقت و حریص آفریده شده است. هنگامى که بدى به او رسد بیتابى مىکند، و هنگامى که خوبى به او رسد مانع دیگران مىشود (و بخل مىورزد)، مگر نمازگزاران.
- نکته خیلی مهم :
وقتی خداوند می فرمایند مگر نمازگزاران، در واقع دارد به ما می گوید اگر می خواهید از این عیبها که بسیار هم زننده است، نجات پیدا کنید، باید اهل نماز شود. درحقیقت، نماز طراحی شده برای از بین بردن همین گونه عیبها. و اینجاست که باز به اهمیت بیشتر نماز آشنا می شویم.
- نکته بسیار مهم:
اما خداوند متعال و حکیم در آیات ۲۳ الی ۳۴ صفاتی را برای نمازگزاران بیان داشته اند، به این منظور که به ما بفهمانند که هر کسی نماز خواند، جزء مصلّین محسوب نمی شود مگر اینکه این صفات را داشته باشند.
در واقع اگر نمازگذاری این صفات را نداشته باشد، آن معایب مذکور در آیات ۱۹ الی ۲۲ از او برطرف نمی شود، و در نتیجه رستگار هم نمی شود.
- در آیات ۴۳ الی ۴۶، چهار عاملی که باعث می شود، انسان اهل آتش جهنم شود، و در واقع در بدترین طبقه جهنم به نام سقر وارد شود، اشاره شده است، که به ترتیب اهمیت عبارتند از: ۱- اهل نماز نبودن ۲- اهل اطعام مساکین نبودن ۳- اهل نشست و برخاست با اهل باطل بودن ۴- همیشه روز جزا تکذیب می کردند.
- نکته خیلی مهم:
در ادامه آیه ۴۶ از سوره مبارکه مدثر در آیه ۴۸ خداوند می فرمایند: افرادی که در سقر وارد شوند، حتی شفاعت شفیعان هم به حال آنها سودی ندارد، یعنی آن چهار صفت باعث میشود که اهل جهنم باقی بمانند و این خیلی نگران کننده است و برای بهره مند شدن از شفاعت باید بین شفیع و مشفوع سنخیت و رابطه وجود داشته باشد.
- به محض اینکه حضرت موسی در وادی کوه طور به مقام نبوّت رسید خداوند به او اینگونه خطاب کرد:
و من تو را (براى مقام رسالت) برگزیدم؛ اکنون به آنچه بر تو وحى مىشود، گوش فراده (۱۳/طه) من «اللّه» هستم؛ معبودى جز من نیست! مرا بپرست، و نماز را براى یاد من اقامه کن(۱۴/طه)
- خداوند در آیه ۴۵ سوره مبارکه بقره می فرمایند: از صبر و نماز یاری جویید و همانا یاری جستن ازنماز جز برای افراد خاشع، سنگین و بزرگ است. در واقع نماز آن قدر عظمت دارد که هر کسی نمی تواند از آن یاری بگیرد مگر افراد خاص که داری صفت خشوع هستند، که آنها فقط قدرت و توفیق یاری جستن از نماز را دارند. در ۹۰ درصد از سفارشات خداوند به قوم بنی اسرائیل (در آیات مکرر قرآن) بحث اقامه نماز مطرح شده است. بویژه آیه ۸۳ سوره مبارکه بقره که خداوند ۵ میثاق با بنی اسرائیل دارد که یکی از آنها میثاق اقامه نماز است. بنابراین نماز میثاق و عهدی است که خداوند از تمام انسانها قبل از به دنیا آمدن گرفته است.
- در آیه ۲۳۸ سوره بقره خداوند می فرمایند: در انجام همه نمازها، (به خصوص) نماز وسطى [نماز صبح] کوشا باشید! و از روى خضوع و اطاعت، براى خدا بپاخیزید! و این آیه باز نشانگر اهمیت شدید نماز است.
- در آیه ۱۰۳ سوره مبارکه نساء خداوند می فرمایند: نماز را اقامه کنید، زیرا نماز، وظیفه ثابت و معیّنى براى مؤمنان است!
- در آیه ۱۴۲ سوره مبارکه نساء خداوند به کیفیت نماز منافقان اشاره می کند و می فرمایند: منافقان مىخواهند خدا را فریب دهند؛ در حالى که او آنها را فریب مىدهد؛ و هنگامى که به نماز برمىخیزند، با کسالت برمىخیزند؛ و (با نمازشان)در برابر مردم ریا مىکنند؛ و خدا را جز اندکى یاد نمىنمایند.
- در آیه ۱۶۲ سوره مبارکه نساء ۴ صفت عمده برای راسخون در علم ذکر شده که یکی از آنها – اقامه کننده نماز- ذکر شده است.
- در آیه ۱۲ سوره مبارکه مائده از جمله ۵ موارد میثاق بنی اسرائیل اقامه نماز می باشد.
- در آیه ۵۵ سوره مبارکه مائده ۲ شاخصه برای ولی خدا بودن ذکر شده، که یکی از آنها موضوع اقامه نماز است.
- در آیه ۹۱ سوره مائده خداواند می فرمایند: شیطان مىخواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز بازدارد.در واقع نماز در کنار یاد خداوند قرارداده شده است. و یکی از اهداف اصلی شیطان بیان شده است.
- در آیه ۱۰۶ سوره مبارکه مائده ملاک اعتماد و صداقت در شهادت و گواهی دادن اهل نماز بودن معرفی شده.
- در آیه ۱۷۰ سوره مبارکه اعراف دو صفت اصلی برای مصلحان ذکر شده که عبارت اند از: و آنها که ۱) به کتاب (خدا) تمسّک جویند، و ۲) نماز را برپا دارند.
- .آیات دوم و سوم سوره مبارکه انفال در خصوصیات مؤمنون چنین می فرمایند: مؤمنان فقط آن کسانند که چون یاد خدا شود دل هایشان ترسان شود و چون آیات او بر آنها تلاوت شود ایمانشان را بیفزاید و بر خدای خویش توکل کنند (۲) همانان که نماز را برپا دارند و از آنچه روزیشان داده ایم انفاق کنند.
- در آیه ۵ سوره توبه سه عامل موجب نجات مشرکان، از کشته شدن توسط مسلمین می شود: ۱) توبه ۲) اقامه نماز ۳) پرداخت زکات
- طبق آیه ۱۱ سوره توبه، ملاک بردار دینی شدن مشرکان برای مسلمانان سه عامل است، ۱) توبه ۲) اقامه نماز ۳) پرداخت زکات
- در آیه ۱۸ سوره مبارکه توبه امید هدایت شدن به کسانی تعلق گرفته که به خدا روز قیامت ایمان آورده و اهل اقامه نماز و ایتای زکات و نترسیدن از غیر خدا هستند. ونیز این افراد را آباد کندگان مساجد خطاب معرفی کرده است.
- در آیه ۵۴ سوره مبارکه توبه اعلام شده که عدم قبولی انفاقهای منافقان: ۱) نماز با کسالت و ۲) انفاق با کراهت می باشد.
- در آیه ۷۱ سوره مبارکه توبه ۴ صفت برای مؤمنین ذکر شده که یکی از آنها اقامه نماز است.
- در آیه ۸۷ سوره مبارکه یونس تنها دستور عبادی که خداوند به موسی و هارون بعد از ورود به سرزمین مصر می دهد، اقامه نماز است.
- در آیه ۱۱۴ سوره مبارکه هود اقامه نماز حسنه ای معرفی شده است که سیئات و گناهان را می شوید و پیامبر هم در این مورد حدیثی فرمودند:
- در آیه ۲۲ سوره مبارکه رعد نیز به کسانی که دارای ۴ خصوصیت باشند وعده پایان نیک به آنها داده شده که یکی از آنها اقامه نماز است. و دیگری انفاق است.و …
- در آیه ۳۱ سوره مبارکه ابراهیم ، دو دستور به کسانی که ایمان آورده اند داده شده ، قبل از اینکه مرگ آنها فرا رسد. که یکی نماز است و دیگری انفاق است.
- در سوره ابراهیم آیه ۳۷، حضرت ابراهیم (ع) وقتی که حضرت اسماعیل و مادرش، هاجر را در بیابان رها میکند، اینگونه به محضر خداوند دعا می کند: «پروردگارا! من بعضى از فرزندانم را در سرزمین بىآب و علفى، در کنار خانهاى که حرم توست، ساکن ساختم تا نماز را برپا دارند؛ تو دلهاى گروهى از مردم را متوجّه آنها ساز؛ و از ثمرات به آنها روزى ده؛ شاید آنان شکر تو را بجاى آورند!»
- در سوره ابراهیم آیه ۴۰، زمانی که خداوند به حضرت ابراهیم (ع) اسحاق و اسماعیل را در سن پیری به او می بخشد، این گونه دعا می کند: «پروردگارا! مرا اقامه کننده نماز قرارده و فرزندان مرا نیز همینطور،پروردگارا! و دعای مرا بپذیر»
- در آیه ۷۸ سوره مبارکه اسراء خداوند سفارش به اقامه نمازهای یومیه می کند و جهت اقامه نماز صبح تحت عنوان (قرآن فجر) تأکید می کند.
- در آیه ۳۱ سوره مبارکه مریم، حضرت عیسی (ع) در گهواره در آغوش حضرت مریم (س) اینگونه سخن میگوید: « و مرا (پروردگارم)-هر جا که باشم- وجودى پربرکت قرار داده؛ و تا زمانى که زندهام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است!»
- در آیه ۵۴ و ۵۵ سوره مبارکه مریم، خداوند در وصف حضرت اسماعیل این گونه می فرمایند: و در این کتاب از اسماعیل یاد کن، همانا او خوش وعده و رسول [و] پیامبری بود و خاندان خود را به نماز و زکات فرمان می داد و نزد پروردگارش مورد رضایت بود.
- در ادامه آیه ۵۵ سوره مبارکه مریم خداوند از گروهی از پیامبران به نیکی یاد می کند و در ادامه در آیه ۵۹ همین سوره، در مورد گروهی که بعد ار آنان روی کار آمدند، اینگونه می فرمایند: آنگاه کسانی جانشین اینان شدند که نماز را ضایع کردند و شهوات را پیروی نمودند که به زودی [سزای ] گمراهی را خواهند دید. در واقع خداوند نتیجه ضایع کردن نماز را پیروی از شهوات میدانند و پیروی از شهوات را عین گمراهی می دانند.
- در آیه ۱۴ سوره مبارکه طه، به محض اینکه حضرت موسی (ع) در آن وادی مقدس به پیامبری می رسند، خداوند به او دستور اقامه نماز ، به هدف یاد خداوند میدهند.
- در آیه ۱۳۲ سوره مبارکه طه خداوند اینگونه به پیامبر خطاب میفرمایند: «خانواده خود را به نماز فرمان ده؛ و بر انجام آن شکیبا باش!»
- در آیه ۷۳ سوره مبارکه انبیاء خداوند در وصف اسحاق و یعقوب می فرمایند: و آنها را پیشوایانی کردیم که [مردم را] به فرمان ما هدایت می کردند، و به ایشان انجام دادن کارهای نیک و برپا داشتن نماز و ادای زکات را وحی کردیم و آنان عبادت کننده ما بودند.
- در آیه ۳۵ سوره مبارکه حج برای مخبتین و فروتنان ۴ صفت ذکر شده که اهل اقامه نماز بودن یکی از آنها می باشد.
- در آیه ۴۱ سوره مبارکه حج در مورد یاری کنندگان خداوند این گونه بیان شده است: همان کسانى که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا مىدارند، و زکات مىدهند، و امر به معروف و نهى از منکر مىکنند، و پایان همه کارها از آن خداست!
- در آیه ۳۷ سوره مبارکه نور خداوند از انسانهایی سخن می گویدکه هیج تجارت و داد و ستدی و دل مشغولی دنیایی، آنها را از یاد خداوند و اقامه نماز و پرداخت زکات باز نمی دارد. و در تفسیر این آیه گفته شده مراد از آن مردان وجود مقدس ۱۴ معصوم می باشند. و این اهمیت والای نماز و زکات را می رساند.
- در آیه ۵۶ سوره مبارکه نور خداوند موجبات مشمول شدن در رحمت خویش را بدین صورت مطرح می نماید: «و نماز را برپا دارید، و زکات را بدهید، و رسول (خدا) را اطاعت کنید تا مشمول رحمت (او) شوید.»
- در آیه سوم سوره مبارکه نمل خداوند مؤمنینی که آیات قرآن کریم، هدایت و بشارت برای آنان است را اینگونه معرفی می کنند: « همانان که نماز برپا می دارند و زکات می دهند و ایشان به آخرت یقین دارند.»
در آیه ۴۵ از سوره مبارکه عنکبوت خداوند متعال، ضمن تأکید به اقامه نماز، بیان می دارد که اقامه نماز، مانند یک دوست و همنشین خوب، انسان را از فحشاء و منکر نهی می کند. البته ممکن است گاهی اوقات انسان به نهی نماز که مانند وجدان درون انسان عمل می کند، توجهی نکند و خدایی نکرده مرتکب فحشاء و گناه شود. البته باید توجه کرد قدرت نفوذ نهی نماز در قلب ما بستگی دارد به این که آیا ما نماز را اقامه کرده باشیم یا ضایع کرده باشیم.کمترین حد اقامه نماز، این است که همیشه در تمامی نوبتها نماز را در اول وقت اقامه نماییم.
- در آیه ۴ و ۵ از سوره مبارکه لقمان، سه ویژگی اصلی نیکوکاران و محسنین که آیات قرآن برای آنان هدایت و رحمت میباشد، اینگونه بیان شده است:« آنان که نماز را اقامه می کنند و زکات می دهند و هم ایشانند که به آخرت یقین دارند. آنان بر هدایتی از جانب پروردگارشان استوارند و هم ایشان رستگارانند. »
- در آیه ۳۱ سوره مبارکه روم خداوند می فرمایند: بو سیله انابه به درگاه او و تقوا و اقامه نماز از شرک دوری کنید و از مشرکان نباشید.
- در آیه ۱۷ سوره مبارکه لقمان: حضرت لقمان به پسرش ۴ کار را از کارهای بسیار مهم معرفی می نمایند: پسرم! نماز را برپا دار، و امر به معروف و نهى از منکر کن، و در برابر مصایبى که به تو مىرسد شکیبا باش که این از کارهاى مهمّ است.
- در آیه ۳۳ سوره مبارکه احزاب، خداوند ۴ توصیه و دستور جهت پاکی و رعایت تقوا، به همسران پیامبر میدهند،که عبارت اند از: عدم خودنمایی و عشوه در سخن، اقامه نماز و پرداخت زکات و اطاعت از رسول اکرم میباشد.
- در آیه ۱۸ از سوره مبارکه فاطر خداوند انذار و بیم دادن را به افرادی که دارای دو ویژگی زیر باشند، موثر می داند، که آن خصوصیات عبارتند از:۱- کسانی که در نهان از خداوند متعال می ترسند. و کسانی که اهل اقامه نماز باشند.
- در آیه ۲۹ سوره مبارکه فاطر، کسانی را که با خداوند معامله کرده اند و به آن تجارت امیدوارند اینگونه معرفی می نماید: کسانى که کتاب الهى را تلاوت مىکنند و نماز را برپا مىدارند و از آنچه به آنان روزى دادهایم پنهان و آشکار انفاق مىکنند، تجارتى (پرسود و) بىزیان و خالى از کساد را امید دارند.
- در آیه ۳۸ از سوره مبارکه شوری، در مورد کسانی که دعوت پروردگار خود را اجابت کردند اینگونه یاد می کند: و کسانى که دعوت پروردگارشان را اجابت کرده و نماز را برپا مىدارند و کارهایشان به صورت مشورت در میان آنهاست و از آنچه به آنها روزى دادهایم انفاق مىکنند.
- در آیه ۱۳ از سوره مبارکه مجادله خداوند به گروهی که از ترس فقیر شدن از صدقه دادن خودداری کرده بودند، جهت توبه و جبران خطا ، دستور انجام چند امر را به آنها می دهد که عبارتند از: ۱- اقامه نماز ۲- پرداخت زکات ۳- اطاعت از خداوند و رسول اکرم.
- در مورد نماز در جمعه که خداوند یک سوره برای آن نازل نموده در در آیه ۹ از سوره جمعه می فرمایند: اى کسانى که ایمان آوردهاید! هنگامى که براى نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوى ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید که این براى شما بهتر است اگر مىدانستید.
- در آیه ۲۰ سوره مبارکه مزمل، ۴ عمل از کارهای خیر محسوب شده اند که خداوند برای آنها وعده اجر عظیم داده اند، که عبارتند از: تلاوت قرآن، اقامه نماز ،پرداخت زکات، و قرض الحسنه
- در آیه ۵ سوره مبارکه بیّنه خداوند، هدف از رسالت را در قالب ۳ موضوع مطرح می کند و در آخر آیه، آن موارد را دین پایدار معرفی می نماید که عبارتند از: ۱- پرستش خداوند به همراه خالص کردن دین به صورت حنیف ( یکتاپرستی) که مولا امام علی (ع) در حدیث “معرفت امیر المؤمنین(علیه السلام) به نورانیت” منظور از این آیه را (لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفَاءَ ) پیامبری رسول اکرم (ص) معرفی می نمایند. ۲) وَیُقِیمُوا الصَّلَاه که امام علی (عیله السلام) منظور از آن را اقامه ولایت خوشان، تفسیر میکنند.۳) وَیُؤْتُوا الزَّکَاهَ.
- در آیه ۹۲ سوره مبارکه انعام، خداوند متعال و حکیم می فرمایند: بدان آنهایی که به آخرت ایمان دارند، و به آن ایمان مىآورند؛ و بر نمازهاى خویش، مراقبت مى کنند! (یعنی نسبت به نمازشان حساس اند که مبادا ضایع شود.)
- در آیه ۸۷ سوره مبارکه هود آن هنگامی که شعیب مردم را امر به معروف و نهی از منکر کرد، آنها به او گفتند، آیا نمازت به تو دستور مىدهد که آنچه را پدرانمان مىپرستیدند، ترک کنیم؛ یا آنچه را مىخواهیم در اموالمان انجام ندهیم؟! این یعنی اینکه نماز در نظر حضرت شعیب (ع) آنقدر معروف بود و جایگاه عظیم داشت، که قوم او به نماز او اشاره کردند، و درست هم اشاره کردند، چرا که اگر نماز واقعاً اقامه شود، نه تنها شخص را تنهی عن فحشاء و منکر می کند بلکه آنقدر قدرت و جسارت به انسان می بخشد که دیگران را هم از منکرات نهی می کند. در واقع نماز هم نشین خوبی است برای هدایت انسان. وقتی کسی نماز می خواند در واقع در محضر خداوند قرار می گیرد و در حقیقت با خداوند همنشین شده است.
- در آیه ۴ از سوره ماعون خداوند می فرمایند: وای بر نمازکذارانی که نسبت به نماز سهل انگاری و سستی دارند و به آن بی اهمیت هستند و آن را اقامه نمی کنند بلکه آن را ضایع می کنند. که حدیثی در این رابطه هم از پیامبر اکرم نقل شده که می فرمایند:
- امّت من درباره نماز چهار گروه می باشند:
۱- عده ای نماز نمی خوانند؛ اینها اهل وادی جهنّم «سقر» می باشند.(آیه۴۳ سوره مبارکه مدّثر)
۲- عده ای که گاهی نماز می خوانند و گاهی نمی خوانند. اینها اهل وادی «نمی» می باشند. (طبقه ای از جهنّم)
۳- عده ای سهل انگار هستند؛که به نماز خود اهمیت نمیدهند، و احکام آن را یاد نمی گیرند و اشتباه می خوانند و یا در آخر وقت به جا می آورند، که خدای متعال در مورد این گروه در سوره ماعون آیه ۴ می فرماید: «وای بر نمازگزارانی که نماز خود را سبک می شمارند».
۴- مؤمنانی هستند که نمازشان را با خشوع و کامل می خوانند. اینها رستگارند و جایشان در بهشت است.(آیه ۲ مومنون)
نماز از منظر احادیث اهلبیت (علیهم السلام):
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
إذا قُمتَ فی صَلاتِکَ فَأَقبِل عَلَى اللَّهِ بِوَجهِکَ یُقبِل عَلَیکَ.
هرگاه به نماز ایستادى، با دل به خدا رو کن تا او نیز به تو رو کند. بحارالأنوار – ج ۸۴ – ص ۲۲۱. یا میزان الحکمه ج۶- ص۳۰۱ – ص۱۰۷۹۳
امام خمینی (ره ) : نماز یک کارخانه انسان سازی است .
رسول الله صلى الله علیه و آله:
الصلاهُ مِن شرایعِ الدین، و فِیها مرضاهُ الرَبّ عز و جل، فَهى مِنهاجُ الانبیاءِ.
نماز از آداب (اولیه) دین است، و آن مایه خشنودى خدا، و راه و روش پیامبران الهى است . بحار، ج ۸۲، ۲۳۱
آیت الله بهجت (ره ) : نماز به منزله ی کعبه و تکبیره الاحرام ، پشت سر انداختن همه چیز غیر خدا و داخل شدن در حرم امن الهی است .
رسول الله صلى الله علیه و آله:
علمُ الاسلامِ الصلاهُ، فمَن فرغَ لها قلبُه و حافظٌ علیها بحَدِها و وقتِها و سُننها فهُو مؤمنٌ .
نماز، پرچم اسلام است، مؤمن واقعى، کسى است که دل به آن دهد و مراقب حدود و آداب و وقت آن باشد. کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۷۰
نماز لوح نیازمندی به خالق است * نماز پلی است از خاک تا افلاک * نماز کلید بهشت است .
امیرالمؤمنین علیه السلام:
اُوصیکُم بالصلاهِ و حفظِها، فإنّها خیرُ العملِ و هى عمودُ دینِکُم.
شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش مى کنم چونکه نماز برترین عمل و ستون دین شماست . بحارالانوار ، ج ۸۲، ص ۲۰۹
نماز پیوستن قطره به دریاست * نماز گسستن طوق علایق است * نماز طهارت روح است
امام صادق علیه السلام:
اذا صلیتَ صلاهَ فریضهً فصَلِ لِوَقتِها صلاهً مودع تخاف الا تعودُ اِلیها.
وقتى نماز واجب مى خوانى آنرا در وقت خودش چنان بخوان که گویا دیگر هرگز به نماز موفق نمى شوى. محجه البیضاء، ج ۱، ص ۳۵۰
نماز ، انعکاس فریاد روح محبوس در جسم است * نماز گویا ترین آیینه ایمان است * نماز رهایی از خود مداری هاست .
امام صادق علیه السلام:
شَفاعتُنا لا تَنالُ مُستَخِفاً بِصَلاتِه. شفاعت ما به کسى که نمازش را سبک بشمارد نمى رسد. بحار الانوار ، ج ۸۲، ص ۲۲۷
نماز وفای به عهد است * نماز باعث تطهیر است * نماز پر کسیدن روح مومن به سمت خداست .
رسول الله صلى الله علیه و آله:
مَن ترَکَ الصلاهَ مُتَعمِداً کَتبَ اسمُه على بابِ النارِ مِمَن یَدخُلُها.
کسى که نماز را عمدا ترک کند بر درب جهنم، نامش از دوزخیان نوشته مى شود. کنز العمال، ج ۷، ح ۱۹۰۹۰
نماز کلاس خداشناسی است * نماز سلاح مومن در برابر شیطان است * نماز رخساره ی ایمان است .
قال رجلٌ لِزَینُ العابِدین علیه السلام: ما سَببُ قبولِها؟ قال علیه السلام: وِلایتُنا و البِرائَهُ مِن اَعدائِنا.
مردى از امام زین العابدین علیه السلام سئوال کرد: ملاک پذیرش نماز چیست؟ امام علیه السلام در پاسخ فرمود: ولایت ما و برائت از دشمنان ما.
بحار الانوار ، ج ۸۴، ص ۲۴۵
نماز چشمه جوشان معرفت است * نماز صیقل روح است * نماز پرکشیدن به سوی معبود است .
امام الباقر علیه السلام :
اِنَّما شیعهُ علی کثیرهِ صلاتِهم و کثیرهِ تلاوتِهم القرآن.
شیعیان و پیروان علی زیاد نماز می خوانند و زیاد قرآن تلاوت می کنند. صفات الشیعه، ص ۱۶۷
نماز قربانی کردن هوس هاست * نماز برترین وسیله ی توسل به خداست * نماز نردبان تکامل انسان است .
رسول الله صلی الله علیه وآله:
الغرباءُ فی الدُنیا: قرآنٌ فی جوفِ ظالم ، و مسجدٌ فی نادی قومٍ لایَصلی فیه ، و مُصحفٌ فِی بیتِ لایَقرءُ فیه و رَجلُ صالحٍ مع قومِ سوء ؛
در جهان چهار چیز غریب است :قرآن در سینه ستمگر ، مسجد در جمع گروهی که در آن نماز نخوانند.قرآن در خانه ای که آن را نخوانند.مرد پارسا در میان مردم بد. نهج الفصاحه ، حدیث ۲۰۳۸
مقام معظم رهبری مد ظله العالی : خیمه ی دین با نماز برپا می شود .
امام صادق علیه السلام :
انّ البیوتَ التی یُصلی فیها باللیل بِتَلاوهِ القرآن تُضیءُ لِاَهلِ المَساء کَما تُضی ءُ نجومُ السماءَ لِاهلِ الارضِ؛
خانه ای که در آن نماز شب خوانده می شود و تلاوت قرآن می گردد، برای افلاکیان آن گونه می درخشد که ستارگان برای زمینیان می درخشد.
ثواب الاعمال ، ص ۷۰
شیخ علی نخودکی : طبیب آسمانی معجونی برای روح ساخته به نام نماز.
امام علی علیه السلام:
مروه الحضر قراءهُ القرانِ و مُجالسهُ العلماءِ و النظرُ فی الفقهِ و المحافظهُ علی الصلاهِ فی الجماعات ؛
جوانمردی در: حضور در وطن ، قرآن خواندن ، هم نشینی با علماء، و نگریستن در احکام دین ، و مواظبت بر نماز خواندن در جماعتهاست .
بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۱۰
نماز احیاگر ارزش هاست * نماز تکرار نیست معراج است * نماز الفبای زندگی است
امام على علیه السلام
اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛
لباس پاکیزه غم و اندوه را برطرف مى کند و باعث پاکیزگى نماز است. کافى، ج ۶، ص ۴۴۴، ح ۱۴
امام خمینی (ره) : نماز درحقیقت حکایت مسافر و طریق سفر است .
امام علی علیهالسلام فرمودند:
کانَ رسولُ الله صلیاللهعلیهوآله لا یُوْثَرُ علی الصلاهِ عشاء و لا غَیْره و کانَ اذا دَخَلَ وَقْتَها کانَـه لا یَعْرُف اَهْلاً و لا حمیماً؛
رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله چیزی مثل شام و غیر آن را بر نماز مقدم نمیداشتند و هنگامی که وقت نماز میرسید، گویی که هیچ یک از اهل خانه و دوستان را نمیشناختند. مجموعه ورام، ج ۲، ص ۷۸
نماز گویا ترین آیینه ی ایمان * نماز کلید دلهاست * نماز نردبان تکامل انسان
رسول الله صلی الله علیه وآله:
کانُوا (یعنی الانبیاء) یَفزَعُون اذا فَزَعُوا الی الصلاهِ ؛
پیامبران خدا (صلی الله علیه وآله ) چنان بودند که چون دچار نگرانی می شدند،به نماز پناه می بردند. تفسیر درالمنثور، ج ۱، ص ۶۷
نماز جنگ با طاغوت است * نمار راه اولیای خداست * نماز راه مستقیم انسان هاست * نماز درس شکر گزاری است
رسول الله صلی الله علیه وآله:
انا لااشبَعُ مِن الصلاهِ ؛ من هرگز از نماز سیر نمی شوم . امالی صدوق ، ج ۲ ص ۱۴۱
نماز آشنا ترین رفیق مومن است * نماز هستی مومن است * نماز ذکر در بهشت است
قال الصادق علیه السلام:
اِنَّ العَبدَ اِذا سَجَدَ فَاَطالَ السُّجودَ نادی اِبلیس
وقتی بنده به سجده افتاد و سجده اش را طول داد، شیطان فریاد میزند. اصول کافی . ج ۳ . ص ۲۶
امام خمینی (ره) : بُراق سیر و رفوف عروج اهل معرفت ، نماز است .
پیامبر صلىاللهعلیهوآله :
اَلْعَبد… إِنْ قالَ فى أوَّلِّ وُضوئِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ طَهُرَت أعضاؤُهُ کُلُّها مِنَ الذُّنوبِ؛
اگـر بنـدهاى… در ابتداى وضویش، بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید همه اعضایش از گناهان پاک مىشود. تفسیر الامام العسکرى علیهالسلام ، ص ۵۲۱
ای زمزمه ی خدا پرستی مقصود خدا ز راز هستی
فرمود نماز رکن دین است معراج قلوب مومنین است
امام صادق علیه السلام:
کانَ علی – علیه السلام – اذا اَمالَه امرٌ فَزع قامَ الی الصلاهِ
شیوه علی (ع ) چنان بود که چون مشکل مهمی برای او پیش می آمد، به نماز می ایستاد . تفسیر درالمنثور، ج ۱، ص ۶۷
نماز تعهد به خداست * نماز بریدن از خود و حرکت بسوی خداست * نماز پیام پرورش پروردگار است.
امام سجاد علیه السلام:
اِنَّ الحسنَ بن علی (علیه السلام) کانَ اذا قامَ فی صلاتِهِ تَرتَعِدُ فرایضَه بینَ یَدی ربِّه عزوجل.
امام حسن (علیه السلام) وقتی به نماز می ایستاد، پاهایش در مقابل پروردگار متعال و عظمت و کبریایی او می لرزید. بحارالانوار ج ۸۴، ص ۲۸۵
آیت الله جوادی آملی : عسل بهشت از زنبور و کندو نیست ، بلکه با نماز و روزه درست می شود .
رسول اکرم صلى الله علیه و آله
اوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَهُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛
نماز در اول وقت خشنودى خداوند، میان وقت رحمت خداوند و پایان وقت عفو خداوند است. سنن الدار قطنى، ج ۱، ص ۲۰۱، ح ۹۷۴
نماز حماسه ای الهی است * نماز کلاس خداشنا سی است * نماز بهترین راه خودکاوی است
امام باقر علیه السلام:
کانَ علی بنِ الحُسین (علیه السلام) یَصلی فی الیومِ و اللیلِه اءلف رکعهٍ کَما کانَ یَفعَلُ امیرَ المُومنین (علیه السلام)
امام علی بن الحسین (علیه السلام) شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند همانطور که امیرمومنان هم چنین می کرد. بحار الانوار، ج ۴۶، ص ۶۱.
نماز حقیقتی است ، که کیمیای حیات بدون آن بی سود است * فقیران با نماز ، ثروتمندان بزم وجودند
امام باقر علیهالسلام :
کانَ (علی بن الحسین علیهالسلام) یَصلی صَلاه مَودِعَ یَری اَنه لایَصلی بَعدَها ابداً ؛
امام سجاد علیهالسلام مانند کسی که آخرین نماز خود را به جای میآورد ، نماز میگزارد. او چنین می دید که پس از آن هیچگاه نماز نمیگزارد .
بحار الانوار ، ج ۴۶ ، ص ۷۹
آیت الله سید علی قاضی طباطبایی (ره) :چنان نماز بخوانید که اگر کسی باشما حرفی زد ، متوجه نشوید .
امام صادق علیه السلام:
کانَ علی بنِ الحُسین – علیهماالسلام – اذا قامَ الی الصلاهِ ، تَغَیَر لَونُه .فاِذا سَجَدَ لَم یَرفَع رَاءسَه حتی یَرفضَ عَرقاً ؛
امام سجاد (ع ) وقتی به نماز می ایستاد رنگش دگرگون می شد و چون به سجده می رفت سربر نمی داشت تا آن که عرق از وی می ریخت .
فروع کافی ، ج ۳، ص ۳۰۰
امام خمینی (ره) : نماز خوب ، فحشا ومنکر را از یک امتی بیرون میکند .
امام علی علیهالسلام :
لِکُلِ شیءٍ وجهٌ وَ وجهُ دِینکُم الصلاهُ؛
هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است. بحار الانوار، ج۸۲، ص۲۲۷
آیت الله جوادی آملی حفظه الله : اهل فحشا و منکر ، توفیق نماز خواندن ندارند .
رسول الله صلی الله علیه وآله :
اما الصلاهُ فلا خَیرَ فی دینٍ لا صلاهَ فیه ؛
دینی که در او نماز نباشد، فایده و خیری ندارد (خیری در آن نیست) . سیره ابن هشام ، ج ۳ – ۴، ص ۵۰۴
مقم معظم رهبری حفظه الله : نماز اولین قدم سلوک الی الله است .
رسول الله صلی الله علیه وآله:
الصلوهُ راءسُ الدینِ ؛ نماز (به منزله ) سر دین است . مستدرک الوسایل ، ج ۱، ص ۱۸۴
نماز جنگ با طاغوت است * نماز راه مستقیم انسان هاست * نماز درس شکر گزاری است
قال رسول الله – صلی الله علیه وآله -:
الصلاهُ مِن شَرایعِ الدین ، و فیها مَرضاهُ الرَّب – عزوجل – فهی مِنهاجُ الانبیاءِ ؛
نماز از سنتهای دین ، و مایه خشنودی پروردگار و راه و روش پیامبران است . جامع احادیث الشیعه ، ج ۴، ص ۲۲، بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۲۳۱
نماز بهترین راه تکامل است * نمازاتصال به محبوب است * نماز سلاح مومن است
امام علی علیه السلام:
الله ، الله فی الصلوه ، فاِنَّها عَمودُ دِینِکُم ؛
خدا را، خدا را درباره نماز ؛ چرا که ستون دین شماست . نهج البلاغه ، نامه ها، ص ۴۷
مقام معظم رهبری مد ظله العالی : خیمه ی دین با نماز برپا می شود
رسول الله صلی الله علیه وآله
الصلاه ُ نورُ المومن نماز نور مومن است شهاب الاخبار، ص ۵۰
نماز نوسازی معنوی است * نماز ملاک قبولی اعمال است * نماز عالی ترین مظهر عبودیت است .
رسول الله صلی الله علیه وآله
الصلاه ُ عمادُ الدین نماز ، پایه وستون دین شماست . میزان الحکمه ، ج ۵ ، ص ۳۷۰
نماز بهشت خلوت انسان است * نمازرهایی از خود مداری هاست * نماز ارتباط زمینیان رابا ملکوتیان برقرار می سازد
علی علیه السلام:
لکُلِ شیءٍ وجهٌ و وجهُ دینکم الصلاهُ
هر چیزی دارای سیمایی است ، سیمای شما دین شماست . بحار الانوار ، ج ۸۲ ، ص۲۲۷
نماز پناه بی پناهان است * نماز گلستان روح افزای عاشقان است * نمازسیر وسلوک آگاهان است.
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
حَسبُ الرَّجُلِ مِن دِینِهِ ،کَثرَهُ مُحافَظَتِهِ على إقامَهِ الصَّلَواتِ
در دیندارى مرد همین بس ، که بر گزاردن نمازها بسیار مواظبت کند . تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۲۲
نماز سنگر دردمندان است * نماز چراغ پُر فروغ مشتاقان است * نماز صفای دل دلدادگان است .
۱ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : خداوند ، نمازجمعه را بر شما واجب کرد . هرکس آن را در حیات من یا پس از وفات من ، از روی سبک شمردن ، و یا انکار رها سازد ، خداوند ، او را پریشنا می کند ، و به کارش برکت نمی دهد . بدانید ! نمازش پذیرفته نمی شود . بدانید ! بدانید ! زکاتش را قبول نمی کنند . بدانید ! حجش ، قبول نیست ، بدانید ! کارهای نیک او قبول نخواهد شد تا آنکه توبه کند و دیگر نمازجمعه را رها نکند ، سبک نشمارد ، و منکر نشود .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۷)
۲ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : کسی که ندای اذان نماز جمعه را بشنود ، نماز جمعه بر او واجب خواهد شد .
(کنزالعمال، ج ۷ ص ۷۲۳)
۳ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : چهار نفر ، عمل (زندگی) را از نو آغاز می کنند : ۱ – بیمار هنگامی که بهبود یابد ۲– مشرک هنگامی که اسلام می آورد . ۳ – حج گذارنده، هنگامی که از مناسک آسوده شود . ۴ – آنکه بعد از گذراندن نمازجمعه باز می گردد .
(بحارالانوار ج ۸۶ ص ۱۹۷)
۴ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : خطاب به مومنی که به ایشان عرض کرد بارها عزم رفتن به حج نموده ام ولی توفیق عایدم نشده است ، فرمود : بر تو باد که پیوسته در نماز جمعه حضور یابی که آن حج مستمندان است .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۵)
۵ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : کسی که در روز جمعه ناخن هایش را گرفته و صورت خود را اصلاح نماید ، دندان هایش را مسواک زده . برای رفتن به نمازجمعه غسل کند ، هفتاد هزار فرشته او را بدرقه کرده و برایش طلب استغفار نموده و شفاعتش می کنند .
(مستدرک الوسایل، ج ۶ ص ۴)
۶ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : هر کس از روی ایمان و به خاطر رضای خدا ، به نماز جمعه رود، برنامه عملش را از سر گرفته است .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۴)
۷ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : رفتن به نماز جمعه هم دیدار است و هم زینت و زیبایی .
(بحارالانوار ، ج ۸۹ ص ۱۹۷)
۸ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : کسانی که نماز جمعه را ترک کنند ، باید نهی از منکر شوند و بر دل های آنان مهر زده خواهد شد .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۶)
۹ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : هرگاه مؤمنی به سوی نماز جمعه حرکت کند، خداوند دلهره های روز قیامت را برای او کاهش داده و به سوی بهشت راهنمایی اش می کند .
(وسایل الشیعه، ج ۷ روایت ۹۳۹۰)
۱۰ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : کسی که سه نوبت نماز جمعه را از روی اهمیت ندادن به آن ترک کند، خدا بر دلش مهر می نهد.
(کنزالعمال، حدیث ۲۱۱۲۳)
۱۱- پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : پیش از آنکه از دنیا بروید، از خداوند طلب بخشش کنید، قبل از اینکه گرفتار شوید، در انجام کارهای نیک سبقت بگیرید و با ذکر خدا و دادن صدقه به طور آشکار و پنهان، میان خود و پروردگارتان پیوند بر قرار کنید و بدانید که خداوند نماز جمعه را تا قیامت بر شما واجب کرده است.
(جواهرالکلام، ج ۱۱ ص ۱۵۸)
۱۲ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : سه کار است که اگر امت من پاداش عظیم آن را درک می کردند، برای به دست آوردن آن، ازدحام و قرعه کشی می نمودند: ۱ – اذان ۲ – شتاب در رفتن به نماز جمعه. ۳ – در صف اول نماز جمعه و جماعت قرار گرفتن .
(بحارالانوار، ج ۸۴ ص ۱۵۶)
۱۳ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : می خواهید بدانید اهل بهشت چه کسانی هستند؟ کسانی که گرما و سرمای شدید، مانع حضورشان در نماز جمعه نمی شود.
(کنزالعمال، ج ۷ ح ۲۱۰۸۵)
۱۴ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : زمانی که روز جمعه فرا می رسد، شیاطین به بازارها رفته و برای مردم مانع ایجاد می کنند تا مردم را از رفتن به نماز جمعه باز دارند.
(کنزالعمال، ج ۷ ص ۷۳۶)
۱۵ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : هر کس در روز جمعه غسل کرده و به سوی نماز جمعه قدم بر دارد، و به خطبه های امام گوش کند ، برای هر قدمش پاداش یک سال عبادت که روزش را روزه بوده و شبش را عبادت کرده به او داده می شود .
(مستدرک الوسایل، ج ۲ ص ۵۰۴)
۱۶ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : در اول رکعت نماز جمعه ، سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقون خوانده شود .
۱۷ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : هر کس بعداز نماز جمعه یک مرتبه سوره توحید، هفت مرتبه سوره فلق و هفت مرتبه ناس را بخواند، تا جمعه دیگر بلا و فتنه ای به او نمی رسد.
(ثواب الاعمال، ص ۴۵۵)
۱۸ – پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : جمعه روزی است که خداوند همگان را در آن جمع کند، پس هیچ مؤمنی نیست که در آن روز به سوی نماز جمعه رود، مگر اینکه خداوند روز قیامت بر او آسان گرفته و دستور می دهد که او را به بهشت ببرند .
(من لا یحضره الفقیه، ج ۱ ص ۴۲۷)
۱۹ – امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند : جمعه روزی است که خداوند آن را برای شما عید قرار داده است، جمعه سرور روزها و برترین عیدهاست. خدا شما را امر کرده که در آن روز به سوی ذکرش(سوره جمعه آیه ۹) بشتابید. پس با رغبت شما به عبادت و نماز جمعه به حدی باشد که نیت شما خالص گردد. در این روز بسیار زاری و نیایش کنید، نیازهای خود را از خداوند خواسته و طلب رحمت و آمرزش کنید. زیرا خداوند دعای هر کس که او را به حقیقت بخواند، اجابت کرده و هر کس را که از بندگی و فرمانش امتناع کند، وارد دوزخ می کند… نماز جمعه بر هر مؤمنی به جز: کودک، بیمار، دیوانه، پیر و ناتوان، نابینا، مسافر ، زن، بنده مملوک و کسی که در فاصله دو فرسخی باشد، (هر فرسخ حدود ۴ کیلومتر است) واجب است.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ص ۱۰۴)
۲۰ – امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند : کسی که سه هفته متوالی، بدون عذر نماز جمعه را ترک کند از جمله منافقان به حساب می آید.
(مستدرک الوسایل، ج ۲ ص ۶۲۹۱)
۲۱ – امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند : من برای شش نفر نزد خداوند ضمانت بهشت می نمایم، یکی از آنان کسی است که به سوی نمازجمعه برود، و در راه بمیرد، آنگاه بهشت برای اوست .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص۱۱)
۲۲ – امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند : اگر در سه چیز با رهبران و پیشوایان خود مخالفت ورزید، هلاک خواهید شد: نمازجمعه، جهاد با نفس و مناسک حج.
(مستدرک الوسایل، ج ۶ ص ۷)
۲۳ – امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند : در روز جمعه سفر مکن تا نماز جمعه را بگزاری، مگر سفری باشد که در آن روی به خدا داری، یا چاره ای دیگر جز رفتن به آن سفر را نداری .
(نهج البلاغه نامه ۷۰)
۲۴ – امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند : اقامه نماز جمعه، بر کسی جایز نیست مگر این که امام و یا منصوب از نزد امام باشد .
(مستدرک الوسایل، ج ۶ ص ۱۳)
۲۵ – امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند : مردم شرکت کننده در نماز جمعه، سه دسته هستند: دسته ای قبل از امام در نماز جمعه شرکت می کنند، در حالی که سکوت کرده و به خطبه ها گوش می دهند، شرکت آن ها در نماز جمعه، کفاره گناهان آن ها از این جمعه تا جمعه آینده است، به اضافه سه روز. دسته دیگر کسانی هستند که در نماز جمعه شرکت می کنند، در حالی که مشغول صحبت و حرکت هستند، بهره آن ها از نماز جمعه، صحبت با دوستان و نشستن با آن هاست. دسته سوم، هنگامی که امام جمعه، به خطبه مشغول می شود، به نماز مشغول می شوند، آنها نیز بر خلاف سنت عمل کرده اند، آنها از کسانی هستند که اگر چیزی از خداوند بخواهند، اگر بخواهد عطا کرده و اگر بخواهد محرومشان سازد.
(بحارالانوار، ج ۸۶ ص ۱۹۸)
۲۶ – امام باقر(ع) می فرمایند : سه چیز موجب رفعت درجات آست: وضوی کامل در هوای سرد، انتظار نماز بعد از نماز و رفتن در روز و شب به سوی نماز جماعت و جمعه.
(بحارالانوار، ج ۸۸ ص ۱۰)
۲۷ – امام باقر(ع) می فرمایند : نماز جمعه، واجب بوده و اجتماع برای آن به امامت معصوم، واجب است. هرگاه مردی بدون عذر، سه جمعه را ترک گوید، امر واجب را ترک کرده و کسی سه امر واجب را بدون دلیل ترک نمی کند، مگر آن که منافق باشد .
( وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۴)
۲۸ – امام باقر(ع) می فرمایند : هر گاه تعداد نمازگزاران به هفت تن برسد، نماز جمعه واجب می شود .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۸)
۲۹ – امام باقر(ع) می فرمایند : نماز جمعه سنتی است از پیامبر اسلام ، بشارتی است برای مؤمنان و توبیخی است برای منافقان .
(وسایل الشیعه، ج ۶ روایت ۷۶۰۲)
۳۰ – امام باقر(ع) می فرمایند : به خدا سوگند، به من خبر رسیده است که اصحاب پیامبر(ص)، از روز پنجشنبه برای نماز جمعه آماده می شدند، چون روز جمعه برای مسلمانان کوتاه است .
(من لایحتضره تافقیه، ج ۱ص ۴۱۶)
۳۱ – امام صادق(ع) می فرمایند : مسافری که نماز جمعه را از روی شوق، محبت و عشق اقامه نماید، خداوند بزرگ، پاداش صد نمازجمعه کسانی که در وطن خود هستند را به او عطا می کند .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۳۵)
۳۲ – امام صادق(ع) می فرمایند : هر گاه کسی به سوی نماز جمعه قدم بردارد، خداوند جسد او را بر اتش دوزخ حرام خواهد کرد .
(من لایحتضر الفقیه، ج ۱ ص ۲۴۷)
۳۳ – امام صادق(ع) می فرمایند : وقتی که امام از خطبه ها فارغ شود تا زمانی که صف های نماز جمعه مرتب گردد، دعا مستجاب می شود. همچنین آخر روز جمعه تا غروب نیز دعا مستجاب خواهد شد .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۴۵)
۳۴ – امام صادق(ع) می فرمایند : خداوند روز جمعه را بر سایر روزها برتری داده، و همانا روز جمعه بهشت برای کسی که به سوی نماز جمعه بشتابد، به زیورها آراسته و زینت می یابد، و همانا شما به سوی بهشت به اندازه سبقتتان به سوی نماز جمعه پیشی می گیرید و همانا درهای آسمان برای بالا رفتن کارهای بندگان باز می گردد.
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۷۰)
۳۵ – امام صادق(ع) می فرمایند : بدانید که خداوند، مؤمنان را به وسیله نماز جمعه گرامی داشته است .
(مستدرک الوسائل، ج ۶ ص ۵)
۳۶ – امام صادق(ع) می فرمایند : هر یک از شما باید روز جمعه خود را آراسته ساخته، غسل کرده و عطر بزند، ریش خود را شانه کرده و بهترین لباسش را بپوشد و برای رفتن به نماز جمعه آماده شود، و باید در روز جمعه با وقار بوده و خوب عبادت کرده و تا می تواند، کارهای خیر انجام دهد، خداوند از کارهایی که در روی زمین انجام می گیرد با خیر است و پاداش نیکی های آن را دو برابر می کند .
(اصول کافی، ج ۳ ص ۴۱۷)
۳۷ – امام صادق(ع) می فرمایند : روش علی (ع) جنین بود: زندانیانی را که به دلیل تهمت و یا ناتوانی در پرداخت قرض زندانی بودند، در روز جمعه با ضمانت اولیاء آنان از زندان خارج می ساخت تا در نماز جمعه حاضر شوند.
(مستدرک الوسائل، ج ۶ ص ۲۷)
۳۸ – امام صادق(ع) می فرمایند : آن که کارگری را در روز جمعه به کار گیرد و او را از شرکت در نماز جمعه باز دارد، به گناه کاری خود اعتراف کرده است، و چنانچه او را از نماز جمعه باز ندارد، در پاداش او شریک است .
(وسائل الشیعه، ج ۱۳ ص ۲۴۵)
۳۹ – امام رضا (ع) می فرمایند : مسافری که در روز جمعه قبل از نماز جمعه مسافرت نماید، در امنیت نمی باشد، خداوند او را در سفر محافظت نمی کند، او را در میان خانواده اش جانشین قرار نمی دهد و از فضل خود به او روزی نمی دهد.
( وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۸۶)
۴۰ – امام رضا (ع) می فرمایند : خطبه به این دلیل در روز جمعه تشریع شده است که نماز جمعه، یک برنامه عمومی است. خداوند به امیر مسلمین امکان می دهد مردم را موعظه کرده و به اطاعت خدا ترغیب کند، از معصیت الهی ترسانده و ان ها را به مصاحت دین و دنیایشان آگاه ساخته و اخبار و حوادث مهمی که از نقاط مختلف به او می رسد و برای سرنوشت آنها مؤثر است، به اطلاعشان برساند. دو خطبه قرار داده شد، تا در یکی حمد و تقدیس الهی باشد و در دیگری نیازها، هشدارها و دعا ها و اوامر و دستوراتی را که با صلاح و فساد جامعه اسلامی، در ارتباط است، به آنها اعلام نماید.
۱- نماز، مرز ایمان و کفر
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: میان کفر و ایمان، فاصله ای جز ترک نماز نیست.
۲- آداب قرائت
حضرت صادق(ع) حمد و قل هو الله را شمرده خواندند و به اندازه یک نفس صبر کردند و در همان حال قیام، دست ها را تا کنار صورت بالا برده و تکبیر گفتند، سپس به رکوع رفتند.
۳- آداب رکوع
حضرت صادق(ع) در رکوع کف دستها را بر زانوها قرار دادند به طوری که کف دست ها به طور کامل ، زانوها را در بر گرفت، زانو ها را عقب داده و پشتشان به طوری صاف بود که اگر قطره آبی بر آن می افتاد تکان نمی خورد و گردن را صاف نموده و چشم ها را پایین انداختند آنگاه به آرامی سه بار « سبحان ربی العظیم و بحمده » گفته و سپس راست ایستادند و در حال قیام « سمع الله لمن حمده » گفته و در همان حالی که ایستاده بودند دستها را تا کنار صورت بالا برده ، تکبیر گفتند و به سجده رفتند.
۴- گشایش روزی با جمع بین دو نماز
راوی می گوید: سرمایه ام از دست رفته بود و کسانی که با من معامله داشتند، دیگر به سراغم نمی آمدند، این مطلب را خدمت حضرت عسکری(ع) عرض کردم و چاره خواستم. حضرت فرمودند: نماز ظهر و عصر را با هم بخوان، به خواسته ات خواهی رسید.
۵- جمع بین دو نماز
امیرمؤمنان(ع) فرموده اند: جمع کردن بین دو نماز روزی را زیاد می کند.
۶- آداب دعا کردن
اما باقر(ع) فرمودند: دعا کردن بعد از نماز فضیلتش بیش از خواندن نماز مستحبی است.
۷- ارزش نماز به هنگام
امام صادق(ع) فرمودند: برتری اول وقت بر آخر وقت مانند برتری آخرت بر دنیا است.
۸- نماز اول وقت
امام صادق(ع) فرمودند: درک فضیلت نماز اول وقت نسبت به بعد از آن ، برای انسان از اموال و فرزندانش با ارزش تر و بهتر است.
۹- نماز اول وقت، همیشه و در همه حال
امام باقر(ع) فرمودند: نماز اول وقت همیشه و در همه حال فضیلتش بیشتر است، پس تا می توانی در کار خیر شتاب کن.
۱۰- وای بر نمازگزاران سهل انگار
حضرت علی(ع) فرمودند: خداوند هیچ عملی را بیش از نماز دوست نمی دارد ، پس نباید هیچ کاری از امور دنیا شما را از اوقات نماز غافل کرده و به خود مشغول سازد، به یقین خداوند گروهی از مردم را که نسبت به نمازشان بی توجه اند و نسبت به اوقات آن اهمیت قائل نیستند، مورد نکوهش قرار داده و می فرماید: وای بر نمازگزارانی که در مورد نمازشان سهل انگارند.
۱۱- نماز، بازدارنده از زشتی ها
قرآن کریم: نماز را به پا دار که به یقین نماز، انسان را از زشتی ها و کارهای ناپسند باز می دارد.
۱۲- ضایع کردن نماز به وسیله خلفای نالایق
قرآن کریم: بعد از آن گروه مؤمن و نیکوکار، ناخلفی جانشین آنان شدند که نماز را ضایع و تباه ساخته و پیروی شهوات پرداختند و آنها به زودی گمراهی و نابودی را به چشم خود خواهد دید.
۱۳- فلسفه نماز
حضرت رضا(ع) فرمده اند: نماز در بردارنده ی لزوم مداومت بر یاد خداوند بزرگ در هر شب و روز است تا بندگان ، سرور و تدبیر گر و آفریننده ی خود را فراموش نکرده و به گردن فرازی و سرکشی دچار نشوند. نماز وسیله ی یاد مداوم پروردگار بزرگ و توجه به وقوف پیوسته در وحضر اوست تا انسان را از نافرمانی ها به دور نگه داشته و از هر گونه فساد و تباهی محافظتش نماید.
۱۴- فلسفه نماز
حضرت رضا(ع) می فرمایند: نماز اعتراف به گناهان گذشته و تقاضای نادیده گرفتن آنهاست. نماز بر خاک نهادن صورت بر زمین در هر روز به نشانه تعظیم و بزرگ داشت خداوندی است که در شکوه و جلال بی همتاست. نماز وسیله یادآوری و فراموش نکردن هدف آفرینش و دوری انسان از پوچی و بیهودگی است. نماز بیانگر فروتنی و نیز اشتیاق و درخواست فزونی هرچه بیشتر نعمت های دنیوی و اخروی است.
۱۵- ایمان ، شرط پذیرش نماز
حضرت صادق(ع) در پاسخ کسی که پرسید بهترین کاری که بندگان را به خداوند نزدیک می سازد چیست فرمودند: بعد از شناخت خداوند من عملی بهتر از نماز را نمی شناسم.
۱۶- اهتمام(توجه کردن) به نماز، معیار روابط اجتماعی
در محضر امام صادق(ع) از یکی از شیعیان نام بردم و از او بسیار تعریف و تمجید کردم، حضرت تنها سؤالی که از من فرمودند این بود که اهتمام او به نماز چگونه است؟
۱۷- یک نماز واجب، ارزشمندتر از تمام دنیا
حضرت صادق(ع) فرمودند: یک بار حج به جا آوردن، از تمام دنیا و هر چه در دنیاست ارزشمندتر و بجا آوردن یک نماز واجب از هزار حج با ارزش تر است.
۱۸- فلسفه نماز
امام رضا(ع) فرمودند: نماز اعتراف و اقرار به این حقیقت است که خداوند عزیز و بلند مرتبه ، تنها حامی و تربیت کنندگان است و شریک و همتایی برای او نیست. نماز برپا ایستادن و نشانه خاکساری و نیازمندی و درخواست و درگاه خداوندی است که تمام هستی تسلیم خواست اوست و هیچکس در برابر اراده او اراده ای ندارد.
۱۹- آداب تکبیره الاحرام
حضرت صادق(ع) فرمودند: هنگامی که تکبیره الاحرام می گویی دو دست خود را بالا ببر و کف دست ها را به طور کامل باز کن. و هنگام گفتن تکبیره الاحرام ، دستانت را از گوش ها عقب تر مبر.
راوی نقل می کند امام صادق(ع) را دیدم در هنگام گفتن تکبیره الاحرام کف دستان حضرت به طرف قبله بود و دو دست خود را تا کنار صورت بالا آوردند.
۲۰- اذان گفتن بین دو نماز
امام باقر(ع) فرمودند: پیامبر اکرم(ص) بین نماز ظهر و عصر جمع نمودند و دو نماز را با یک اذان و دو اقامه بجا آوردند و در مورد نماز مغرب و عشا نیز چنین کردند.
۲۱- اذان و اقامه
امام صادق(ع) فرمودند: برای گفتن اذان و اقامه منتظر رسیدن چیزی جز رسیدن وقت نماز نمان و اقامه را بدون آنکه جملات آن را پیوسته بگویی تندتر از اذان بگو و در میان اذان و اقامه نباید بیش از خواندن دو رکعت نافله فاصله شود.
۲۲- اذان و اقامه
امام صادق(ع) می فرمایند: هنگامی که پیامبر اعظم(ص) وارد مسجد می شدند و بلال اقامه می گفت می نشستند.
۲۳- نماز ما موجب آبروی اهل بیت(علیهم السلام) یا…
امام صادق(ع) پس از آنکه نماز خواندن حَماد بن عیسی را دیدند فرمودند: حماد خوب نماز نمی خوانی، چه زشت است فردی که از پیروان ما شصت یا هفتاد سال از عمرش بگذرد و یک نماز کامل بجا نیاورده باشد.
۲۴- جمع بین دو نماز
امام صادق(ع) فرمودند: پیامبر اکرم(ص) نماز ظهر و عصر را بدون علت و سبب خاصی در یک وقت و بدون فاصله بجا آوردند، خلیفه دوم که نسبت به پیامبر از همه اصحاب جری تر بود اعتراض کرد که آیا در احکام نماز تغییری رخ داده است؟ حضرت فرمودند: نه، ولی خواستم انجام نماز بر امتم آسان گردد و در سختی نیفتند.
۲۵- وقت نماز ظهر و عصر، مغرب و عشا
امام باقر(ع) فرمودند: هنگامی که خورشی از وسط آسمان گذشت، وقمت نماز ظهر و عصر فرا می رسد و چون خورشید غروب کرد، وقت نماز مغرب و عشا داخل می شود.
۲۶- بهترین وقت نماز
امام صادق(ع) فرمودند: هنگامی که وقت نماز فرا می رسد، درهای آسما برای بالا رفتن اعمال گشوده می شود و من دوست ندارم عملی پیش از نماز بالا رود و نام کسی پیش از من در نامه اعمالم نوشته شود.
۲۷- نماز اول وقت، ضامن سعادت ابدی
امام صادق(ع) فرمودند: فرشته مرگ، شیطان را از کسی که بر نمازش مواظبت کند، دور می سازد و به هنگام جان دادن که از دشوارترین حالات است شهادتین را به او تلقین می کند.
۲۸- نماز اول وقت، پیمان خدا با بندگان
امام صادق(ع) فرمودند: هر کس شرایط پنج نماز واجب را رعایت کند و بر اوقات آنها رعایت نماید، روز قیامت در بارگاه الهی حاضر می شود در حالی که به پیمانش با خداوند وفا کرده و به واسطه آن وارد بهشت می شود و هر کس اوقات و شرایط نمازهایش را مراعات نکرده باشد در حالی که به ملاقات خداوند می رود که به پیمان خود وفا نکرده است، پس اگر خداوند بخواهد او را عذاب می کند و اگر بخواهد می آمرزد.
۲۹- کوتاهی کردن و سبک شمردن نماز
حضرت رسول(ص) فرمودند: شفاعت من شامل حال کسی که نمازش را سبک بشمارد نخواهد شد و قسم به خداوند که چنین کسی هرگز در کنار حوض کوثر بر من وارد نمی شود.
۳۰- کوتاهی کردن و سبک شمردن نماز
امام صادق۰ع) در آخرین لحظات زندگی دستور فرمودند تا تمام کسانی که با آن حضرت خویشاوندی داشتند به محضر ایشان حاضر شوند، آنگاه رو به آنان کرده و فرمودند: به یقین شفاعت ما شامل حال کسی که نمازش را سبک بشمارد نخواهد شد.
۳۱- نماز، بزرگترین مانع در برابر شیطان
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: تا هنگامی که مؤمن بر نمازهای پنج گانه مواظبت می کند، شیطان از او در هراس است و با ترس به او نزدیک می شود، ولی همین که نماز واجب را بی اهمیت شمرد و آن را ضایع نمود، شیطان نسبت به او جرأت یافته و به گناهان بزرگ وادارش می کند.
۳۲- سجده بر تربت حسین(ع)
امام صادق(ع) فرمودند: سجده بر تربت امام حسیت۰ع)، حجاب های هفتگانه را پاره می کند.
۳۳- نماز بدون رکوع و سجود بی ارزش است
پیامبر اعظم(ص) فرمودند: کسی که رکوع و سجود نمازش را تمام و کمال به جای نیاورد، نمازش ارزش ندارد.
۳۴- نماز مانند ترازوست
پیامبر اعظم(ص) فرمودند: نماز مانند ترازوست، هر کس سنگ تمام گذاشت، پاداش کامل دریافت می کند.
۳۵- اولین سؤال، نماز
امام صادق(ع) فرمودند: همانا نخستین چیزی که به آن رسیدگی می کنند، نماز است.
۳۶- وضو با کمال جواز عبور از صراط
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: وضو را تمام و کمال بگیر تا روز قیامت چو ابر از پل صراط سرع عبور کنی.
۳۷- وضو گرفتن
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: وضو گرفتن نصف ایمان است.
۳۸- قبولی فقط یک نماز
امام صادق(ع) فرمودند: هر که خداوند متعال، یک نماز او را قبول کند، او را عذاب نمی کند.
۳۹- آخرین نماز
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: هنگامی که نماز می گذاری، آنچنان باش که گویی آخرین نماز توست.
۴۰- سجده های طولانی
امام صادق(ع) فرمودند: بر تو باد به انجام سجده های طولانی که همانا آن روش توبه کنندگان است.
(وسایل الشیعه، ج ۷ ص ۳۴۴)
حدیث (۱) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا وَاَقامُوا الصَّلاهَ وَآتَوُا الزَکاهَ وَقَروا الضَّیفَ… ؛
امّتم همواره در خیر و خوبى اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زکات بدهند و میهمان را گرامى بدارند…
امالى طوسى، ص ۶۴۷، ح ۱۳۴۰
حدیث (۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلصَّلاهُ مِفتاحُ کُلِّ خَیرٍ؛
نماز کلید همه خوبی هاست.
الفردوس، ج ۲، ص ۴۰۴، ح ۳۷۹۶
حدیث (۳) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَهُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛
نماز در اول وقت خشنودى خداوند، میان وقت رحمت خداوند و پایان وقت عفو خداوند است.
سنن الدار قطنى، ج ۱، ص ۲۰۱، ح ۹۷۴
حدیث (۴) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَیُّهَا النّاسُ اِنَّ المُصَلّى اِذا صَلّى فَاِنَّهُ یُناجى رَبَّهُ تَبارَک وَتَعالى فَلیَعلَم بِما یُناجیهِ؛
اى مردم همانا نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بزرگ و بلند مرتبه اش مناجات مى کند، پس باید بداند چه مى گوید.
مسند ابن حنبل، ج ۲، ص ۱۲۹
حدیث (۵) امام على علیه السلام :
لَو یَعلَمُ المُصَلّى ما یَغشاهُ مِنَ الرَّحمَهِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛
اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت.
غررالحکم، ج ۵، ص ۱۱۶، ح ۷۵۹۲
حدیث (۶) امام على علیه السلام :
اُنظُر فیما تُصَلّى وَعَلى ما تُصَلّى اِن لَم یَکُن مِن وَجهِهِ وَحِلِّهِ فَلا قَبولَ؛
بنگر در چه (لباسى) و بر چه (چیزى) نماز مى گزارى، اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد بود.
تحف العقول، ص ۱۷۴
حدیث (۷) امام صادق علیه السلام :
مَن قَبِلَ اللّه مِنهُ صَلاهً واحِدَهً لَم یُعَذِّبهُ وَمَن قَبِلَ مِنهُ حَسَنَهً لَم یُعَذِّبهُ؛
خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک را قبول کند، عذابش نمى نماید.
کافى، ج ۳، ص ۱۶۶، ح ۱۱
حدیث (۸) امام صادق علیه السلام :
تَسبیحُ فاطِمَهَ علیهاالسلام فى کُلِّ یَومٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاهٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِن صَلاهِ اَلفِ رَکعَهٍ فى کُلِّ یَومٍ؛
تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام در هر روز پس از هر نماز نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
کافى، ج ۳، ص ۳۴۳، ح ۱۵
حدیث (۹) امام صادق علیه السلام :
سَجدهُ الشُکرِ واجِبَهٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَکَ وَتُرضى بِها رَبَّکَ وَتُعجِبُ المَلائِکَهَ مِنکَ… ؛
سجده شکر برهرمسلمانى واجب است،با آن نمازت را کامل و پروردگارت را خشنود مى سازى و فرشتگان را به شگفتى مى آورى.
التهذیب، ج ۲، ص ۱۱۰، ح ۱۸۳
حدیث (۱۰) امام صادق علیه السلام :
یُعرَفُ مَن یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنظَرُ اِلى اَصحابِهِ مَن هُم؟ وَاِلى صَلاتِهِ کَیفَ هىَ؟ وَفى اَىِّ وَقتٍ یُصَلّیها؟؛
کسى که از حق دَم مى زند با سه ویژگى شناخته مى شود: ببینید دوستانش چه کسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى خواند؟
محاسن، ج ۱، ص ۳۹۶، ح ۸۸۵
حدیث (۱۱) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلصَّلاهُ مِن شَرائِعِ الدّینِ وَ فیها مَرضاهُ الرَّبِّ عَزَّوَجَلَّ وَ هِىَ مِنهاجُ النبیاءِ وَ لِلمُصَلّى حُبُّ المَلائِکَهِ وَ هُدىً و ایمانٌ وَ نورُ المَعرفَهِ وَ بَرَکَهٌ فِى الرِّزقِ؛
نماز، از آیین هاى دین است و رضاى پروردگار، در آن است. و آن راه پیامبران است. براى نمازگزار، محبت فرشتگان، هدایت، ایمان، نور معرفت و برکت در روزى است.
خصال، ص ۵۲۲، ح ۱۱
حدیث (۱۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
ثَلاثٌ لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فیهِنَّ ما اُخِذنَ اِلاّ بِسَهمَهٍ حِرصا عَلى ما فیهِنَّ مِن الخَیرِ وَ البَرَکَهِ: اَلتَّذینُ بِالصَّلاهِ وَ التَّهجیُر بِالجَماعاتِ وَ الصَّلاهُ فى اَوَّلِ الصُّفوفِ؛
سه چیز است که اگر مردم آثار آن را مى دانستند، به جهت حریص بودن به خیر و برکتى که در آنها هست، به قرعه متوسل مى شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.
کنزالعمّال، ح ۴۳۲۳۵
حدیث (۱۳) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اِعلَموا اَنَّ اللّه تعالى قَد فَرَضَ عَلَیکُم الجُمُعَهَ فَمَن تَرَکَها فى حَیاتى وَ بَعدَ مَماتى وَ لَهُم اِمامٌ عادِلٌ اِستِخفافا بِها وَ جُحودا لَها فَلا جَمَعَ اللّه شَملَهُ وَ لا بارَکَ لَهُ فى اَمرِهِ اَلا وَ لا صَلاهَ لَهُ اَلا وَ لا زَکاهَ لَهُ اَلا وَ لا حَجَّ لَهُ اَلا وَ لا صَومَ لَهُ اَلا وَ لا بَرَکَهَ لَهُ حَتّى یَتوبَ؛
بدانید که خداوند متعال نماز جمعه را بر شما واجب ساخته است پس آنان که در زندگى و پس از مرگ من، از روى سبک شمردن و یا انکار، آن را ترک کنند، با وجود این که پیشواى عادلى دارند، خداوند وحدتشان نبخشد و در کارشان برکت ندهد، آگاه باشید نه زکات، نه نماز، نه حج و نه روزه آنان پذیرفته است. بدانید که زندگى آنان برکتى نخواهد داشت، مگر توبه کنند.
عوالى اللالى، ج ۲، ص ۵۴، ح ۱۴۶
حدیث (۱۴) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
عن زید بن خالدٍ الجُهَنّى: ما کانَ رَسُولُ اللّه صلى الله علیه و آله یَخرُج مِن شَى ءٍ لِشَى ءٍ مِنَ الصَّلَواتِ حَتّى یَستاکَ ؛
زید بن خالد جُهَنى: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله از هیچ نمازى به نماز دیگر مشغول نمى شدند، مگر این که در این فاصله مسواک مى زدند.
المعجم الکبیر، ج ۵، ص ۲۵۴، ح ۵۲۶۱
حدیث (۱۵) امام على علیه السلام :
اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛
لباس پاکیزه غم و اندوه را برطرف مى کند و باعث پاکیزگى نماز است.
کافى، ج ۶، ص ۴۴۴، ح ۱۴
حدیث (۱۶) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلا اُخبِرُکُم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَهِ الصّیامِ وَ الصَّلاهِ وَ الصَّدَقَهِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَینِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَینِ هِىَ الحالِقَهُ؛
آیا به چیزى با فضیلت تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه کن کننده دین است.
نهج الفصاحه، ح ۴۵۸
حدیث (۱۷) امام صادق علیه السلام :
کونوا دُعاهً لِلنّاسِ بِغَیرِ اَ لسِنَتِکُم، لِیَرَوا مِنکُم الوَرَعَ وَ الجتِهادَ وَ الصَّلاهَ وَ الخَیرَ، فَاِنَّ ذلِکَ داعیَهٌ؛
مردم را به غیر از زبان خود، دعوت کنید، تا پرهیزکارى و کوشش در عبادت و نماز و خوبى را از شما ببینند، زیرا اینها خود دعوت کننده است.
کافى، ج ۲، ص ۷۸، ح ۱۴
حدیث (۱۸) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لاتَنظُروا إِلى کَثرَهِ صَلاتِهِم وَصَومِهِم وَ کَثرَهِ الحَجِّ وَالمَعروفِ وَطَنطَنَتِهِم بِاللَّیلِ، وَلکِنِ انظُروا إِلى صِدقِ الحَدیثِ وَأَداءِ المانَهِ؛
به زیادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نکنید، بلکه به راستگویى و امانتدارى آنها توجه کنید.
بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۱۴، ح ۵
حدیث (۱۹) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
ثَلاثٌ لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فیهِنَّ ما اُخِذنَ اِلاّ بِسَهمَهٍ حِرصا عَلى ما فیهِنَّ مِن الخَیرِ وَ البَرَکَهِ: اَلتَّذینُ بِالصَّلاهِ وَ التَّهجیُر بِالجَماعاتِ وَ الصَّلاهُ فى اَوَّلِ الصُّفوفِ؛
سه چیز است که اگر مردم آثار آن را مى دانستند، به جهت حریص بودن به خیر و برکتى که در آنها هست، به قرعه متوسل مى شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.
کنزالعمّال، ح ۴۳۲۳۵
حدیث (۲۰) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَنِ اغتابَ مُسلِما أَو مُسلِمَهً لَم یَقبَلِ اللّه صَلاتَهُ وَلاصیامَهُ أَربَعینَ یَوما وَلَیلَهً إِلاّ أَن یَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ؛
هر کس از مرد یا زن مسلمانى غیبت کند، خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نپذیرد مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۲۵۸، ح ۵۳
حدیث (۲۱) امام باقر علیه السلام :
لَمّا قالَ لَهُ رَجُلٌ إِنّى ضَعیفُ العَمَلِ قَلیلُ الصَّلاهِ قَلیلُ الصَّومِ وَلکِن أَرجو أَن لا آکُلَ إِلاّ حَلالاً وَلا أَنکَحَ إِلاّ حَلالاً: وَأَىُّ جِهادٍ أَفضَلُ مِن عِفَّهِ بَطنٍ وَفَرجٍ؟!؛
در پاسخ به کسى که عرض کرد: من در عمل ناتوانم و نماز و روزه کم به جا مى آورم اما سعى مى کنم جز حلال نخورم و جز با حلال نزدیکى نکنم فرمودند: چه جهادى برتر از پاک نگهداشتن شکم و شرمگاه؟!
محاسن، ج ۱، ص ۲۹۲، ح ۴۴۸
حدیث (۲۲) امام صادق علیه السلام :
لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصیامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاهِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَکَهُ استَوحَشَ، وَلکِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَدیثِ وأداءُ الأمانَهِ؛
فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى کند، بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید.
کافى، ج ۲، ص ۱۰۴، ح ۲
حدیث (۲۳) امام حسن عسکری علیه السلام:
لَیسَتِ العِبادَهُ کَثرَهَ الصیّامِ وَ الصَّلوهِ وَ انَّما العِبادَهُ کَثرَهُ التَّفَکُّر فی أمر اللهِ؛
عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است.
تحف العقول، ص۴۴۸
حدیث (۲۴) امام صادق علیه السلام:
أَقرَبُ ما یَکُونُ العَبدُ إلَی اللهِ وَ هُوَ ساجِدٌ؛
نزدیکترین حالات بنده به پروردگارت حالت سجده است.
ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
حدیث (۲۵) امام صادق علیه السلام:
اثافى الاسلام ثلاثه: الصلوه و الزکوه و الولایه،لا تصح واحده منهن الا بصاحبتیها؛
سنگهاى زیربناى اسلام سه چیز است: نماز، زکات و ولایت که هیچ یک از آنها بدون دیگرى درست نمى شود.
کافى جلد۲، ص ۱۸
حدیث (۲۶) امام صادق علیه السلام:
اِنَّ مِن تَمامِ الصَّومِ اِعطاءُ الزَّکاهِ یَعنى الفِطرَه کَما اَنَّ الصَّلوهَ عَلَى النَّبِى (ص) مِن تَمامِ الصَّلوهِ؛
تکمیل روزه به پرداخت زکاه یعنى فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (ص) کمال نماز است.
وسائل الشیعه، ج ۶ ص ۲۲۱
حدیث (۲۷) امام کاظم علیه السلام:
اَفضَلُ ما یَتَقَرَّبُ به العَبدُ اِلی اللهِ بَعدِ المَعرِفَهِ به، الصَلوهُ؛
بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می کند، نماز است.
تحف العقول،ص۴۵۵
حدیث (۲۸) امام علی علیه السلام:
لِکُلِّ شَیءٍ وَجهٌ وَ وَجهُ دینِکم الصَّلاهُ؛
هر چیز دارای سیماست، سیمای دین شما نماز است.
بحار الانوار، ج۸۲، ص۲۲۷
حدیث (۲۹) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لا یَنالُ شَفاعَتی مَن اَخَّرَ الصَّلوهَ بَعدَ وَقتِها؛
کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهدرسید.
بحارالانوار، ج۸۳، ص۲۰
حدیث (۳۰) امام محمدباقر علیه السلام:
مَن تَرَکَ الجَماعَهَ رَغبَهً عَنها وَ عَن جَماعَهِ المُسلِمینَ مِن غَیرِ عِلَّهٍِ فَلا صَلاهَ لَه ؛
کسی که از روی بی میلی،بدون عذر و علت نمازجماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازی برای او نیست.
امالی شیخ صدوق،ص۲۹۰
حدیث (۳۱) امام علی علیه السلام:
مَن صَلّی رَکعَتَینِ یَعلَمُ مایَقولُ فِیهما اِنصَرَفَ وَ لَیسَ بَینَه وَ بَینَ اللهِ – عَزَّ وَ جَلَّ – ذَنبٌ؛
هر کس دو رکعت نماز بخواند و بداند چه می گوید، از نماز فارغ می شود، درحالی که میان او و میان خدای عز و جل گناهی نیست.
اصول وافی، ج۲، ص۱۰۰
حدیث (۳۲) پیامبر صلى الله علیه و آله :
إِنَّ المُؤمِنَ هِمَّتُهُ فِی الصَّلاهِ وَالصِّیامِ وَالعِبادَهِ وَالمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِی الطَّعامِ وَالشَّرابِ کَالبَهیمَهِ؛
همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشیدن؛ مانند حیوانات.
تنبیه الخواطر،ج۱، ص ۹۴
حدیث (۳۳) امام صادق علیه السلام :
لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصیامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاهِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَکَهُ استَوحَشَ ، وَلکِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَدیثِ وَأداءُ الأمانَهِ؛
فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى کند، بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید.
کافى، ج۲، ص ۱۰۴، ح۲
حدیث (۳۴) امام على علیه السلام :
اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛
لباس پاکیزه غم و اندوه را مى برد و موجب پاکیزگى نماز است.
کافى، ج۶ ، ص ۴۴۴، ح ۱۴
حدیث (۳۵) امام صادق علیه السلام :
ما یَمنَعُ اَحَدَکُم اِذا دَخَل عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یَتَوَضَّاَ ثُمَّ یَدخُلَ مَسجِدَهُ وَ یَرکَعَ رَکعَتَینِ فَیَدعُوَ اللّه فیهِما؟ اَما سَمِعتَ اللّه یَقُولُ: «وَاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاهِ»؟
چه چیز مانع مى شود که هر گاه بر یکى از شما غم و اندوه دنیایى رسید، وضو بگیرد و به سجده گاه خود رود و دو رکعت نماز گزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده اى که خداوند مى فرماید: «از صبر و نماز مدد بگیرید»؟
تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۵۹، ح ۳۹
حدیث (۳۶) امام صادق علیه السلام :
ما خَسِرَ وَ اللّه مَن اَتى بِحَقیقَهِ السُّجودِ … وَلا بَعُدَ عَنِ اللّه اَبَدا مَن اَحسَنَ تَقَرُّبَهُ فِى السُّجودِ وَ لا قَرُبَ اِلَیهِ اَبَدا مَن اَساءَ اَدَبَهُ وَضَیَّعَ حُرمَتَهُ وَیَتَعَلَّقُ قَلبُهُ بِسِواهُ؛
سوگند به خدا ، هر کس که حقیقت سجده را به جاى آورد ، زیان نکرد و کسى که در سجده، به خوبى به خداوند نزدیک شد، هرگز از خداوند دور نیست. و آن که به {ساحت مقدس} او بى ادبى کرد و حرمتش را زیر پا گذاشت ، و به غیر او دل بست، هرگز به او نزدیک نشد.
بحار الأنوار ، ج ۷۵، ص ۷۱، ح ۳۴
حدیث (۳۷) امام على علیه السلام :
کانَ رَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله لا یُؤثِرُ عَلَى الصَّلاهِ عَشاءً وَ لا غَیرَهُ وَ کانَ اِذا دَخَلَ وَقتُها کَاَنـَّهُ لا یَعرِفُ اَهلاً وَ لا حَمیما؛
رسول اکرم صلى الله علیه و آله چیزى مثل شام و غیر آن را بر نماز مقدم نمى داشتند و هنگامى که وقت نماز مى رسید، گویى که هیچ یک از اهل خانه و دوستان را نمى شناختند.
مجموعه ورام، ج ۲، ص ۷۸
حدیث (۳۸) الغزالى فى احیاء العلوم :
کانَ صلى الله علیه و آله لا یَجلِسُ اِلَیهِ اَحَدٌ و هُوَ یُصَلّى اِلاّ خَفَّفَ صَلاتَهُ و اَقبَلَ عَلَیهِ فَقالَ: اَ لَکَ حاجَهٌ؟ فَاِذا فَرَغَ مِن حاجاتِهِ عادَ اِلى صَلاتِهِ؛
هرگاه رسول اکرم صلى الله علیه و آله نماز مى خواندند و کسى نزد ایشان مى نشست، ایشان نماز خود را کوتاه مى کردند و به او رو مى نمودند و مى فرمودند: آیا خواسته اى دارى؟ و بعد از آن که حاجت او را برآورده مى کردند، به نماز بر مى گشتند.
سنن النبى، ص ۲۹۴
حدیث (۳۹) پیامبر صلی لله علیه و آله :
یا عَلىُّ اِذا حَضَرَ وَقتُ صَلاتِکَ فَتَهَیَّ لَها وَ اِلاّ شَغَلَکَ الشَّیطانُ وَ اِذا نَوَیتَ خَیرا فَعَجِّل وَ اِلاّ مَنَعَکَ الشَّیطانُ عَن ذلِکَ ؛
اى على! هرگاه وقت نمازت رسید، آماده آن شو وگرنه شیطان تو را سرگرم مى کند و هرگاه قصد [کار] خیرى کردى شتاب کن وگرنه شیطان تو را از آن باز مى دارد.
بحارالأنوار، ج ۷، ص ۲۹
حدیث (۴۰) امام صادق علیه السلام :
فَضلُ الوَقتِ الاوّلِ عَلَی الأخیر کَفَضل الاخرهِ عَلَی الدُّنیا.
فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست.
بحارالأنوار، ج ۸۲، ص ۳۵۹
حدیث (۴۱) امام صادق علیه السلام فرمودند:
لا یَنالُ شَفاعَتَنا مَن استَخَفَّ بِالصَّلاهِ؛
هرکس نماز را سبک بشمارد ، بشفاعت ما دست نخواهد یافت.
فروع کافی، ج۳، ص۲۷۰
حدیث (۴۲) رسول خدا صلی الله علیه و آله:
اَوَّلُ ما یَسالونَ عَنهُ الصَّلواتُ الخَمسُ؛
اولین چیزی که از انسانها سؤال می شود، نمازهای پنج گانه است .
کنز العمال،ج ۷،حدیث ۱۸۸۵۹
حدیث (۴۳) امام علی علیه السلام فرمودند:
الصَّلاهُ حِصنٌ مِن سَطَواتِ الشَّیطانِ؛
نماز قلعه و دژ محکمی است که نمازگزار را از حملات شیطان نگاه می دارد.
غررالحکم، ص ۵۶
حدیث(۴۴) حضرت زهرا (س):
فَجَعلَ اللهُ الایمانَ تَطهیراً لَکم مِنَ الشِّرکِ ، وَ الصَّلاهَ تَنزیهاً لَکم عَن الکِبرِ؛
خدای تعالی ایمان را برای پاکیزگی از شرک قرار داد ، و نماز را برای دوری از تکبر و خودخواهی.
احتجاج طبرسی، ج۱، ص۲۵۸
حدیث (۴۵) پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
اَحَبُّ الاعمالِ اِلَی اللهِ الصَّلاهُ لِوَقتِها ثُمَّ بِرُّ الوالِدَین ثُمَّ الجِهادُ فی سَبیلِ اللهِ؛
بهترین کارها در نزد خدا نماز به وقت است ، آنگاه نیکی به پدر و مادر ، آنگاه جهاد در راه خدا.
کنز العمال، ج۷، ص۲۸۵، ح ۱۸۸۹۷
حدیث (۴۶) امام على(سلام الله علیه):
اَلصَّلاهُ حِصنُ الرَّحمانِ ومِدحَرَهُ الشَّیطانِ.
نماز دژ محکم خداوند رحمان و وسیله راندن شیطان است.
الصلاه فی الکتاب والسنه – ح ۴۱۷- ص۱۱۶
حدیث (۴۷) پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
إذا قُمتَ فی صَلاتِکَ فَأَقبِل عَلَى اللَّهِ بِوَجهِکَ یُقبِل عَلَیکَ.
هرگاه به نماز ایستادى، با دل به خدا رو کن تا او نیز به تو رو کند.
بحارالأنوار – ج ۸۴ – ص ۲۲۱. میزان الحکمه ج۶- ص۳۰۱ – ص۱۰۷۹۳
حدیث (۴۸) پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
لایَقبَلُ اللَّهُ صَلاهَ عَبدٍ لایَحضُرُ قَلبُهُ مَعَ بَدَنِهِ.
خداوند نماز بندهاى را که دلش همراه بدنش نیست نمىپذیرد.
حکمت نامه پیامبر اعظم(ص) – ج۹-ص۴۵۰- ح ۷۴۵۴
حدیث (۴۹) امام باقر (ع):
مَن اَتَمَّ رُکوعَهُ لَم تَدخُلهُ وَحشَهٌ فی القَبر.
هر که رکوع نمازش را کامل انجام دهد هیچ ترس و وحشتی در قبر با سراغش نمی آید.
کافی ج۲ ص۳۲
۱- نماز اول وقت
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَحَبُّ الْاَعْمالِ اِلَى الله الصَّلاهُ لِوَقْتِها، ثُمَّ بِرُّ الْوالِدَیْنِ، ثُمَّ الْجَهادُ فى سَبیلِ الله.(۱)
دوست داشتنى ترین کارها نزد خداوند نماز اول وقت، سپس نیکى به پدر و مادر و سپس جهاد در راه خداست.
۲- سبک شمردن نماز
امام باقر علیه السلام:
لَا تَتَهَاوَنْ بِصَلَاتِکَ فَإِنَّ النَّبِیَّ صلى الله علیه وآله قَالَ عِنْدَ مَوْتِهِ لَیْسَ مِنِّی مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلَاتِه… .(۲)
نماز خود را سبک نشمار، همانا پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله هنگام رحلتش فرمود: کسی که نماز را سبک بشمارد از من نیست.
۳- چهار خیر امت پیامبر
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا و اَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ اَقْرَوُا الضَّیْفَ، فَاِنْ لَمْ یَفْعَلُوا ابتُلُوا بِالسِّنینَ وَ الْجَدْبِ.(۳)
امتم همواره در خیر و خوبى اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز برپا دارند، زکات بدهند و میهمان را گرامى بدارند، پس اگر چنین نکنند به قحطى و خشکسالى گرفتار مى شوند.
۴- بهترین ها
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
ما عَمِلَ ابْنُ آدَمَ شَیْئاً اَفْضَلَ مِنَ الصَّلاهِ وَ صَلاحِ ذاتِ الْبَیْنِ وَ خُلْقٍ حَسَنٍ.(۴)
انسان هیچ کارى بهتر از نماز، اصلاح میان مردم و خوش اخلاقى نکرده است.
۵- نماز؛ ستون چادر
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَثَلُ الصَّلَاهِ مَثَلُ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ إِذَا ثَبَتَ الْعَمُودُ نَفَعَتِ الْأَطْنَابُ وَ الْأَوْتَادُ وَ الْغِشَاءُ وَ إِذَا انْکَسَرَ الْعَمُودُ لَمْ یَنْفَعْ طُنُبٌ وَ لَا وَتِدٌ وَ لَا غِشَاءٌ.(۵)
مثل نماز، مثل ستون چادر است؛ اگر ستون محکم و برقرار باشد، طناب ها و میخ ها و پرده ها مفید خواهند بود؛ ولی اگر ستون چادر بشکند، دیگر طناب ها و میخ ها سودی ندارند.
۶- فضیلت نماز جماعت
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
صَلاهُ الْجَماعَهِ اَفْضَلُ مِنْ صَلاهِ الْفَرْدِ بِخَمْسٍ وَ عِشْریْنَ دَرَجَهً.(۶)
فضیلت نماز جماعت بیست و پنج برابر نماز فُرادا است.
۷- فضیلت نماز اول وقت
امام صادق علیه السلام:
إِنَّ فَضْلَ الْوَقْتِ الْأَوَّلِ عَلَى الْآخِرِ کَفَضْلِ الْآخِرَهِ عَلَى الدُّنْیَا.(۷)
برتری نماز اول وقت نسبت به آخر وقت، مانند برتری آخرت است نسبت به دنیا.
نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بلند مرتبه اش مناجات مى کند، پس باید بداند چه مى گوید.
۸- نماز شب
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
الرَّکْعَتانِ فى جَوْفِ اللَّیْلِ اَحَبُّ اِلَى الله مِنَ الدُّنْیا وَ ما فیها.(۸)
دو رکعت نماز در دل شب، نزد خدا از دنیا و آنچه در آن است، محبوب تر است.
۹- نماز؛ کفاره گناهان
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَلصّلَواتُ الْخَمْسُ وَ الْجُمُعَهُ اِلَى الجُمُعَهِ کَفّاراتٌ لِما بَیْنَهُنَّ ما لَمْ تَغْشَ الکَبائِرُ.(۹)
نمازهاى پنجگانه و نماز جمعه تا نماز جمعه بعد، کفاره گناهان میان آنهاست، تا وقتى که گناهان کبیره اى در میان نیاید.
۱۰- نماز؛ مناجات با پروردگار
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَیُّهَا النَّاسُ، اِنَّ الْمُصَلّى اِذا صَلّى فَاِنَّهُ یُناجى رَبَّهُ تَبارَکَ وَ تَعالى، فَلْیَعْلَمْ بِما یُناجیهِ.(۱۰)
اى مردم! نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بلند مرتبه اش مناجات مى کند، پس باید بداند چه مى گوید.
۱۱- اهمیت نماز با مسواک
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
رَکْعَتَیْنِ بِسِواکٍ اَحَبُّ اِلَى الله عَزَّوَجَلَّ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَهً بِغَیْرِ سِواکٍ.(۱۱)
دو رکعت نماز با مسواک، نزد خداوند عزوجل محبوب تر از هفتاد رکعت نماز بدون مسواک است.
۱۲- نماز دژ محکم خدا
امام على علیه السلام:
اَلصّلاهُ حِصْنُ الرَّحْمنِ وَ مَدْحَرَهُ الشَّیطانِ.(۱۲)
نماز، دژ محکم خداوند مهربان و وسیله راندن شیطان است.
۱۳- رحمت الهی بر نمازگزار
امام على علیه السلام:
لَوْ یَعْلَمُ الْمُصَلّى ما یَغْشاهُ مِنَ الرَّحْمَهِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ.(۱۳)
اگر نمازگزار مى دانست تا چه حد مشمول رحمت الهى است، هرگز سر خود را از سجده بر نمى داشت.
۱۴- دقت نمازگزار در حلال و حرام
امام على علیه السلام:
اُنْظُرْ فیما تُصَلّى وَ عَلى ما تُصَلّى، اِنْ لَمْ یَکُنْ مِنْ وَجْهِهِ وَ حِلِّهِ فَلا قَبولَ.(۱۴)
بنگرید در چه [لباسى] و بر چه [چیزى] نماز مى گزارى، که اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد شد
۱۵- یاد خدا از نمازگزاران
امام باقر علیه السلام:
ذِکْرُ الله لِاَهْلِ الصَّلاهِ اَکْبَرُ مِنْ ذِکْرِهِمْ ایّاهُ؛ اَلا تَرى اَنَّهُ یَقولُ: اُذْکُرونى اَذْکُرْکُمْ.(۱۵)
یاد خدا از نمازگزاران، بالاتر از یاد آنان از خداوند است، مگر نمى بینى که خداوند مى فرماید: “مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم”؟
۱۶- عطر زدن در نماز
امام صادق علیه السلام:
صَلاهُ مُتَطَیِّبٍ اَفْضَلُ مِنْ سَبعینَ صَلاهً بِغَیْرِ طیبٍ.(۱۶)
یک نماز با بوى خوش (عطر) بهتر از هفتاد نماز بدون بوى خوش است.
۱۷- آثار و برکات نماز شب
امام صادق علیه السلام:
صَلاهُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ.(۱۷)
نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى کند و روزى را زیاد، بدهى را پرداخت مى نماید، غم و اندوه را از بین مى برد و چشم را نورانى مى کند.
۱۸- یک نماز مقبول
امام صادق علیه السلام:
مَنْ قَبِلَ اللهُ مِنْهُ صَلاهً واحِدَهً لَمْ یُعَذِّبْهُ وَ مَنْ قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَهً لَمْ یُعَذِّبْهُ.(۱۸)
خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک قبول کند، عذابش نمى نماید.
۱۹- محبوب ترین بنده نزد خدا
امام صادق علیه السلام:
اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَى الله عَزَّوَجَلَّ رَجُلٌ صَدوقٌ فى حَدیثِهِ مُحافِظٌ عَلى صَلاتِهِ.(۱۹)
محبوب ترین بنده نزد خداى عزوجل کسى است که راستگو و مراقب نمازش باشد.
۲۰- نماز اولین سوال قیامت
امام باقر علیه السلام:
… انّ أَوَّلَ مَا یُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلَاهُ، فَإِن قُبِلَتْ قُبِلَ مِا سِواها… .(۲۰)
اولین چیزی که بنده در قیامت از آن سوال می شود نماز است، پس اگر قبول شود اعمال دیگرش نیز قبول می شود.
۲۱-اهمیت سجده شکر بعد از نماز
امام صادق علیه السلام:
سَجْدَهُ الشُّکْرِ واجِبَهٌ عَلى کُلِّ مُسْلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَکَ وَ تُرْضى بِها رَبَّکَ وَ تُعْجِبُ الْمَلائِکَهَ مِنْکَ.(۲۱)
سجده شکر بر هر مسلمانى واجب است، چرا که با آن نمازت را کامل مى کنى، پروردگارت را خشنود مى سازى و فرشتگان را از خود به شگفتى مى آورى.
۲۲- برتری نماز عالم بر جاهل
امام على علیه السلام:
رَکْعَتانِ مِنْ عالِمٍ خَیْرٌ مِنْ سَبْعینَ رَکْعَهً مِنْ جَاهِلٍ.(۲۲)
دو رکعت نماز شخص عالم، بهتر از هفتاد رکعت نماز نادان است.
۲۳- محل نمازتان را خلوت کنید
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
لَیْسَ یَنْبَغى اَنْ یَکونَ فِى الْبَیْتِ شَىْءٌ یَشْغَلُ المُصَلِّىَ.(۲۳)
شایسته نیست در اطاق چیزى باشد، که نمازگزار را مشغول سازد.
۲۴- چرا نماز بخوانیم؟
امام رضا علیه السلام:
اِنَّما جُعِلَتِ الْجَماعَهُ لِئَلّا یَکونَ الاِْخْلاصُ وَ التَّوْحیدُ وَ الْاِسْلامُ وَ الْعِبادَهُ لِله اِلّا ظاهِراً مَکْشوفاً مَشْهوراً.(۲۴)
علت تشریع نماز جماعت آن است که اخلاص، یکتاپرستى، تسلیم حق بودن و بندگى براى خداوند، آشکار و بى پرده و نمایان باشد.
هنگامى که به نماز ایستادى بدان که در پیشگاه خداوند هستى و اگر تو او را نمى بینى، او تو را مى بیند. پس به نمازت توجه کن.
۲۵- نماز گزار در پیشگاه خداست
امام على علیه السلام:
لا یَقُومَنَّ اَحَدُکُمْ فِى الصَّلاهِ مُتَکاسِلاً وَ لا ناعِساً وَ لا یُفَکِّرَنَّ فى نَفْسِهِ فَاِنَّهُ بَینَ یَدَىْ رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ اِنَّما لِلْعَبْدِ مِنْ صَلاتِهِ ما اَقْبَلَ عَلَیْهِ مِنْها بِقَلْبِهِ.(۲۵)
هیچ کس از شما کسل و خواب آلود به نماز نایستد و به خود نیندیشد؛ زیرا که نمازگزار در پیشگاه پروردگار خویش است. و براى بنده از نمازش تنها آنچه با دلش به آن توجه داشته، مى ماند.
۲۶- خدا تو را در نمازت می بیند
امام صادق علیه السلام:
اِذا قُمْتَ فِى الصَّلاهِ فَاعْلَمْ اَنَّکَ بَیْنَ یَدَىِ الله، فَاِنْ کُنْتَ لا تَراهُ فَاعْلَم اَنَّهُ یَراکَ فَأَقْبِلْ قِبَلَ صَلاتِکَ.(۲۶)
هنگامى که به نماز ایستادى بدان که در پیشگاه خداوند هستى و اگر او را نمى بینى، او تو را مى بیند. پس به نمازت توجه کن.
۲۷- معیار قبولی نماز
امام صادق علیه السلام:
مَنْ اَحَبَّ اَنْ یَعْلَمَ اَقُبِلَتْ صَلاتُهُ اَمْ لَمْ تُقْبَلْ، فَلْیَنْظُرْ هَلْ مَنَعَتْهُ صَلاتُهُ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ؟ فَبِقَدْرِ ما مَنَعَتْهُ قُبِلَتْ مِنْهُ.(۲۷)
کسى که دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه؟ باید ببیند آیا نمازش او را از زشتى ها و ناپاکى ها دور کرده است یا خیر؟ به همان اندازه که دور کرده، قبول شده است.
۲۸- نماز؛ پاک کننده نماز گزار
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
لَو کانَ عَلى بابِ دارِ اَحَدِکُمْ نَهْرٌ فَاغْتَسَلَ فى کُلِّ یَوْمٍ مِنْهُ خَمْسَ مَرّاتٍ أکانَ یَبْقى فى جَسَدِهِ مِنَ الدَّرَنِ شَىْءٌ؟ قُلنا: لا. قالَ: فَاِنَّ مَثَلَ الصَّلاهِ کَمَثَلِ النَّهْرِ الْجارى، کُلَّما صُلِّىَ صَلاهٌ کَفَّرَتْ ما بَینَهُما مِنَ الذُّنوبِ.(۲۸)
اگر بر درِ خانه یکى از شما جویى بود و هر روز پنج بار خود را در آن مى شست، آیا در بدن وى چرکى باقى مى ماند؟ گفتیم: نه. فرمودند: پس براستى نماز، مانند همان جوى روان است که هرگاه به جا آورده شود، گناهان میان دو نماز را پاک مى کند.
۲۹- نماز انسان با تقوا
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
رَکْعَتانِ مِنْ رَجُلٍ وَرِعٍ اَفْضَلُ مِنْ اَلْفِ رَکْعَهٍ مِنْ مُخَلِّطٍ.(۲۹)
دو رکعت نماز انسان با تقوا، بهتر از هزار رکعت نماز لاابالى است.
۳۰- نماز؛ معیار راستی مدعیان حق
امام صادق علیه السلام:
یُعْرَفُ مَنْ یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنْظَرُ اِلى اَصْحابِهِ مَنْ هُمْ؟ وَ اِلى صَلاتِهِ کَیْفَ هىَ؟ وَ فى اَىِّ وَقْتٍ یُصَلّیها.(۳۰)
کسى که از حق دَم مى زند با سه ویژگى شناخته مى شود: به دوستانش نگاه می شود که چه کسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى خواند؟
۳۱- اثر غیبت بر نماز
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَنِ اغْتابَ مُسْلِماً اَو مُسْلِمَهً لَمْ یَقْبَلِ اللهُ تَعالى صَلاتَهُ وَ لا صیامَهُ اَرْبَعینَ یَوْماً وَ لَیْلَهً اِلّا اَنْ یَغْفِرَ لَهُ صاحِبُهُ.(۳۱)
خداوند متعال تا چهل شبانه روز نماز و روزه غیبت کننده مرد و زن مسلمان را نمى پذیرد، مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
۳۲- دنیا تو را از نماز باز ندارد!
امام على علیه السلام:
لَیْسَ عَمَلٌ اَحَبَّ اِلَى الله عَزَّوَجَلَّ مِنَ الصَّلاهِ، فَلا یَشْغَلَنَّکُمْ عَنْ اَوقاتِها شَىْءٌ مِنْ اُمورِ الدُّنیا.(۳۲)
هیچ عملى نزد خداوند، محبوب تر از نماز نیست، پس هیچ کار دنیایى شما را در وقت نماز به خود مشغول ندارد.
۳۳- چرا حضرت ابراهیم (ع) خلیل الله شد؟
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَا اتَّخَذَ اللهُ اِبْراهیمَ خَلیلاً اِلّا لِاِطْعامِهِ الطَّعامَ وَ صَلاتِهِ بِاللَّیْلِ وَ النَّاسُ نیامٌ.(۳۳)
خداوند متعال، حضرت ابراهیم را جز به خاطر غذا دادن (به مردم) و نماز شب خواندنش هنگامى که مردم در خواب بودند، خلیل و دوست خود انتخاب نکرد.
۳۴- ترک عمدی نماز کفر است
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَنْ تَرَکَ الصَّلاهَ مُتَعَمِّداً فَقَدْ کَفَرَ جِهاراً.(۳۴)
هر کس نماز را عمداً ترک کند، آشکارا کفر ورزیده است.
۳۵- نماز؛ آخرین سفارش پیامبران
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللهِ عَزَّوَجَلَّ الصَّلَاهُ وَ هِیَ آخِرُ وَصَایَا الْأَنْبِیَاء… .(۳۵)
دوست داشتنی ترین اعمال نزد خدواند عزّوجلّ نماز است و آن آخرین سفارش انبیای الهی است.
هرگاه بنده اى به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش مى گوید: به بنده ام نمى نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسى جز من مى داند؟ آیا او نمى داند تأمین نیازهایش به دست من است؟
۳۶- نماز موجب قرب به خدا
امام رضا علیه السلام:
الصَّلَاهُ قُرْبَانُ کُلِّ تَقِیٍّ.(۳۶)
نماز موجب عروج و تقرب هر انسان پرهیزکاری به خداست.
۳۷- اثر نماز حقیقی (کافی، ج ۳، ص ۲۶۶.)
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
مَنْ صَلَّى رَکْعَتَیْنِ یَعْلَمُ مَا یَقُولُ فِیهِمَا انْصَرَفَ وَ لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اللهِ ذَنْبٌ.(۳۷)
کسی که دو رکعت نماز بخواند و بداند که در آن چه می گوید، پس از نماز گناهی برای او باقی نمی ماند.
۳۸- نماز کلید بهشت (نهج الفصاحه، ح ۱۵۸۸.)
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله:
اَلدُّعاءُ مِفْتاحُ الرَّحْمَهِ، وَ الْوُضوءُ مِفْتاحُ الصَّلاهِ، وَ الصَّلاهُ مِفْتاحُ الْجَنَّهِ.(۳۸)
دعا کلید رحمت، وضو کلید نماز و نماز کلید بهشت است.
۳۹- فضیلت تسبیحات حضرت زهرا (س)()
امام صادق علیه السلام:
تَسْبیحُ فاطِمَهَعلیها السلام فى کُلِّ یَوْمٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاهٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ صَلاهِ اَلْفِ رَکْعَهٍ فى کُلِّ یَوْمٍ.(۳۹)
تسبیحات فاطمه زهراعلیها السلام در هر روز پس از هر نماز، نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
۴۰- سخن خدا در مورد نماز گزار غافل (کافى، ج ۳، ص ۲۶۹، ح ۱۰)
امام صادق علیه السلام:
اِذا قامَ الْعَبْدُ فِى الصَّلاهِ فخَفّفَ صَلاتَهُ قالَ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالى لِمَلائِکَتِهِ: اَما تَرَوْنَ اِلى عَبْدى کَانَّهُ یَرى اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدِ غَیْرى! اَما یَعْلَمُ اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدى؟
هرگاه بنده اى به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش مى گوید: به بنده ام نمى نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسى جز من مى داند؟ آیا او نمى داند تأمین نیازهایش به دست من است؟
___________________________
پی نوشت:
۱) نهج الفصاحه، ح ۷۰.
۲) کافی، ج ۳، ص ۲۶۹.
۳) امالى طوسى، ص ۶۴۷، ح ۱۳۴۰.
۴) نهج الفصاحه، ح ۲۶۵۱.
۵) کنزالعمال، ح ۲۰۵۷۵.
۶) خصال، ص ۵۲۱، ح ۹.
۷) کافی، ج ۳، ص ۲۷۴.
۸) بحارالأنوار، ج ۸۷، ص ۱۴۸، ح ۲۳.
۹) سنن التّرمذى، ج ۱، ص ۱۳۸، ح ۲۱۴.
۱۰) مسند احمد، ج ۲، ص ۱۲۹.
۱۱) خصال، ص ۴۸۱، ح ۵۲.
۱۲) غررالحکم، ح ۲۲۱۳.
۱۳) غررالحکم، ح ۷۵۹۲.
۱۴) تحف العقول، ص ۱۷۴.
۱۵) بحارالأنوار، ج ۸۲، ص ۱۹۹.
۱۶) کافى، ج ۶، ص ۵۱۱، ح ۷.
۱۷) ثواب الأعمال، ص ۴۲.
۱۸) کافى، ج ۳، ص ۲۶۶، ح ۱۱.
۱۹) امالى صدوق، ص ۳۷۱، ح ۴۶۷.
۲۰) کافی، ج۳، ص ۲۶۸.
۲۱) تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۱۱۰، ح ۴۱۵.
۲۲) اختصاص، ص ۲۴۵.
۲۳) سنن ابى داود، ج ۱، ص ۴۵۱، ح ۲۰۳۰.
۲۴) وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۷۲، ح ۹.
۲۵) الخصال، ص ۶۱۳، ح ۱۰.
۲۶) تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۳۲۵، ح ۱۳۳۲.
۲۷) بحار الأنوار، ج ۸۲، ص ۱۹۸.
۲۸) تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۲۳۷، ح ۹۳۸.
۲۹) نهج الفصاحه، ح ۱۶۷۲.
۳۰) محاسن، ج ۱، ص ۲۵۴، ح ۲۸۱.
۳۱) جامع الأخبار، ص ۴۱۲، ح ۱۱۴۱.
۳۲) خصال، ص ۶۲۱، ح ۱۰.
۳۳) علل الشرایع، ج ۱، ص ۳۵، ح ۴.
۳۴) المعجم الاوسط، ج ۳، ص ۳۴۳.
۳۵) کافی، ج ۳، ص ۲۶۴.
۳۶) کافی، ج ۳، ص۲۶۵.
۳۷)
پیامبر اکرم (ص):
آگاه باشید که نماز، غذای الهی در زمین است که خداوند آن را روزی پنج بار برای اهل رحمتش (افراد شایسته رحمت) گوارا نموده است.
(مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۳، ص۱۶)
جایگاه نماز در دین مثل جایگاه سر نسبت به بدن است.
(نهج الفصاحه، ص ۷۷۸)
خداوند نماز پنج گروه را ثواب نمی دهد اگر چه باید نماز بخوانند: ۱. بنده ای که از نزد مولای خود فرار کرده است؛ ۲. زنی که شوهرش از وی راضی نیست؛ ۳. شراب خوار و دائم الخمر؛ ۴. کسی که عاق والدین شده است. ۵. رباخوار.
(مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۳، ص ۳۳۲)
بنده مادام که منتظر نماز است در حال نماز است.
(نهج الفصاحه، ص ۵۲۷، حدیث ۲۵۳۸)
حضرت زهرا (س):
خداوند نماز را جهت دوری شما از کبر و خودپسندی مقرر فرمود.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۶۸)
کسی که عبادت خالصانه اش را بالا فرستاده و تقدیم خدا کند، خداوند برترین مصلحت هایش را بر او نازل می کند.
(بحار الانوار، ج ۷۰، ص ۲۴۹)
امام علی (ع):
نماز وسیله تقرب و نزدیک شدن هر پارسایی به خداست.
(تحف العقول، ص ۱۱۰)
هنگامی که انسان در حال نماز است، بدن و جامه او و هر چه پیرامون اوست، خدا را تسبیح می گویند.
(علل الشرایع، ج ۲، ص ۳۳۶)
هنگامی که کسی به نماز برمی خیزد، شیطان می آید و به نظر حسادت به او نگاه می کند؛ زیرا می بیند که رحمت خدا او را فرا گرفته است.
(خصال، ج ۲، ص ۶۳۲)
وقتی که بنده ای سجده کرد، ابلیس فریاد می زند وای بر من! او اطاعت کرد، ولی من معصیت کردم، او سجده کرد و من از این عمل سرباز زدم.
(بحار الانور، ج ۸۲، ص ۲۳۳)
امام حسن (ع):
خداوند متعال زیباست و زیبایی را دوست دارد. پس برای پروردگارم خود را زیبا می سازم که می فرماید: نزد هر مسجد زینت تان را برگیرید. پس دوست می دارم که بهترین لباسم را به تن کنم.
(بحار الأنوار، ج ۸۰، ص ۱۷۵)
هر کس طلب عبادت دارد، دل را برای آن پاک می کند و هرگاه نمازهای مستحبی به نمازهای واجب ضرر رسانید (باعث آسیب رسانی به یکی از صفات و ابعاد نمازهای واجب شد) نمازهای مستحبی را ترک کنید.
(تحف العقول، ص ۲۶۷)
کسى که رفت و آمد به مسجد دارد، یکى از این هشت فایده به او میرسد: ۱- آموختن آیه و دلیلی روشن ۲- یافتن دوست و رفیقی مفید ۳- فراگیرى علم و دانشی جدید ۴- برخوردارى از رحمتى که انتظار داشت ۵- دریافت سخنى که راهنماى او باشد ۶- دانستن کلامی که او را از انحراف دور سازد ۷- ترک کردن گناهان به خاطر حیا ۸- دوری از گناهان به خاطر ترس از خدا.
(تحفول العقول، ص ۲۵۸)
امام حسین (ع):
کسی که آیه ای از قرآن را ایستاده در نماز خود بخواند، به هر حرفی صد حسنه برای او نوشته می شود.
(الکافی، ج ۲، ص ۴۴۷)
(به برادرش حضرت عباس فرمود:) خدا می داند که من نماز، تلاوت آیات قرآن، دعا و استغفار فراوان را برای او دوست دارم.
(بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۹۲)
امام سجاد (ع):
همانا نماز بنده پذیرفته نمی شود، مگر آنچه را که با قلبش به نماز توجه کرد.
(وسائل الشیعه، ج ۴، ص ۶۸۸)
ولایت ما اهل بیت و برائت از دشمنان ما سبب قبولی نماز است.
(میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۸۶)
کسی که به اوقات نماز توجه نداشته باشد، لذّتش از دنیا کامل نخواهد بود.
(وسایل الشّیعه، ج ۳، ص ۸۶)
امام باقر (ع):
اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است: نماز، زکات، روزه، حج، ولایت و به چیزی مثل ولایت دعوت نشده است.
(کافی (ط الاسلامیه)، ج ۲، ص ۱۸)
خداوند مؤذن را به اندازه ای که چشمش می بیند و صدایش در آسمان می پیچد می آمرزد، هر خشک و تری که آواز او را می شنود او را تصدیق می کند و از ثواب هر کس که با او در مسجد نماز گزارد سهمی نصیب او شود و به عدد هرکس که به بانگ او (در غیر مسجد) نماز بخواند حسنه ای برای اوست.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۲۸۵)
در حال کسالت و خواب آلودگی و سنگینی به نماز نایست، چون از نشانه های نفاق است.
(الکافی (ط الاسلامیه)، ج ۳، ص ۲۹۹)
امام صادق (ع):
هر کس که نماز را با اذان و اقامه بخواند، دو صف از فرشتگان در پشت سرش نماز می‌گزارند و کسی که نماز را با اقامه تنها بخواند یک صف از فرشتگان در پشت سرش نماز می خوانند و اندازه صف به قدر میان مشرق و مغرب است.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۲۸۷)
هنگامی که نمازگزار به نماز می ایستد، رحمت خدا از دامنه آسمان تا دامنه زمین بر او نازل می شود و ملائکه اطرافش را احاطه می کنند و فرشته ای می گوید: اگر این نمازگزار ارزش نماز را می دانست هیچ گاه از نماز منصرف نمی شد.
(اصول کافی، ج ۳، ص ۲۶۵)
نماز واجب بهتر از بیست حج مستحبی است.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۲۰۹)
نماز، بهترین کارها نزد خداوند و آخرین وصیت های پیامبران الهی است.
(میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۹۷)
امام کاظم (ع):
بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می کند، نماز است و نیکی به پدر و مادر و ترک حسد و عُجب و فخر فروشی به دیگران.
(تحف العقول، ص ۳۹۱)
نماز خواندن در صف اول، مانند جهاد در راه خداست.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۸۵)
کسی که برای نماز صبح وضو می گیرد، وضویش کفاره گناهان گذشته آن شب اوست به جز گناهان کبیره.
(محجه البیضاء، ص ۱، ص ۳۰۲)
امام رضا (ع):
بهترین صف های نماز جماعت، صف اول است و بهترین جای صف اول، نزدیک ترین مکان به امام است.
(الفقه المنسوب إلی الامام رضا علیه السلام ، ص ۱۴۳)
هر کس نماز بخواند، ولی زکات نپردازد، نمازش پذیرفته نیست.
(بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۱۲)
مراقب وقت های نماز باشید (که تا وقتش فرا رسید انجام دهید) چرا که انسان از حوادثی که مانع انجام نماز در وقث گردد، ایمن نیست.
(الفقه المنسوب إلی رضا علیه السلام ، ص ۱۰۰)
امام جواد (ع):
دعا قبل و بعد از نماز مستجاب است.
(بحار الأنوار، ج ۸۲، ص ۳۲۵)
اگر کسی در نمازش سوره «قدر» را بخواند آن نماز مورد قبول خداوند بوده و با پاداشی چند برابر، به بالا برده می شود. کسی آن را بخواند و سپس دعا کند، دعایش به لوح مخصوص برده شده و مستجاب می شود.
(بحارالانوار، ج ۸۵، ص ۶۶)
هرکس رکوع نمازش را به طور کامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.
(الکافی، ج ۳، ص ۳۲۱، ح ۷)
امام هادی (ع):
اگر بگوییم تارک تقیه همچون تارک نماز است، هر آینه سخن راستی گفته ام.
(وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۲۱۲)
کسی که از خدا حاجتی را می خواهد قبر جدم حضرت رضا را در طوس با غسل، زیارت کند و دو رکعت نماز بالای سرش بخواند و در قنوت نماز، حاجت خویش را طلب نماید در این صورت حوائج وی مستجاب می شود، مگر آن که انجام گناه و یا قطع رحم را طلب کند.
(وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۵۶۹)
امام حسن عسکری (ع):
عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است.
(تحف العقول، ص ۴۴۲)
پس زمانی که بنده نمازش را سلام داد، خداوند و ملائکه بر او سلام می فرستند.
( بحار الانوار، ج ۸۲، ص ۲۲۱)
علایم و نشانه های مؤمن پنج چیز است: ۱- خواندن ۵۱ رکعت نماز در شبانه روز (۱۷ رکعت نماز واجب و ۳۴ رکعت نافله) ۲- زیارت اربعین امام حسین (ع) ۳- انگشتر به دست راست کردن ۴- پیشانی بر خاک نهادن ۵- بلند گفتن “بسم الله الرحمن الرحیم ” در نمازها.
(وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۷۳)
امام زمان (عج):
هیچ چیز مثل نماز بینی شیطان را به خاک نمی مالد و او را خوار نمی کند، پس نماز بخوان و بینی شیطان را به خاک بمال.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۴۹۸)
حضور در عبادت
پیامبر (ص ) : اعبد الله کأنک تراه فان کنت لا تراه فانه یراک
عبادت کن خداوند تعالی را، چنانچه گویا او را می بینی ، و اگر تو او رانمی بینی او تو را می بیند.
( نهج الفصاحه ، ص .۶۵ سر الصلوه ، ص .۲۶ مکارم الاخلاق ، ص ۴۵۹ )
حضور قلب
پیامبر (ص ) :اذا قام العبد الی الصلوه فکان هواه و قلبه الی الله تعالی انصرف کیوم ولدته امه
هنگامی که انسان برای نماز می ایستد، اگر همه توجه اش و قلبش به سوی خدا باشد، در حالی نمازش تمام می شود، که مثل روزی است که پاک به دنیا آمده .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص ۳۸۲ )
محبت خداوند و محبت مؤمنین در دل
امام صادق (ع ) : لیس من مؤمن یقبل بقلبه فی صلوته الی الله الا اقبل الله الیه بوجهه و اقبل بقلوب المؤمنین الیه بالمحبه له بعد حب الله – عز و جل – ایاه
مومنی نیست که در نمازش با حضورقلب به خداوند توجه کند، مگر این که خداوند به او رو می کند، و بعد از محبت خداوند عز و جل در دل ، قلوب مومنین را به سوی او متوجه می کند.
( مستدرک الوسائل ، ج ۱، ص ۲۶۵ )
آخرین نماز
پیامبر (ص ) : صل صلوه مودع تری انک لا تصلی بعد ما صلوه ابدا
آنچنان نماز بگزار که گویی آخرین نماز توست و دیگر هرگز نمازی نخواهی خواند.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۶۴ )
نماز و تفکر
پیامبر (ص ) :رکعتان مقتصدتان فی تفکر خیر من قیام لیله والقلب لاه
دو رکعت نماز همراه با تفکر و حضور قلب ارزشمندتر از یک شب زنده داری با دل سرگردان و بدون توجه است .
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص .۳۹۰ بحار الانوار، ج ,۷۴ ص .۸۲ مکارم الاخلاق ، ص ۴۶۵ )
مانع خشوع
پیامبر (ص ) :رای النبی – صلی الله علیه و اله – رجلا یعبث بلحیته فی صلاته فقال : “اما انه لو خشع قلبه لخشعت جوارحه “
پیامبر اکرم (ص )دیدند مردی در حال نماز با ریش خود بازی می کند، فرمودند: “اگر قلب او خشوع می داشت قطعا همه اعضایش نیز خاشع می بود”.
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص .۳۸۶ بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۲۸ )
دو رکعت با حضور قلب
پیامبر (ص ) :من صلی رکعتین و لم یحدث فیهمانفسه بشی ء من امور الدنیا غفر الله له ذنوبه
کسی که دو رکعت نماز بخواند و درآن دو رکعت ، قلب خود را به چیزی از امور دنیا مشغول نکند، خداوند گناهانش رامی آمرزد.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۴۹ )
عارف به حق نماز
امام علی (ع ) :من اتی الصلاه عارفا بحقها غفر الله له
کسی که نماز به جا آورد در حالی که عارف به حق آن باشد، خداوند او را می آمرزد.
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۰۷ تحف العقول ، ص ۱۱۷ )
نماز با توجه
پیامبر (ص ) : رکعه من عالم بالله خیر من الف رکعه من متجاهل
یک رکعت نماز کسی که متوجه خدا باشد، بهتر از هزار رکعت کسی است
که از خدا غافل باشد.
( نهج الفصاحه ، ص ۳۵۰ )
فقط یاد خدا در حال نماز
پیامبر (ص ) :من صلی صلوه لا یذکر فیها شیئا من امر الدنیا، لا یسئل الله شیئا، الا اعطاه
کسی که نماز می خواند، در حال نماز هیچ چیز از امور دنیایی به یادش نیاید (فقط خداوند در نظرش باشد)، در این صورت هرچیزی از خداوند بخواهد، به او عطا می کند.
( مستدرک الوسائل ، ج ۱، ص ۲۶۵ )
سه بار غافل شدن در نماز
امام صادق (ع ) : اذا قام العبد الی الصلاه اقبل الله – عز و جل – علیه بوجهه فلا یزال مقبلا علیه حتی یلتفت ثلاث مرات فاذاالتفت ثلاث مرات اعرض عنه
وقتی بنده به نماز ایستاد خداوند متعال به او توجه می کند و توجهش را از او قطع نمی کند تا موقعی که سه مرتبه از یاد خدا غافل گردد،در این هنگام خداوند سبحان نیز از او اعراض خواهد کرد.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۴۱ )
لازمه غرق در نماز شناخت کامل خداوند است
امام سجاد (ع ) : قلت لابی عبد الله – علیه السلام – : انی رایت علی بن الحسین اذا قام الی الصلوه غشی لونه لون اخر، فقال لی : والله ان علی بن الحسین کان یعرف الذی یقوم بین یدیه
امام سجاد (ع ) را دیدم که هنگامی که به نماز ایستاد، چهره اش را رنگی دیگر پوشاند.امام صادق (ع ) به من فرمود: “به خدا قسم ، علی بن الحسین (ع ) کسی را که برای اونماز می کرد، می شناخت “.
( علل الشرایع ، ص ,۸۸ به نقل از وسائل الشیعه ، ج ۴،ص ۶۸۵ )
آن مقدار از نماز بالا می رود
امام صادق (ع ) :ان العبد لترفع له من صلاته نصفها او ثلثها او ربعها او خمسها و ما یرفع له الا ما اقبل علیه بقلبه …
همانااز نماز بنده نصفش یا یک سوم ، یا یک چهارم ، یا یک پنجم برای او بالا می رود، وآن مقداری که از نماز حضور قلب داشته باشد، بالا می رود…
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۳۸ )
توجه به نماز
پیامبر (ص ) :ان العبد لیصلی الصلاه لا یکتب له سدسها و لاعشرها، و انما یکتب للعبد من صلاته ما عقل منها
به درستی بنده نماز می خواندبرای او، نه یک ششم آن و نه یک دهم آن نوشته نمی شود، جز این نیست که برای بنده از نمازش آن مقدار نوشته می شود که به آن توجه کرده است .
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص .۲۳۷ اصول وافی ، ج ۲، ص ۱۰۵ )
علی (ع ) و هدیه پیامبر (ص )
پیامبر (ص ) :اهدی الی رسول الله – صلی الله علیه و اله – ناقتان عظیمتان ، فجعل احدیهمالمن یصلی رکعتین لا یهم فیهما بشی ء من امر الدنیا و لم یجبه احد سوی علی – علیه السلام – فاعطاه کلتیهما
از ابن عباس نقل شده که گفت : به پیامبر (ص ) دو شتر هدیه دادند، پیامبر(ص ) یکی از این دوشتر را هدیه قرار داد برای کسی که دو رکعت نماز به جای آورد و چیزی از امور دنیارا به خاطر نیاورد و به فکر چیزی از دنیانیفتد. کسی به پیامبر (ص ) پاسخ مثبت نداد (یعنی کسی چنین نمازی را که درآن هیچ به فکر دنیا و مافیها نیفتد، نخواند)بجز حضرت علی (ع ) که پاسخ مثبت داد. پیامبر (ص ) هر دو شتر را به علی (ع )مرحمت فرمود.
( بحار الانوار، ج ,۴۱ ص ۱۸ )
نماز با تفکر
پیامبر (ص ) :رکعتان خفیفتان فی تفکر خیر من قیام لیله
دو رکعت نماز سبک ، در صورتی که همراه با تفکر و اندیشه باشد، بهتر از عبادت سراسر یک شب است .
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص .۲۴۰ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۹۱ )
طلب خیر به وسیله نماز
امام صادق (ع ) :من توضأ فاحسن الوضوء ثم صلی رکعتین فاتم رکوعها و سجودها ثم جلس فاثنی علی الله و صلی علی رسول الله – صلی الله علیه و اله – ثم سأل الله حاجته ، فقد طلب الخیر من مظانه و من طلب الخیرمن مظانه لم یخب “
هر کس وضوی خوب بگیرد و دو رکعت نماز با رکوع و سجود کامل به جای آورد و با خدای خود خلوت کند و بر رسول خدا (ص ) درود فرستد،سپس حاجت خود را از خدا درخواست نماید، به تحقیق که در زمان مناسبش درخواست کرده و هرکس چنین نماید، هرگز ناامید وناموفق نخواهد بود.
( بحار الانوار، ج ,۸۵ ص ۳۲۴ )
حالت خشوع در نماز
پیامبر (ص ) :خیارکم الینکم مناکب فی الصلوه
بهترین شما کسی است که شانه هایش در نماز افتاده تر باشد.
( بحار، ج ,۸۴ ص ۲۶۲ )
خشوع امیرالمؤمنین (ع ) در نماز
امام صادق (ع ) :و کان علی – علیه السلام -اذا قام الی الصلوه فقال : “وجهت وجهی للذی فطر السموات و الارض ” تغیر لونه حتی یعرف ذلک فی وجهه
هنگامی که علی (ع ) به نماز می ایستاد، این آیه شریفه رامی خواند: “رو می آورم با تمام وجودم به کسی که آسمانها و زمین را آفرید” و رنگ مبارک حضرتش تغییر می کرد، به طوری که تغییر حالت و دگرگونی از صورت مبارکش بخوبی
مشاهده می گشت .
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۸۱ )
خوف حضرت فاطمه (س ) در نماز
معصوم (ع ) :کانت فاطمه – علیهاالسلام -تنهج فی الصلاه فی خیفه الله تعالی
فاطمه زهرا (س ) در حال نماز از شدت ترس نفسش به شماره می افتاد.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص .۲۵۸ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۸۲ )
ملاک قبولی نماز
امام صادق (ع ) :قال الله تبارک و تعالی : انما اقبل الصلاه لمن تواضع لعظمتی ، و یکف نفسه عن الشهوات من اجلی و یقطع نهاره بذکری ولا یتعاظم علی خلقی و یطعم الجائع و یکسو العاری ، و یرحم المصاب و یؤوی الغریب …
خداوند متعال فرمود: نماز کسی را می پذیرم که :۱- درمقابل عظمت من خاضع باشد.۲- از خواسته های نفسانی به خاطر من خود را دور کند.۳-روزش را با یاد من به پایان برد.۴- بر بندگانم بزرگی نفروشد.۵- به گرسنه غذا دهد.۶- برهنه را بپوشاند.۷- به مصیبت دیده مهربانی کند.۸- غریب راپناه دهد.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص .۲۴۲ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۸۶ )
قبولی یک نماز
امام صادق (ع ) :من قبل الله منه صلاه واحده لم یعذبه
اگر خداوند از کسی یک نماز بپذیرد او را عذاب نمی کند.
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص .۲۳ محجه البیضاء، ص ۳۳۹ )
نشانه قبولی نماز
امام صادق (ع ) :من احب ان یعلم اقبلت صلاته ام لم تقبل فلینظر هل منعته صلاته عن الفحشاءو المنکر فبقدر ما منعته قبلت منه
هرکس دوست دارد بداند که نمازش قبول شده یا نه ، ببیند که آیا نمازش او را ازگناه و زشتی باز داشته یا نه ؟ پس به هر قدر که نمازش او را از گناه باز داشته ، به همان اندازه نمازش قبول شده است .
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص ۱۹۸ )
حضور قلب
امام سجاد (ع ) : ان العبد لا یقبل من صلاته الا ما اقبل علیه منهابقلبه
همانا نماز بنده پذیرفته نمی شود، مگر آنچه را که با قلبش به نماز توجه کرد.
( وسائل الشیعه ، ج ۴، ص .۶۸۸ المواعظ العددیه ، ص ۲۷۰ )
استخفاف در نماز مانع قبولی نماز
امام صادق (ع ) :و الله انکم لتعرفون من جیرانکم و اصحابکم من لو کان یصلی لبعضکم ما قبلها منه لاستخفافه بها ان الله لایقبل الا الحسن فکیف یقبل ما یستخف به ؟
قسم به خدا، شما از همسایگان و دوستان خود کسانی را می شناسید که اگر برای بعضی از شما نمازی بخوانند از او قبول نخواهیدکرد، به علت استخفاف و بی اعتنایی که بر آن روا داشته ، همانا خداوند چیز نیکو وشایسته را فقط
می پذیرد، پس چگونه بپذیرد عبادتی راکه به آن بی توجهی شده است ؟
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۸۷ )
سخت ترین چیز
امام صادق (ع ) : والله انه لیأتی علی الرجل خمسون سنه ، وما قبل الله صلاه واحده فای شی ء اشد من هذا
قسم به خدا، از زندگی انسان پنجاه سال بگذرد (و نماز خوانده باشد)، ولی خداوند یک نماز او را قبول نمی کند، چه چیزی سخت تر از این !
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۸۷ )
نماز و ولایت
امام سجاد (ع ) : فی جواب سائل سأله عن حدود الصلاه … قال :و ما سبب قبولها؟ قال – علیه السلام – : ولایتنا و البراءه من اعدائنا
در پاسخ کسی که پرسید از حدود نماز… و چه چیزی سبب قبولی نماز است ؟ فرمود: “ولایت مااهل بیت ، و برائت از دشمنان ما”.
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۸۶ )
چهار چیز مانع قبولی نماز
امام صادق (ع ) : اربعه لا تقبل لهم صلوه : الامام الجائر و الرجل یؤم القوم و هم له کارهون و العبد الابق من موالیه من غیر ضروره والمرئه تخرج من بیت زوجها بغیر اذنه
چهار گروه هستند که نمازشان قبول نیست :۱- پیشوای جائر.۲- مردی که امامت نماز جماعتی را به عهده می گیرد که جماعت از امامت اوکراهت دارد.۳- عبدی که بدون ضرورت از مولایش فرار کند.۴- زنی که بدون اجازه شوهرش از خانه بیرون رود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج ۵، ص ۵۲ )
مانع قبولی نماز زن
امام صادق (ع ) : ایما امراه باتت و زوجها علیها ساخطفی حق ، لم تقبل منها صلوه حتی یرضی عنها
هر زنی که شب بخوابد در حالی که شوهرش به خاطر (مطلب ) حقی از وی خشمگین باشد، هیچ نمازی از او قبول نمی شود، مگرآن که شوهرش از او راضی شود.
( فروع کافی ، ج ۵، ص ۵۰۷ )
شرط قبولی نماز
پیامبر (ص ) : لو صلیتم حتی تکونوا کالاوتار و صمتم حتی تکونوا کالحنایا لم یقبل الله منکم الا بورع
اگر آن قدر نماز بخوانید تا همچون زه کمان شوید، و آن قدر روزه بگیرید تا همچون کمان خم شوید، خدا از شما قبول نمی کند، مگر این که انسان با ورع باشید.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۵۸ )
غیبت ، مانع قبولی نماز
پیامبر (ص ) : من اغتاب مسلما او مسلمه لم یقبل الله صلوته و لا صیامه اربعین یوما و لیله الا ان یغفر له صاحبه
هر کس غیبت مردیا زن مسلمانی را کند، تا چهل شبانه روز نماز و روزه اش پذیرفته نیست ، مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
( بحار الانوار، ج ,۷۵ ص ۲۵۸ )
خشم بر والدین ، مانع قبولی نماز
امام صادق (ع ) : من نظر الی ابویه نظرماقت ، و هما ظالمان لم یقبل الله له صلاه
هر که به پدر و مادر نگاه تند و خشم آلود کند، اگر چه به وی ستم کرده باشند، خداوند نمازش را نمی پذیرد.
( جامع السعادات ، ج ۲، ص ۳۵۱ )
نتیجه لقمه حرام
پیامبر (ص ) :من اکل لقمه حرام لم تقبل له صلوه اربعین لیله و لم تستجب له دعوه اربعین صباحا
کسی که لقمه حرام بخورد، تا چهل شب نماز او قبول نمی شود و دعای وی نیز تا چهل روز به اجابت نمی رسد.
( دارالسلام نوری ، ج ۴، ص ۲۱۳ )
نماز و زکات
امام رضا (ع ) :من صلی و لم یزک لم تقبل صلوته
هر کس نماز بخواند، ولی زکات و مالیات اسلامی نپردازد، نمازش قبول نمی شود.
( بحار الانوار، ج ,۹۶ ص ۱۲ )
گناه مانع نماز شب
امام علی (ع ) :جاء رجل الی امیرالمؤمنین – علیه السلام – فقال : یا امیرالمؤمنین انی قد حرمت الصلاه باللیل ، فقال امیرالمؤمنین -علیه السلام – : انت رجل قد قیدتک ذنوبک .
مردی نزد امیرالمؤمنین (ع ) آمد وگفت : ای امیر مؤمنان ! من از نماز شب محروم شدم . علی (ع ) فرمود: تو مردی هستی که گناهانت تو را زندانی (اسیر) کرده است .
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۲۲ )
شرب خمر مانع نماز
امام صادق (ع ) :لا تقبل صلوه شارب الخمر اربعین یوماالا ان یتوب
نماز شرابخوار تا چهل روز مقبول نخواهد شد، مگر این که توبه کند.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص .۳۱۷ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۳۸۸ )
آمادگی کامل برای نماز
امام باقر (ع ) : لا تقم الی الصلاه متکاسلا و لامتناعسا و لا متثاقلا
در حال کسالت و خواب آلودگی و سنگینی به نماز نایستید.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۳ )
دروغ ، مانع نماز شب
امام صادق (ع ) :ان الرجل لیکذب الکذبه فیحرم بهاصلاه اللیل
همانا مردی دروغ می گوید، پس به خاطر آن دروغگویی از نماز شب محروم می شود.
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۲۲ )
نماز و آزردن همسر
پیامبر (ص ) :من کان له امرئه تؤذیه لم یقبل الله صلاتها و لا حسنه من عملها حتی تعینه وترضیه و ان صامت الدهر… و علی الرجل مثل ذلک الوزر اذا کان لها مؤذیاظالما
کسی که همسر خود را بیازارد، نماز و اعمال نیک او مورد پذیرش الهی قرار نمی گیرد، مگر آن که به کمک او بپردازد و رضایتش را جلب کند، گر چه همیشه روزه دار باشد و البته شوهر نیز دارای همین نوع از عقاب است ، در صورتی که همسر خویش را بیازارد و به او ظلم روا دارد.
( وسائل الشیعه ، ج ,۱۴ ص ۱۱۶ )
مانع تقرب به خدا
امام علی (ع ) : لا قربه بالنوافل اذا اضرت بالفرائض
نوافل و مستحبات اگر به واجبات ضرر برسانند موجب تقرب به درگاه خدای تعالی نخواهند بود.
( غرر الحکم ، ص ۳۴۵ )
کیفر مضاعف
امام باقر (ع ) :من شرب الخمر فسکر منها لم یقبل الله صلاته اربعین یوما فان ترک الصلاه فی هذه الایام ضوعف علیه العذاب لترک الصلاه
کسی که شراب بنوشد و مست شود، تا چهل روز نماز او قبول نیست ، پس اگر نمازی را دراین روزها ترک کند عقاب و کیفر وی نیز چند برابر است .
( ثواب الاعمال ، ص ۵۵۱ )
پنج چیز مانع قبولی نماز
پیامبر (ص ) :لا یقبل الله صلاه خمسه نفر. الابق من سیده و امرأه لا یرضی عنها زوجها و مدمن الخمر و العاق و اکل الربا
خداوندنماز پنج گروه را نمی پذیرد:۱- بنده ای که از نزد مولای خود فرارکرده است .۲- زنی که شوهرش از وی راضی نیست .۳- شرابخوار و دائم الخمر.۴- کسی که عاق والدین شده است .۵- رباخوار.
( مستدرک الوسائل ، ج ,۱۳ ص ۳۳۲ )
تحقیر نماز و محروم از شفاعت
امام صادق (ع ) : لا ینال شفاعتنا من استخف بالصلاه
هر کس نماز را سبک بشمارد، به شفاعت ما دست نخواهد یافت .
( فروع کافی ، ج ۳، ص ,۲۷۰ حدیث ۱۵ )
دزدترین مردم
امام علی (ع ) : ان اسرق الناس من سرق من صلاته
دزدترین مردم کسی است که از نمازش کم بگذارد.
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص ۲۲۲ )
با عجله خواندن نماز
پیامبر (ص ) : اسرق الناس فاالذی یسرق من صلاته فصلاته تلف کما یلف الثوب الخلق فیضرب بها وجهه
دزدترین مردم کسی است که به خاطر سرعت و شتابزدگی از نماز خود کم کند، نماز چنین انسانی همچون جامه مندرسی در هم پیچیده شده ، به صورت اوپرتاب می گردد.
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۰۶ )
شتابزدگی در نماز
پیامبر (ص ) : …لا صلوه لمن لا یتم رکوعها و سجودها
کسی که رکوع و سجودش را ناتمام و شتابزده به جا می آورد، نمازش پذیرفته نیست .
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۵۳ )
کاهلی در نماز
امام باقر (ع ) :لا تقم الی الصلوه متکاسلا و لا متناعسا و لامتثاقلا فانها من خلل النفاق
با حال مستی و خواب آلوده و کاهلانه نماز را به جانیاور، که اینها ازروزنه های نفاق است .
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص .۳۹۸ بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۳۱ )
نماز با عجله
امام صادق (ع ) :ان العبد اذا عجل فقام لحاجته یقول الله تبارک و تعالی : “اما یعلم عبدی انی انااقضی الحوائج “
زمانی که بنده برای رفع حاجت خود نمازش را با عجله بخواند، خداوند می فرماید: “آیا بنده من نمی داند که حاجت او را من برآورده می کنم “.
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص ۲۴ )
نتیجه سبک شمردن نماز
امام صادق (ع ) : اذا قام العبد فی الصلاه فخفف صلاته قال الله تعالی لملائکته : اما ترون الی عبدی کأنه یری ان قضاء حوائجه بیدغیری ، اما یعلم ان قضاء حوائجه بیدی
هرگاه بنده برای نماز به پا خیزد و نمازش را سبک ادا کند، خداوند به فرشتگان خود می فرماید: آیا به بنده من نمی نگرید که گویا برآوردن حاجتهایش را به دست دیگری غیر از من می بیند آیا نمی داند که برآوردن حوایج او به دست من است .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص .۳۴۱ تهذیب ، ج ۱، ص ۲۰۴ )
آفات سریع خواندن نماز
امام صادق (ع ) :ابصر علی بن ابی طالب – علیه السلام – رجلا ینقر صلاته فقال : منذ کم صلیت بهذه الصلاه ؟ فقال له الرجل : منذ کذا وکذا فقال : مثلک عند الله مثل الغراب اذا نقر لو مت ، مت علی غیر مله ابی القاسم محمد – صلی الله علیه واله – ثم قال علی – علیه السلام – :ان اسرق الناس من سرق من صلاته
علی (ع ) به مردی که نمازش را به سرعت می خواند، نگاه کرد. امام سؤال کرد از چه وقتی این طور نماز می خوانی ؟ مرد پاسخ داد: از فلان وقت تا به حال . امام فرمودند: مثل (نماز خواندن ) تو در پیش خداوند مثل کلاغی است که (بسرعت ) از زمین دانه می چیند، اگرتو به این حالت بمیری ، مرده ای به غیر دین پیامبر اسلام . امام فرمودند: همانا که دزدترین مردم کسی است که از نمازش بدزدد (یعنی کم کند).
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص ۲۴ )
عذاب ضایع کننده نماز
پیامبر (ص ) : لا تضیعوا صلاتکم ، فان من ضیع صلاته حشره الله مع قارون و فرعون و هامان – لعنهم الله و اخزاهم – و کان حقا علی الله ان یدخله النار مع المنافقین ، فالویل لمن لم یحافظ صلاته
نماز خودتان را ضایع نکنید، به حقیقت هر کس نماز خویش را ضایع کند،خداوند عز و جل او را با قارون و فرعون و هامان محشور می کند، خداوند به آنان لعنت کند و آنها را رسوا سازد، وبر خدا لازم است آنها را با منافقها به آتش داخل کند، پس وای بر کسی که به نمازش مواظب نباشد.
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص ۲۰۲ )
محرومیت از شفاعت
پیامبر (ص ) :لا ینال شفاعتی من اخر الصلوه بعد وقتها
کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت ) به شفاعت من نخواهدرسید.
( بحار الانوار، ج ,۸۳ ص ۲۰ )
ترک نماز باعث حبطعمل
پیامبر (ص ) :من ترک صلاته حتی تفوته من غیرعذر فقد حبط عمله
کسی که نمازش را بدون عذر ترک کند (نخواند) تا وقت آن بگذرد، عمل او نابود شده است .
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۰۳ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۰۳ )
فاصله کفر و ایمان
پیامبر (ص ) :بین العبد و بین الکفر ترک الصلاه
فاصله کفر و بندگی ترک نماز است .
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۰۲ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۰۳ )
مورد لعن واقع شدن
پیامبر (ص ) :تارک الصلاه ملعون فی التوراه ملعون فی الانجیل ملعون فی الزبور ملعون فی القران ملعون فی لسان جبرئیل ملعون فی لسان میکائیل ملعون فی لسان اسرافیل ملعون فی لسان محمد
ترک کننده نماز در تورات و انجیل و زبور و قرآن مورد لعنت قرار گرفته و به زبان جبرئیل و میکائیل واسرافیل و محمد (ص ) ملعون است .( انوار الهدایه ، ص .۱۹۷ الحکم الزاهره ، ص ۲۹۴ )
ترک نماز و هنگام مردن
پیامبر (ص ) :من ترک صلوه لا یرجو ثوابها و لایخاف عقابها فلا ابالی ایموت یهودیا ونصرانیا او مجوسیا
کسی که نماز را ترک کند، در حالی که امید به پاداش نمازش ندارد و ازعذاب ترک نماز نیز ترسناک نیست ، پس باکی نیست که یهودی بمیرد، یانصرانی ، یا مجوسی .
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۰۳ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۰۳ )
عاقبت ترک نماز
پیامبر (ص ) :من ترک الصلاه متعمدا کتب اسمه علی باب النار ممن یدخلها
هر کس عمدا نمازش را ترک کند، بر درب جهنم نامش ازدوزخیان نوشته می شود.
( کنز العمال ، ج ۷، حدیث ۱۹۰۹۰ )
پاسخ اهل دوزخ
امام علی (ع ) :ألا تسمعون الی جواب اهل النار حین سئلوا:”ما سلککم فی سقر؟ قالوا: لم نک من المصلین “
آیا به پاسخ اهل دوزخ گوش فرانمی دهید که وقتی از آنها می پرسند: “چه چیز شما را گرفتار دوزخ ساخت ؟ می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم “.
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۲۴ نهج البلاغه ، خطبه ۱۹۰ )
بیزاری از تارک الصلوه
امام صادق (ع ) :جاء رجل الی النبی – صلی الله علیه و اله – فقال : یا رسول الله ! اوصینی ،فقال : لا تدع الصلاه متعمدا فان من ترکهامتعمدا فقد برئت منه مله الاسلام
مردی پیش رسول خدا (ص ) آمد و عرض کرد: یارسول الله ! مرا نصیحتی بفرمایید، حضرت فرمود: نماز را عمدا رها مکن ، کسی که عمدانماز را ترک کند ملت اسلام از او بیزار است .
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص ۲۹ )
عقاب تارک الصلوه
پیامبر (ص ) :من ترک الصلوه متعمدا من غیر عله فقدبرء من ذمه الله و ذمه رسوله
کسی که نماز را عمدا و بدون علت ترک کند از امان خدا و رسولش دورخواهد بود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج ۴، ص ۷۵ )
نشانه کفر و نفاق
پیامبر (ص ) :الجفاء کل الجفاء و الکفر من سمع منادی الله تعالی ینادی بالصلاه و یدعوه الی الفلاح فلا یجیبه
نشانه ستمکاری و کفر(نفاق ) آن است که کسی منادی خدا را بشنود که به نماز ندا می دهد و وی را به رستگاری می خواند و دعوت او را اجابت نکند.
( نهج الفصاحه ، ص ۲۷۹ )
درخواست بی نماز در برزخ
پیامبر (ص ) : ارک الصلاه یسأل الرجعه الی الدنیا، و ذلک قول الله تعالی : حتی اذا جاء احدهم الموت قال : “رب ارجعون لعلی أعمل صالحا فیما ترکت ، کلا انها کلمه هو قائلها و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون “
بی نماز درخواست می کند به دنیا برگردد، و این است سخن خداوند متعال تا گاهی که به یکی از آنان مرگ آمد گوید: “پروردگارا مرا برگردانید تا شایدعمل شایسته انجام دهم در آنچه بازگزاردم ، نه چنین است آن سخنی است که او گوینده اش هست ، واز پشت آنهاتا روزی که برانگیخته شوند برزخ است .
( بحار الانوار، ج ,۷۷ ص .۵۸ اصول وافی ، ج ۲، ص ۶۵ )
نتیجه ترک نماز
پیامبر (ص ) :لتنقضن عری الاسلام عروه ، کلما انتقضت عروه تشبث الناس بالتی تلیها، فاولهن نقض الحکم ، و اخرهن الصلاه
دستگیره های اسلام یک به یک شکسته می شود، هرگاه یک دستگیره نابود شود ردم به آنچه نزدیک آن است چنگ می زنند، اول آنها شکستن حکومت است (حکومت اسلامی را از دست صاحب آن خارج می کنند) و آخر آنها نمازاست (نماز را ترک می کنند).
( اصول وافی ، ج ۲، ص ۷۲ )
وضو کلید نماز
پیامبر (ص ) :…والوضوء مفتاح الصلاه
وضو کلید نمازاست .
( نهج الفصاحه ، حدیث ۱۵۸۸ )
نصف ایمان
پیامبر (ص ) :الوضوء نصف الایمان
وضو گرفتن نیمی از ایمان است .
( بحار الانوار، ج ,۸۰ ص ۲۳۸ )
اثر تجدید وضو
پیامبر (ص ) :الوضوء علی الوضوء نور علی نور
وضوی پس از وضو بسیار پسندیده است .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص ۳۰۲ )
آثار وضو
پیامبر (ص ) :أمتی الغر المحجلون من اثار الوضوء یوم القیامه
امت مرا دست و پای نورانی باشد روز قیامت ، از آثار وضو که در دنیا گرفته باشد.
( شهاب الاخبار، ص ۱۲۲ )
مسواک و وضو
پیامبر (ص ) :السواک شطر الوضوء
مسواک کردن جزئی ازوضو است .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص ۲۹۷ )
مسواک هنگام هر وضو
پیامبر (ص ) : یا علی ! و علیک بالسواک عند کل وضوء
ای علی ! بر تو باد مسواک زدن هنگام هر وضو.
( اصول کافی ، ج ۸، ص ۷۲ )
مسواک در سحر
امام باقر (ع ) :ان السواک فی السحر قبل الوضوء من السنه
سحرگاه ، پیش از وضو، مسواک زدن از سنت اسلامی است .
( میزان الحکمه ، ج ۴،ص ۵۹۶ )
پاکی ، کلید نماز
پیامبر (ص ) :مفتاح الصلاه الطهور
کلید نماز، پاکی است .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص ۲۸۱ )
ورود به مسجد با وضو
پیامبر (ص ) :لا تدخل المساجد الا بالطهاره
داخل مساجد مشو، مگر با وضو.
( مستدرک الوسائل ، ج ۳، ص ۳۸۸ )
گشایش دربهای بهشت
پیامبر (ص ) :من اسبغ وضوءه و احسن صلاته ، و ادی زکاه ماله و کف غضبه و سجن لسانه ، و استغفر لذنبه ، و ادی النصیحه لاهل بیت نبیه فقد استکمل حقایق الایمان و ابواب الجنه مفتحه له
کسی که وضوی خود را شاداب وکامل به جای آورد، و نماز خویش را نیکوبخواند، زکات مالش را بپردازد، و خشم خود را فرو نشاند و زبانش را ازگناهان مربوط به زبان ببندد، و برای گناه خودبا توبه طلب آمرزش کند، و نسبت به اهل بیت پیامبر خویش خیرخواه باشد، البته تمام حقایق ایمان در او کامل شده و درهای بهشت به روی او باز است .
( ثواب الاعمال ، ص ۶۴ )
بستر همانند مسجد
امام صادق (ع ) :من تطهر ثم اوی الی فراشه بات وفراشه کمسجده
هر کس وضو بگیرد، سپس در رختخواب خود برود و بخوابد، بستر اومانندمسجد او خواهد بود.
( وسائل الشیعه ، ج ۱، ص .۲۶۵ ثواب الاعمال ، ص ۴۸ )
وضو پیش و بعد از غذا
امام صادق (ع ) :الوضوء قبل الطعام و بعده یذهبان الفقر
وضو پیش از غذا و بعد از غذا، فقر را از بین می برد.
( وسائل الشیعه ، ج ۱، ص ۲۵۶ )
وضو هنگام غذا
پیامبر (ص ) :یا علی ! ان الوضوء قبل الطعام و بعده شفاءفی الجسد و یمن فی الرزق
یا علی ! قبل از غذا و بعد از غذا، وضو گرفتن ، شفای بدن و برکت در روزی است .
( بحار الانوار، ج ,۶۶ ص ۳۵۶ )
وضو برای نماز مغرب
امام کاظم (ع ) :من توضأ للمغرب کان وضوئه ذلک کفاره لما رضی من ذنوبه فی نهاره ما خلاالکبائر
کسی که برای نماز مغرب وضوبگیرد، وضویش کفاره گناهان گذشته آن روزاوست بجز گناهان کبیره .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص ۳۰۲ )
وضو برای نماز صبح
امام کاظم (ع ) :و من توضأ الصلاه الصبح کان وضوئه ذلک کفاره لما مضی من ذنوبه فی لیلته الا الکبائر
کسی که برای نماز صبح وضومی گیرد، وضویش کفاره گناهان گذشته آن شب اوست بجز گناهان کبیره .
( محجه البیضاء، ص ۱، ص ۳۰۲ )
وضو برای تلاوت قرآن
امام علی (ع ) :لا یقرأ العبد القران اذا کان علی غیر طهور حتی یتطهر
هنگامی که وضو ندارید، قرآن نخوانید، تا این که وضو گرفته شود.
( خصال ، ج ۲، ص ۱۶۴ )
طهارت ظاهر و باطن
امام صادق (ع ) :طهر قلبک بالتقوی و الیقین عندطهاره جوارحک بالماء
در وقت پاکیزه نمودن اعضای خود با آب ، دل خویش را به پرهیزگاری و یقین پاک گردان .
( بحار الانوار، ج ,۸۰ ص ۲۳۹ )
پاکی به وسیله وضو
امام رضا (ع ) :انما امر بالوضوء لیکون العبد طاهرااذا قام بین یدی الجبار و عند مناجاته …
همانا امر شده است به وضو، تا آن که بنده پاک باشد، به هنگامی که می ایستددر مقابل خداوند جبار و همچنین وقت مناجات نمودن .
( عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۱۰۴ )
با طهارت به مسجد رفتن
امام صادق (ع ) :علیکم باتیان المساجد فانهابیوت الله فی الارض من اتاه مطهرا طهره الله من ذنوبه و کتب من زواره
بر حضوردر مساجد مواظبت کنید! چرا که مساجد، خانه های خداوند در زمین است . کسی که باحالت طهارت وارد مسجد شود، خداوند او را از گناهانش تطهیر می نماید و نام وی رادر زمره زایرین خویش می نویسد.
( وسائل الشیعه ، ج ۱، ص ۲۶۷ )
کار مانع از اول وقت
امام علی (ع ) :صل الصلوه لوقتها الموقت لها و لاتعجل وقتها لفراغ و لا تؤخرها عن وقتها لأشتغال و اعلم ان کل شی ء من عملک تبع لصلوتک
نماز را در وقت مقرر آن به جای آور، و به خاطر فراغت عجله مکن وبه علت اشتغال آن را به تأخیر میفکن ، و بدان که همه اعمال تو بسته به نمازتوست .
( نهج البلاغه ، نامه ۲۷ )
مانع وقت نماز
امام رضا (ع ) : حافظوا علی مواقیت الصلوات ، فان العبدلا یأمن الحوادث
مراقب وقتهای نماز باشید (که تا وقتش فرا رسید انجام دهید)چرا که انسان از حوادثی که مانع انجام نماز در وقت گردد، ایمن نیست .
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص ۲۰ )
وقت نماز صبح
امام باقر (ع ) : وقت صلاه الغداه ما بین طلوع الفجر الی طلوع الشمس
وقت نماز صبح از طلوع فجر تا طلوع خورشید است .
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص ۱۵۲ )
محبوبیت نماز در وقت
امام صادق (ع ) :افضل الاعمال الی الله الصلاه لوقتها و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله
بهترین اعمال نزد خداوند، نمازاول وقت است پس از آن نیکی بر پدر و مادر، و سپس جهاد در راه خدا است .
( بحار الانوار، ج ۳، ص ۸۵ )
دو وقت نماز
امام رضا (ع ) :اعلم ان لکل صلاه وقتین اول و اخر فأول الوقت رضوان الله و اخره عفو الله
بدان که هر نماز دو وقت دارد: اول وقت وآخر وقت . اول وقت خشنودی پروردگار و آخر آن بخشش خداوند است .
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۴۹ الحکم الزاهره ، ص ۲۸۶ )
مذمت تأخیر نماز
پیامبر (ص ) :ثلاث لا تؤخر و هن الصلاه اذا انت والجنازه اذا حضرت و الأیم اذا وجدت کفؤا
سه چیز را نباید به تأخیر انداخت ،نماز همین که وقت آن رسید، و برداشتن جنازه وقتی آماده شد، و شوهر دادن بیوه وقتی هم کفو خود را یافت .
( نهج الفصاحه ، ص ,۲۶۲ حدیث ۱۲۶۱ )
ثواب نماز صبح در اول وقت
امام صادق (ع ) :فاذا صلی العبد صلاه الصبح مع طلوع الفجر اثبتت له مرتین تثبتها ملائکه اللیل و ملائکه النهار
پس هرگاه نمازگزار نماز صبح را با طلوع فجر به جای آورد دو مرتبه برای او نوشته می شود، هم فرشته صبح و هم فرشته شب می نویسند (نماز صبح را فرشته روز و فرشته شب هر دومشاهده می کنند).
( ثواب الاعمال ، ص ۶۲ )
اذان در اول وقت نماز
پیامبر (ص ) : اذا دخل الوقت یا بلال اعل فوق الجدار و ارفع صوتک بالاذان
ای بلال ! هنگامی که وقت نماز رسید بالای دیوار بروو صدای خود را به وسیله اذان بلند کن .
( فروع کافی ، ج ۳، ص ۳۰۷ )
بخشایش یا عذاب خداوند
امام باقر (ع ) :و من صلاها لغیر وقتها مؤثراعلیها غیرها فان ذلک الیه ان شاء غفر له و ان شاء عذبه
کسی که نماز را در غیروقتش به جا آورد و چیز دیگری را بر نماز انتخاب کند و ترجیح دهد، به درستی که این کار، خدا را مختار می کند که اگربخواهد او را ببخشاید و اگر بخواهد او راعذاب کند.
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص ۸۳ )
نماز اول وقت ، جدایی از غافلین
امام باقر (ع ) : ایما مؤمن حافظ علی الصلوات المفروضه فصلاها لوقتها فلیس هذا من الغافلین
هر مؤمنی محافظت برنمازش نماید، و او را در وقتش به جا آورد، از انسانهای غافل شمرده نمی شود.
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص ۷۹ )
نورانیت اذان
پیامبر (ص ) : یا علی ألاذان نور
یا علی ! اذان نور است .
( بحار الانوار، ج ۸۴، ص ۱۵۴ )
پاداش مؤذن بهتر است
پیامبر (ص ) :من اذن محتسبا یرید بذلک وجه الله – عز و جل – اعطاه الله ثواب اربعین الف شهید و اربعین الف صدیق و یدخل فی شفاعته اربعین الف مسی ء من امتی الی الجنه
کسی که اذان بگوید، و به خداوندتوجه داشته باشد، خداوند به او ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار راستگو را عطامی کند و چهل هزار از امت گناهکاران شامل شفاعتش گردیده و داخل بهشت می شوند.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۱۳۰ )
آفات بی توجهی به اذان
امام علی (ع ) :من سمع النداء و هو فی المسجد ثم خرج فهو منافق ، الا رجل یرید الرجوع الیه ، او یکون علی غیر طهاره فیخرج لیتطهر
کسی که صدای اذان را در مسجد شنید، و بدون خواندن نماز (جماعت ) از مسجد خارج شودمنافق است ، مگر این که قصد برگشت برای نماز خواندن دارد، یا وضو ندارد و برای گرفتن وضو از مسجد خارج شود.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۱۶۱ )
سربلندی اذان گویان در قیامت
امام علی (ع ) :یحشر المؤذنون یوم القیامه طوال الأعناق
اذان گویان ، روز قیامت با سرافرازی و سربلندی محشور می شوند.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۱۴۹ )
نجات از آتش
پیامبر (ص ) : ان لحوما محرمه علی النار و هی لحوم المؤذنین
همانا، گوشتهایی بر آتش (جهنم ) حرام است (آتش آنها را نمی سوزاند) وآن
گوشت بدن اذان گویان است .
( مستدرک الوسائل ، ص ۲۴۹ )
ثواب برای اذان گو
امام باقر (ع ) :المؤذن یغفر الله له مد بصره و مدصوته فی السماء و یصدقه کل رطب ویابس سمعه ، و له من کل یصلی معه فی مسجده سهم و له بکل من یصلی بصوته
خداوند مؤذن را به اندازه ای که چشمش می بیند و صدایش در آسمان می پیچد می آمرزد، هر خشک و تری که آواز او را می شنود او را تصدیق می کند، و از ثواب هر کس که با او در مسجد نماز گزارد سهمی نصیب او شود و به شمار هرکس که به بانگ او نماز بخواندحسنه ای برای اوست .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص .۳۳۱ من لا یحضره الفقیه ، ج ۱، ص ۲۸۷ )
پاداش شهید
پیامبر (ص ) :للمؤذن فیما بین الاذان و الاقامه مثل اجرالشهید المتشحطبدمه فی سبیل الله
برای شخص اذان گو در فاصله اذان و اقامه ،ثوابش مانند ثواب شهیدی است که در راه خدا در خون خود می غلطد.
( ثواب الاعمال ،ص ۵۸ )
واجب شدن بهشت بر مؤذن
پیامبر (ص ) :من اذن فی مصر من أمصار المسلمین سنه وجبت له الجنه
هر کس در یکی از شهرهای مسلمانان یک سال اذان بگوید بهشت بر او واجب می شود.
( محجه البیضاء، ج ۱، ص .۳۳۷ وسائل الشیعه ، ج ۴، ص ۶۱۳ )
تأثیر گفتن اذان و اقامه
امام صادق (ع ) :من صلی باذان و اقامه صلی خلفه صفان من الملائکه و من صلی باقامه بغیراذان صلی خلفه صف واحد ما بین المشرق والمغرب
هر کس که نماز را با اذان و اقامه بخواند، دو صف از فرشتگان در پشت سرش نماز می گزارند، و کسی که نماز را با اقامه تنها بخواند یک صف از فرشتگان در پشت سرش نماز می خوانند و اندازه صف به قدر میان مشرق ومغرب است .
( محجه البیضاء، ج ۱، ص .۳۳۸ ثواب الاعمال ، ص ۵۹ )
اذان با صدای بلند
امام صادق (ع ) : کان رسول الله – صلی الله علیه واله – یقول لبلال اذا دخل الوقت یا بلال اعل فوق الجدار و ارفع صوتک بالاذان
رسول خدا (ص ) هنگامی که وقت نماز فرا می رسید به بلال می فرمود: بالای دیوار (مسجد)برو و اذان را با صدای بلند بگو.
( وسائل الشیعه ، ج ۴، ص ۶۲۴ )
محشور با شهداء و پیامبران
پیامبر (ص ) :یحشر المؤذنون من امتی مع النبیین و الصدیقین و الشهداء
اذان گویان ، از امت من با پیامبران و راستگویان و شهیدان محشور می شوند.
( مستدرک الوسائل ، ج ۴، ص ۲۳ )
تأثیر هفت سال اذان گفتن
امام باقر (ع ) :من أذن سبع سنین محتسبا جاءیوم القیامه و لا ذنب له
هر کس هفت سال برای خدا اذان بگوید، روز رستاخیزبدون گناه وارد محشر می شود.
( ثواب الاعمال ، ص .۸۳ من لا یحضره الفقیه ، ج ۱،ص .۲۸۸ وسائل الشیعه ، ج ۴، ص ۶۱۳ )
اجابت اذان مؤذن
پیامبر (ص ) :اجابه المؤذن کفاره الذنوب
اجابت اذان مؤذن ، کفاره گناهان است .
( مستدرک الوسائل ، ج ۱، ص ۲۲۷ )
فرار شیطان از اذان
پیامبر (ص ) :ان الشیطان اذا سمع النداء هرب
به درستی که شیطان وقتی صدای اذان را شنید فرار می کند.
( کنز العمال ، حدیث ۲۰۹۵۱ )
قرعه برای اذان گفتن
پیامبر (ص ) :لو علم الناس ما فی النداء و الصف الاول لاستهموا علیه
اگر مردم می دانستند چه فضیلتی دارد اذان گفتن و شرکت در صف اول
جماعت ، هر آینه برای این کار قرعه کشی می کردند.
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۲۰۰ )
اذان گفتن در همه حال
امام رضا (ع ) :یؤذن الرجل و هو جالس و یؤذن و هوراکب
شخص اذان گو چه نشسته باشد و چه سواره اذان می گوید.
( من لا یحضره الفقیه ، ج ۱، ص ۲۸۵ )
دعا هنگام اذان
امام علی (ع ) :اغتنموا الدعاء عند اربع : عند قرائه القران و عند الاذان و عند نزول الغیث وعند التقاء الصفین للشهاده
در چهارزمان دعا را غنیمت شمارید: ۱- هنگام قرائت قرآن . ۲- هنگام اذان .۳- هنگام نزول باران . ۴- هنگام رو به رو شدن دو لشکر مؤمنین و کفاربرای جنگ .
( وسائل الشیعه ، ج ۴، ص ۱۱۱۴ )
تأثیر اذان و اقامه در گوش نوزاد
پیامبر (ص ) :من ولد له مولود فلیؤذن فی اذنه الیمنی ، و لیقم فی الیسری ، فأن ذلک عصمه من الشیطان
کسی که فرزندی به او داده شد (به دنیا آمد) در گوش راستش اذان و درگوش چپش اقامه بگوید، زیرااین عمل ، نوزاد را از شر شیطان حفظ می نماید.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۱۶۲ )
اجابت ندای مؤذن
امام علی (ع ) :اجابه المؤذن یزید فی الرزق
اجابت دعوت اذان گو، سبب افزایش روزی می شود.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۱۷۷ )
تکرار اذان مؤذن
امام باقر (ع ) :کان رسول الله – صلی الله علیه و اله -اذا سمع المؤذن یؤذن قال مثل مایقوله فی کل شی ء
رسول خدا (ص ) وقتی صدای اذان مؤذن را می شنید، آن جملات را تکرارمی کرد.
( الکافی ، ج ۳، ص ,۳۱۰ حدیث ۲۹ )
علاقه بلال به رسول خدا (ص )
امام صادق (ع ) :ان بلالا کان عبد صالحا، فقال :لا اؤذن لاحد بعد رسول الله – صلی الله علیه و اله –
همانا که بلال بنده ای شایسته بود و گفت : من برای احدی بعد از رسول الله (ص ) اذان نمی گویم .
( من لا یحضره الفقیه ، ج ۱، ص ۲۸۶ )
اذان با صدای بلند
ابوعبدالله (ع ) :اذا اذنت فلا تخقین صوتک فان الله یأجرک مد صوتک فیه
زمانی که اذان گفتی ، صدایت را کوتاه مکن ، زیرا که خداوندبه مقدار بلندی صدای تو در اذان ، پاداش می دهد.
( التهذیب ، باب اذان ، حدیث ۴۵ )
آشنایی با وقت اذان
ابوعبدالله (ع ) :لا یستقیم الأذان و لا یجوز ان یؤذن به الا رجل مسلم عارف
اذان برپا نمی شود و نباید آن را بگوید، مگر مرد مسلمانی که به وقت آن آشنا باشد.
( فروع کافی ، ج ۳، ص ,۳۰۷ حدیث ۱۳ )
تحقیر اذان
پیامبر (ص ) :سیأتی علی الناس زمان یترکون الاذان علی ضعفائهم
زمانی خواهد آمد که اذان را تحقیر کرده و آن را به افرادی ناتوان می سپرند.
( کنز العمال ، ج ۷، ص ۶۹۰ )
علت نماز جماعت
امام رضا (ع ) :انما جعلت الجماعه لئلا یکون الاخلاص والتوحید و الاسلام و العباده لله الاظاهرا مکشوفا مشهورا
نماز جماعت قرار داده شده است ، تا اخلاص و یگانگی و اسلام و عبادت برای خداوند آشکار، باز و ظاهرباشد.
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص .۳۷۲ بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۲ )
خوش گمانی به نمازگزار
امام صادق (ع ) :من صلی خمس صلوات فی الیوم واللیله فی جماعه فظنوا به خیرا و اجیزوا شهادته
هر که پنج نماز شبانه روز را به جماعت می خواند به او خوش گمان باشید و گواهی اش را بپذیرید.
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۸. وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۱ )
ثواب پشت سر عالم
پیامبر (ص ) :من صلی خلف عالم فکأنما صلی خلف رسول الله
کسی که پشت سر عالم نماز به جا آورد، مانند کسی است که پشت سرپیغمبر خدا نماز خوانده است .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۱۹ )
صف جهاد و صف جماعت
امام کاظم (ع ) :ان الصلوه فی الصف الاول کالجهادفی سبیل الله – عز و جل –
نماز خواندن در صف اول ، مانند جهاد در راه خداست .
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۸۷ )
ثواب اقتدا به عالم
امام صادق (ع ) : الصلاه خلف العالم بالف رکعه
نماز در پشت سر یک عالم برابر هزار رکعت است .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۵ )
صف اول جماعت
پیامبر (ص ) :ان الله و ملئکته یصلون علی الذین یصلون الصفوف الاول
به حقیقت خداوند و فرشتگانش بر کسانی که صفهای اول نماز جماعت را به هم پیوند می دهند، درود می فرستند.
( کنز العمال ، ج ۲، ص ۶۲۳ )
لبیک به اذان نماز
پیامبر (ص ) :اذا سمعت الاذان فأت و لو حبوا
هنگامی که اذان نماز را شنیدی ، هر چه سریعتر به مسجد بیا، گر چه سینه خیز باشد.
( کنز العمال ، ج ۷، ص ۵۴۸ )
امام جماعت
پیامبر (ص ) :امام القوم وافدهم فقدموا فی صلاتکم افضلکم
امام جماعت هر جمعی نماینده آن در پیشگاه خداوند می باشد، پس برای امامت جماعت خود بهترینها را برگزینید.
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۰۹ )
نماز جماعت در صبح
پیامبر (ص ) :لان اصلی الصبح فی جماعه احب الی من ان اصلی لیلتی حتی اصبح
اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم ، در نظرم محبوبتر ازعبادت و شب زنده داری تا صبح است .
( کنز العمال ، ج ۸، حدیث ۲۲۷۹۲ )
آفات جدایی از جمعیت
پیامبر (ص ) :من فارق جماعه المسلمین فقد خلع ربقه الاسلام من عنقه قیل : یا رسول الله وما جماعه المسلمین ؟ قال : جماعه اهل الحق و ان قلوا
کسی که از جمعیت مسلمان جدا شود، رشته اسلام را از گردنش باز نموده .از حضرت سؤال شد: منظور کدام جمعیت است ؟ آن حضرت فرمود: مردم اهل حق ، هر چندکم باشند.
( امالی شیخ صدوق ، ص ۲۷۲ )
فضیلت نماز جماعت
پیامبر (ص ) :صلاه الرجل فی جماعه خیر من صلاته فی بیته اربعین سنه . قیل : یا رسول الله !صلوه یوم ؟ فقال : صلوه واحده
نماز خواندن انسان در جماعت بهتر است از نمازی که چهل سال در خانه خوانده شود. عرض کردند:یا رسول الله ! نماز یک روز؟ حضرت فرمود: بلکه یک نماز.
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۴ )
اخطار پیامبر و ترک نماز جماعت
امام صادق (ع ) :هم رسول الله – صلی الله علیه و اله – بأحراق قوم فی منازلهم لا یصلون بالجماعه
حضرت پیغمبر (ص )خواست خانه ها را بر قومی که در منازل نماز می گذاردند و به جماعت حاضر نمی شدند،بسوزاند.
( لئالی الاخبار، ج ۴، ص ۲۰۵ )
بی اعتنایی به نماز جماعت
امام علی (ع ) :من سمع النداء فلم یجبه من غیرعله فلا صلاه له
هر کس که صدای اذان جماعت را بشنوند و بدون هیچ عذری پاسخ ندهد، نماز ندارد (نمازش مقبول نیست ).
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۵ )
برائت از آتش دوزخ و نفاق
پیامبر (ص ) :من صلی اربعین یوما جماعه یدرک التکبیره الاولی ، کتب له برائتان برائه من النارو برائه من النفاق
کسی که نماز خود را با جماعت و با درک تکبیر اول نماز، چهل روز انجام دهد، خداوند دو برائت را برای او مقرر می سازد: ۱- برائت از آتش دوزخ .۲- برائت از نفاق .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ج ۴ )
ترک نماز جماعت
امام باقر (ع ) :من ترک الجماعه رغبه عنها و عن جماعه المسلمین من غیر عله فلا صلاه له
کسی که از روی بی میلی ، بدون عذر و علت نمازجماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازی برای او نیست .
( امالی شیخ صدوق ، ص ۲۹۰ )
نماز جماعت با هر دشواری
پیامبر (ص ) :الصلاه جماعه و لو علی رأس زج
در نماز جماعت شرکت نمایید، گر چه آن را بر سر آهن و نوک نیزه انجام دهید(یعنی هر قدر سخت و دشوار باشد، از حضور در جماعت دریغ نکنید).
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۴ )
رعایت حال مأمومین
پیامبر (ص ) :انی لأکون فی الصلوه فاسمع بکاء الصبی فاخفف مخافه ان اشق علی امه
من گاهی در حال نماز که هستم صدای گریه کودکی رامی شنوم و نماز را سبک و کوتاه می کنم ، چرا که می ترسم مادرش را به رنج افکنم .
( کنز العمال ، ج ۷، ص ,۶۰۱ حدیث ۲۰۴۵۵ )
دوری از ایمان
امام صادق (ع ) :من خلع جماعه المسلمین قدر شبر، خلع ربقه الایمان من عنقه
کسی که به اندازه یک وجب از جماعت مسلمانان (عملا) دوری کند،ریسمان ایمان را از گردنش در آورده و به دور افکنده است .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۳ )
نظم صفهای جماعت
پیامبر (ص ) :یا ایها الناس اقیموا صفوفکم و امسحوابمناکبکم لئلا یکون فیکم خلل و لاتخالفوا فیخالف الله بین قلوبکم الا و انی أراکم من خلفی
رسول خدا (ص ) خطاب به جمعیتی فرمود: ای مردم صفهای (نماز جماعت )رامنظم و مساوی کنید و دوش به دوش بایستید تا فاصله و جدایی میان شمانیفتد ونامرتب نباشید که خداوند دلهای شما را از یکدیگر دور گرداند وبدانید که من شمارا از پشت سر می بینم که چگونه نظم را در صفهای جماعت برقرار می کنید.
( ثواب الاعمال ، ص ۵۲۰ )
نماز و وحدت اسلامی
امام صادق (ع ) : من صلی معهم فی الصف الاول کان کمن صلی خلف رسول الله (ص ) فی الصف الاول
کسی که در صف اول نماز جماعت اهل سنت شرکت نماید، مانند آن است که در صف اول پشت سر پیامبر (ص ) نماز خوانده باشد.
( وسائل الشیعه ، ج ۳، ص ۳۸۱ )
تأخیر نماز به خاطر جماعت
امام صادق (ع ) :عن جمیل بن صالح انه سال ابا عبدالله – علیه السلام – ایهما افضل ؟ یصلی الرجل لنفسه فی اول الوقت اویؤخرها قلیلا و یصلی باهل مسجده اذا کان امامهم ؟ قال : یؤخر و یصلی باهل مسجده اذاکان الامام
جمیل بن صالح از امام صادق (ع ) سؤال کرد: کدام یک از این دو افضل است : انسان در اول وقت نمازش را بخواند یا مقداری نماز را تأخیربیندازد تا بااهل مسجد به جماعت نماز بخواند، زمانی که مسجد امام جماعت دارد؟ حضرت فرمود:نماز را به تأخیربینداز، با اهل مسجد نماز بخوان ، زمانی که مسجد امام جماعت دارد.
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۸۸ )
آفات بی میلی به مساجد
امام صادق (ع ) :و من صلی فی بیته جماعه رغبه عن المساجد فلا صلاه له و لمن صلی معه الامن عله تمنع من المسجد
و هر کس از روی بی میلی به مساجد در خانه اش هر چند نماز جماعت بخواند برای او نمازی نخواهد بودو حتی برای کسانی که با او نماز خوانده اند، مگرآن که واقعا علتی مانع از حضور درمسجد بوده باشد.
( امالی الطوسی ، ج ۲، ص ۳۰۷ )
مداومت بر نماز جماعت
پیامبر (ص ) :و من لزم جماعه المسلمین حرمت علیهم غیبته و ثبتت عدالته
کسی که بر نماز جماعت مداومت داشته باشد، غیبت او بر مسلمانان حرام وعدالتش ثابت می شود.
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۹۴ )
فضیلت نماز جماعت
پیامبر (ص ) :صلاه الجماعه افضل من صلاه الفرد بخمس و عشرین درجه
یک نماز که به جماعت برگزار گردد، برتری و فضیلت دارد بر بیست و پنج نماز فرادی .
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۴ )
امام جماعت فکر مأمومین
امام صادق (ع ) :ینبغی للامام ان یکون صلاته علی صلاه اضعف من خلفه
بر امام جماعت شایسته است که نمازش بر اساس نمازضعیف ترین مأمومین خودباشد (نماز را در حال نماز جماعت طولانی نکند).
( من لا یحضره الفقیه ، ج ۱، ص ۳۸۱ )
اهمیت نماز جماعت
پیامبر (ص ) :الصلاه جماعه و لو علی رأس زج اذاسئلت عمن لا یشهد الجماعه فقل : لااعرفه
نماز باید به صورت جماعت خوانده شود،و لو بر نوک تیز پیکان باشد، زمانی که از شما سؤال شد در مورد کسی که به جماعت حاضر نمی شود، بگویید اورا نمی شناسیم .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۵ )
فضیلت سمت راست
پیامبر (ص ) :فضل میامن الصوف علی میاسرها کفضل صلوه الجماعه علی صلوه الفرد
فضیلت سمت راست بر سمت چپ ، صفهای جماعت همانند فضیلت نمازجماعت است بر نماز فرادی .
( جامع احادیث الشیعه ، ج ۶، ص ۴۶۵ )
کامل کننده نماز
پیامبر (ص ) :سووا صفوفکم فان تسویه الصف تمام الصلاه
صفهای نماز جماعت را مساوی کنید، پس همانا که مساوی کردن صفها، کامل کننده نماز است .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۲۰ )
حضور در نماز جماعت با قصد پاک
پیامبر (ص ) :من اتی الجماعه ایمانا واحتسابا استأنف العمل
کسی که در نماز جماعت با ایمان و قصد پاک و خشنودی خداداخل شود، اعمال خود را از سر گیرد. (کنایه از این است که گناهان گذشته اش بخشیده می شود).
( ثواب الاعمال ، ص ۸۷ )
سبب ورود بهشت
امام صادق (ع ) :من صلی عن یمین الامام اربعین یوما دخل الجنه
کسی که سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند وارد بهشت می شود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج ۶، ص ۴۶۵ )
صف اول و صف ملائکه
امام علی (ع ) :افضل الصفوف اولها و هو صف الملائکه و افضل المقدم میامن الامام
بهترین صفهای نماز جماعت ، صف اول است ، وآن صف ملائکه است و بهترین جای صف اول سمت راست امام است .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۸ )
فضیلت یک رکعت
امام رضا (ع ) :فضل الجماعه علی الفرد بکل رکعه الفارکعه
فضیلت نماز جماعت بر نماز فرادی هر یک رکعت برابر دو هزار رکعت است .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۴ )
نماز جماعت سبب ورود به بهشت
پیامبر (ص ) :فما من مؤمن مشی الی الجماعه الا خلف الله علیه اهوال یوم القیامه ، ثم یأمر به الی الجنه
پس مؤمنی نیست که در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر این که خداوند تبارک و تعالی ترس وهراس روز قیامت را برای او سبک می گیرد، سپس او را امر می کند به ورود به بهشت .
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۲ )
اقتدا به امام جماعت اهل ولایت
امام رضا (ع ) :و لا تصلی خلف فاجر و لایقتدی الا باهل الولایه
پشت سر آدم فاجر نماز نخوان ، اقتدا فقط بر شخص اهل ولایت اهل بیت عصمت و طهارت جایز است .
( تحف العقول ، ص ۳۰۸ )
استجابت دعا
پیامبر (ص ) :ان الله یستحیی من عبده اذا صلی فی جماعه ثم سأله حاجه ان ینصرف حتی یقضیها
زمانی که بنده ای نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حیاء می کند، و هنگامی که از او طلب حاجت کرد، منصرف نشود، مگراین که حاجتش را برآورد.
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۴ )
محافظت بر صف اول
پیامبر (ص ) :و من حافظ علی الصف الاول و التکبیره الاولی لا یؤذی مسلما اعطاه الله من الاجر ما یعطی المؤذنون فی الدنیا و الاخره
کسی که محافظت و مداومت بر صف اول و تکبیر اول نماید، و مسلمانی را اذیت نکند، خداوند به او اجری معادل اجری که مؤذن در دنیا و آخرت دریافت می کند، عطاخواهد کرد.
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۸۷ )
اقتدا به سه گروه ممنوع است
امام صادق (ع ) : ثلاثه لا یصلی خلفهم :المجهول ، و الغالی و ان کان یقول بقولک ، و المجاهر بالفسق و ان کان مقتصدا
پشت سر سه گروه نماز نخوان (اقتداء نکن ):۱- پشت سر شخص ناشناخته .۲- مرد غلو کننده ، هر چند که امامی و هم عقیده تو باشد.۳- شخص متظاهر به فسق و گناه ، اگر چه مردی میانه رو و معقول باشد.
( خصال صدوق ، ص ۱۵۴ )
آفات بی نظمی در نماز جماعت
امام باقر (ع ) : ینبغی للصفوف ان تکون تامه متواصله بعضها الی بعض ، و یکون بین کل صفین قدر مسقطجسد الانسان اذا سجد
سزاواراست که صفها کامل و به هم پیوسته باشند، و میان دو صف فاصله به اندازه ای باشد که یک انسان بتواند سجده کند و اگر در نماز جماعت فاصله دو صف جلو و عقب کمتر از این باشد، چنین نمازی نماز کامل و درستی نیست .
( دعائم الاسلام ، ج ۱، ص ۱۵۵ )
مانع اقتدا به مؤمنین
امام صادق (ع ) :من قال بالجسم فلا تعطوه شیئا من الزکاه و لا تصلوا خلفه
هر کس قائل به جسمانیت خدا باشد از زکات چیزی به اوندهید و در پشت سرش نماز نخوانید.
( من لا یحضره الفقیه ، ج ۱، ص ۳۷۹ )
آفات بی نظمی در نماز جماعت
پیامبر(ص ) :کان رسول الله – صلی الله علیه و اله – یمسح مناکبنا فی الصلوه و یقول :استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبکم
رسول خدا (ص ) شانه های نمازگزاران را در نماز جماعت می گرفت و منظم می کرد، ومی فرمود: مساوی و منظم باشید، نامنظم و جدا از هم نباشید که قلبهای شما از یکدیگرجدا می شود.
( جامع احادیث الشیعه ، ج ۶ ، ص ۴۷۰ )
فضیلت تکبیر اول
پیامبر (ص ) : التکبیره الاولی مع الامام خیر من الدنیاو ما فیها
تکبیر اول را با امام جماعت گفتن بهتر است از دنیا و آنچه در آن است .
( مستدرک الوسائل ، ج ۱، ص .۴۸۸ بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۵ )
نمازهای پنج گانه با جماعت
پیامبر (ص ) : من صلی الخمس فی الجماعه وحافظ علی الجمعه فقد اکتال الاجر بالمکیال الاوفی و قال تعالی : “ثم یجزیه الجزاءالاوفی “
کسی که نماز پنج وقت خود را به جماعت بخواند و به نماز جمعه حاضر شود،پس به تحقیق اجر خود را به حد کافی دریافت کرده است . سپس رسول خدا (ص ) این آیه کریمه را تلاوت فرمود: “پس جزا داده شود بر آن ، جزای کاملتر”.
( جامع احادیث الشیعه ، ج ۶، ص ۳۸۶ )
مقدار نماز جماعت
امام علی (ع ) : و اذا قمت فی صلاتک للناس ، فلا تکونن منفرا و لا مضیعا فان فی الناس من به العله و له الحاجه
و هنگامی که به نمازجماعت برای مردم می ایستی باید نمازت نه نفرت آور و نه تضییع کننده باشد (نه آن قدر آن را طول بده که موجب تنفر مأمومین شود و نه آن قدر سریع که نماز را ضایع کنی ) چرا که در بین مردمی که با تو به نماز ایستاده اند، هم بیمار وجوددارد و هم افراد حاجتمند هست .
( نهج البلاغه ، نامه ۵۲ )
مورد شفیع امام جماعت
پیامبر(ص ) :ان امامک شفیعک الی الله – عز وجل – فلا تجعل شفیعک سفیها و لا فاسقا
همانا امام و پیشنماز تو، شفیع و واسطه توبه درگاه با عظمت الهی است ، پس هرگز کسی را که فاسد و بی خرد است وسیله و شفیع خود به درگاه الهی قرار مده .
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۴۹۲ )
اولین نماز جماعت
امام صادق (ع ) :اول جماعه کانت ان رسول الله – صلی الله علیه و اله – کان یصلی و امیر المؤمنین علی بن ابی طالب – علیه السلام – معه
نخستین جماعتی که برگزار شد، روزی بود که رسول خدا (ص ) داشت نماز می خواند وعلی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (ع ) همراه آن حضرت بود.
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۳ )
سفارش رسول خدا (ص ) در مقدار نماز جماعت
امام علی (ع ) :و قد سألت رسول الله – صلی الله علیه و اله – حین وجهنی الی الیمن کیف اصلی بهم ؟ فقال : صل بهم کصلاه اضعفهم ، و کن بالمؤمنین رحیما
من از رسول خدا (ص ) به هنگامی که مرابه سوی “یمن ” فرستاد، پرسیدم : چگونه با آنان نماز بخوانم ؟ آن حضرت در پاسخم فرمود: “نمازی بخوان همچون نمازی که ناتوان ترین آنها می خواند و نسبت به مؤمنان رحیم و مهربان باش”.
( نهج البلاغه ، نامه ۵۲ )
شفاعت کننده
پیامبر (ص ) :ان الله وعد ان یدخل الجنه ثلاثه نفور بغیرحساب و یشفع کل واحد منهم فی ثمانین الفا، المؤذن و الامام ، و رجل یتوضا ثم یدخل المسجد فیصلی فی الجماعه
همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب واردبهشت شوند، و هر یک از این سه گروه (روز قیامت ) می توانند هشتاد هزار نفر راشفاعت کنند وآنها عبارتند از: ۱- مؤذن . ۲- امام جماعت . ۳- کسی که وضو بگیرد، سپس
داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا آورد.
( مستدرک الوسائل ، ج ۱، ص ۴۸۸ )
برتری نماز جماعت بر فرادی
امام باقر (ع ) : فضل صلاه الجماعه علی صلاه الرجل فردا خمس و عشرون درجه فی الجنه
نماز جماعت بر نماز فرادی بیست و پنج درجه بهشتی فضیلت و برتری دارد.
( وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۷۱ )
عبور از صراط
پیامبر (ص ) :و من حافظ علی الجماعه حیثما کان مر علی الصراطکالبرق الخاطف اللامع فی اول زمره مع السابقین
کسی که محافظت و مداومت بر نماز جماعت کند، مانند برق سریع و درخشان همراه نخستین گروه بهشتیان از روی صراط می گذرد.
( ثواب الاعمال ، ص ۳۴۳ )
تسریع در نماز جماعت
امام صادق (ع ) :صلی رسول الله – صلی الله علیه واله – الظهر و العصر فخفف الصلاه فی الرکعتین فلما انصرف … قالوا: خففت فی الرکعتین الاخیرتین ؟ فقال لهم : او ما معتم صراخ الصبی
روزی رسول خدا (ص ) نمازظهر و عصر را به جا می آورد، ناگهان دو رکعت آخر نماز را تخفیف (تسریع ) دادند،اصحاب پس از نماز از حضرت سؤال کردند، که آیا دستور جدید آمده ؟ فرمود: برای چه ؟ گفتند: چرا دو رکعت آخر نماز را سبکتر خواندی ؟ فرمود: مگر صدای فریاد گریه کودک را نمی شنوید.
( وسایل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۶۹ )
به فکر ناتوان ترین مأمومین باش
امام علی (ع ) : و صلوا بهم صلاه أضعفهم و لا تکونوا فتانین
و با مردم همانند نمازگزاردن ناتوان ترین آنان نماز گزارید و(با طول دان آن موجبات زحمات آنان را فراهم نیاورید) و سبب فتنه و فسادنباشید.
( نهج البلاغه ، ص ۵۲ )
نماز با جماعت
پیامبر (ص ) :لو یعلمون ما فی العشاء و الفجر لاتوهما ولو حبوا
اگر بدانند آنچه را که در خواندن نماز عشاء و صبح با جماعت هست به آن می آیند، هر چند با زانوها و دستها باشد، مانند راه رفتن کودک با نشستن گاه خود.
( اصول وافی ، ج ۲، ص ۱۴۹ )
کناره گیری از جماعت
پیامبر (ص ) :ان الشیطان ذئب الانسان کذئب الغنم یأخذ الشاه القاصیه والناحیه فایاکم و لشعاب و علیکم بالجماعه و العامه والمسجد
شیطان گرگ انسان است همانند گرگ گوسفندان که همیشه میشهای دور افتاده وکناره گیر را می گیرد. پس از دسته بندیها (گروه گرایی و خط بازی )بپرهیزید و برشما باد به حضور در جماعت و مجالس عمومی و مسجد.( کنز العمال ، ج ۷، ص ,۵۸۱ حدیث ۲۰۳۵۵ )
تشکیل صف نماز جماعت
پیامبر (ص ) :ثلاثه یضحک الله الیهم : الرجل اذاقام باللیل یصلی و القوم اذا صفوا فی الصلاه ، و القوم اذا صفوا فی قتال العدو
سه گروهند که خداوند از آنان خشنود است :۱- کسی که نماز شب می خواند.۲- جمعی که نماز جماعت تشکیل می دهند.۳- دسته ای که در برابر دشمن در راه خدا صف آرایی کرده اند.
( ثواب الاعمال ، ص ۹۶ )
مواظبت بر نماز جماعت
امام علی (ع ) :مروه الحضر، قراءه القران ومجالسه العلماء و النظر فی الفقه و المحافظه علی الصلاه فی الجماعات
از علی بن ابی طالب (ع ) نقل شده که فرمود: جوانمردی در حضور در وطن ،قرآن خواندن و همنشینی با علماء و نگریستن در احکام دین و مواظبت بر نمازخواندن در جماعتهاست .
( بحار الانوار، ج ,۸۸ ص ۱۰ )
اقامه نماز جماعت امام زمان (عج )
معصوم (ع ) :یجتمع المهدی – علیه السلام – و عیسی بن مریم – علیه السلام – فیجی ءوقت الصلوه فیقول المهدی لعیسی -علیهما السلام – : تقدم ، فیقول عیسی (ع ) انت اولی بالصلوه فیصلی عیسی (ع ) ورائه مأموما
در حدیث آمده است : پس از ظهور، عیسی بن مریم (ع ) در هنگام نماز درکنار امام (ع ) حاضر می شود و امام (ع ) به او امامت بر نماز جماعت را تعارف می کند. ولی او می گوید: تو سزاوارتری به این امر، و سپس به عنوان مأموم پشت سر او به جماعت می ایستد.
( منتخب الاثر، ص .۴۷۹ تذکره الخواص ، ص ۳۷۷ )
ضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله):
۱٫ الصَّلاه مِعرَاجُ المُؤمِن
نماز، معراج مؤمن است.
کشف الاسرار، ج ۲، ص ۶۷۶
- الصَّلاه نُورُ المُؤمِن
نماز نور مؤمن است.
نهج الفصاحه، ص ۳۹۶
- عَلَمُ الایمَان الصَّلاه
علامت و نشانه ایمان نمازاست.
شهاب الاخبار، ص ۵۹
- الصَّلاه عِمَادُ دِینُکُم
نماز، پایه و ستون دین شماست.
میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۷۰
۵٫ عَلَمُ الاسلامِ الصَّلاه
نماز، پرچم اسلام است.
کنز العمال ، ج ۷، ص ۲۷۹ حدیث ۱۸۸۷
- اِنَّ الصَّلاه قُربانُ المُؤمِن
همانانماز خواندن وسیله نزدیکی مؤمن به خداست.
کنز العمال ، حدیث ۱۸۹۰۷
۷٫ موضِعِ الصَّلاه مِنَ الدِّین کَموضِعِ الرَّأسِ مِنَ الجَسَد
جایگاه نماز در دین ، مانند جایگاه سر در بدن است.
کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۹۷۲
۸٫ الصَّلاه مِفتَاحُ الجَّنَّه
نماز کلید بهشت است.
نهج الفصاحه، حدیث ۱۵۸۸
- قُرَّهُ عَینِی فِی الصَّلاه
روشنی چشم من در نماز است.
نهج الفصاحه، ص ،۲۸۳ حدیث۱۳۴۳
۱۰٫ مَن حَافَظَ عَلَی الجَمَاعَه حِیثُمَا کَانَ مَرَّ عَلَی الصِّراطِ کَالبَرقِ الخَاطِفِ اللّامِع فِی أوَّلِ زُمرهِ مَعَ السّابِقِین
کسی که محافظت و مداومت بر نماز جماعت کند، مانند برق سریع و درخشان همراه نخستین گروه بهشتیان از روی صراط می گذرد.
ثواب الاعمال، ص ۳۴۳
۱۱٫ إنَّ الله وَعَدَ أن یَدخُلَ الجَّنَّه ثَلاثَه نُفُورٍ بِغَیرحِسابٍ و یَشفَعُ کُلَّ واحِدٍ مِنهُم فِی ثَمانِینٍ الفاً، المُؤذِّن و الامام، و رَجُل یَتَوَضَّا ثُمَّ یَدخُل المَسجِد فَیُصَلِّی فِی الجَماعَه
همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب وارد بهشت شوند، و هر یک از این سه گروه (روز قیامت) می توانند هشتاد هزار نفر راشفاعت کنند وآن ها عبارتند از: ۱- مؤذن ۲- امام جماعت ۳- کسی که وضو بگیرد، سپس داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا آورد.
مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۴۸۸
۱۲٫ التَّکبِیرهَ الأولی مَعَ الامامِ خَیرٌ مِنَ الدُّنیا وَ مَا فِیهَا
تکبیر اول را با امام جماعت گفتن بهتر است از دنیا و آنچه در آن است.
مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۴۸۸
۱۳٫ إنَّ الله یَستَحیِیَ مِن عَبدِهِ إذا صَلَّی فِی جَماعَهٍ ثُمَّ سَألَهُ حَاجَهً أن یَنصَرف حَتّی یَقضِیهَا
زمانی که بنده ای نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حیاء می کند، و هنگامی که از او طلب حاجت کرد، منصرف نشود، مگراین که حاجتش را برآورد.
بحار الانوار، ج ۸۸ ص ۴
- مَن حَافَظَ عَلی الصَّفِ الاَوَّل وَ التَّکبِیرَهِ الأولی لایُؤذِی مُسلِماً، أعطَاهُ الله مِن الاجرِ مَا یُعطِی المُؤذِّنُون فِی الدُّنیا و الآخِره
کسی که محافظت و مداومت بر صف اول و تکبیر اول نماید، و مسلمانی را اذیت نکند، خداوند به او اجری معادل اجری که مؤذنین در دنیا و آخرت دریافت می کند، عطاخواهد کرد.
وسائل الشیعه ، ج ۵، ص ۳۸۷
۱۵٫ ألا أنَّ الصَّلاهَ مَأدَبَهُ الله فِی الارضِ قَد هَنَأهَا لِاَهلِ رَحمَتِه فِی کُلِّ یَومٍ خَمسَ مَرّات
آگاه باشید نماز سفره گسترده خدا در زمین است که خداوند آن را روزی پنج بار برای اهل رحمتش (افراد شایسته رحمت) گوارا نموده است.
مستدرک الوسایل ، ج ۱، ص ۱۷۰
۱۶٫ الصَّلاهُ رَأسُ الاسلامِ
نماز (به منزله) رأس اسلام است.
بحار الانوار، ج ,۱۷ ص ۱۲۷میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۶۷
۱۷٫ اَوَّلَ مَا یَسألُونَ عَنهُ الصَّلواتِ الخَمسِ
اولین چیزی که از انسان ها سؤال می شود، نمازهای پنج گانه است.
کنز العمّال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۵۹
- الصَّلاهُ نورٌ
نماز، روشنی است.
میزان الحکمه، ج۱۰ ص ۲۳۴
۱۹٫ إنَّ أحَبَّ الأعمالِ إلَی الله – عَزَّوجلّ- الصَّلاهُ و البِرُّ و الجَهادِ
همانا، محبوب ترین اعمال در نزد خداوند: نماز، نیکی کردن و جهاد در راه خداست.
وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۲۷
- صَلاهُ الرَّجُلِ تَطَوُعاً حَیثُ لایَراهُ النّاس تَعدِلُ صَلاتُهُ عَلی أعیُنِ النّاسِ خَمساً و عَشرِین
نماز مرد که داوطلبانه و مستحبی درجایی که مردم او را نبینند به جا آورد، برابر بیست و پنج نماز است که در برابرچشم مردم انجام دهد.
نهج الفصاحه ص ۳۹۱
- بِالصَّلاهِ یَبلُغُ العَبد إلَی الدَّرَجَهِ العُلیاءِ لأنَّ الصَّلاهَ تَسبِیحٌ و تَهلِیلٌ و تَحمِیدٌ و تَکبِیرٌ و تَمجِیدٌ و تَقدِیسٌ و قُولٌ و دَعوهٌ
به وسیله نماز بنده به درجه عالی و مقام والا می رسد، زیرا نماز تسبیح و تهلیل و تحمید وتکبیر و تمجید و تقدیس الهی است ، نماز قول حق و دعوت به سوی حق می باشد.
بحار الانوار، ج ۸۲ ص ۲۳۲ جامع احادیث الشیعه، ج۴، ص ۲۲
- نَومٌ عَلَی عِلمٍ خَیرٌ مِن صَلاهٍ عَلَی جَهلٍ
خواب باعلم بهتر از نماز با جهل است.
نهج الفصاحه، ص ۶۳۳
- الصَّلاهُ أُنس فِی قَبرِه و فَراشٌ تَحتَ جَنبِه و جَوابٌ لِمُنکَرٍ و نَکِیر
نماز مونس (نمازگزار) در قبر، فرش نیکو در زیرش، و پاسخ نمازگزار برای نکیر و منکر می باشد.
بحار الانوار، ج ۸۲ ص ۲۳۲
- الصَّلاهُ زَادَ لِلمُؤمِنِ مِنَ الدُّنیا إلَی الأخِره
نماز زاد و توشه مؤمن در دنیا برای آخرت می باشد.
بحار الانوار، ج۸۲ ص ۲۳۲
۲۵٫ الصَّلاهُ إجابهٌ لِلدُّعاءِ و قَبُولٌ لِلأعمَال
نمازموجب اجابت دعا و قبولی اعمال است.
بحار الانوار، ج ۸۲ ص ۱
- الصَّلاهُ سلاحٌ عَلَی الکَافر
نماز سلاح مؤمن علیه کافراست.
بحار الانوار، ج ,۸۲ ص ۵۶و ۲۳۱
۲۷٫ مَثَلُ الصَّلاهُ الخَمسِ کَمِثلِ نَهرٍ جارٍ، عذب عَلی بَابِ أحدُکُم یَغتَسِلُ فِیه کُلَّ یَومٍ خَمسَ مَرّاتٍ فَما یَبقَی ذالِک مِنَ الدَّنَس
نمازهای پنج گانه به نهر جاری گوارایی می مانند که بر در خانه هایتان روان است وهر روز پنج بار خود را در زلال آن شست و شو می دهید، و دیگر هیچ پلیدی باقی نمی ماند.
کنز العمال، ج ۷، ص ۲۹۱ حدیث ۱۸۹۳۱
۲۸٫ الصَّلاهُ تَسوَدُّ وَجه الشَّیطان
نماز چهره شیطان را سیاه می کند.
نهج الفصاحه، ص ۳۹۶
۲۹٫ لاصَلوهَ لِمَن لایُطِعِ الصَّلاه، و طَاعَهُ الصَّلاهُ أن تَنهَی عَنِ الفَحشاء و المُنکر
کسی که مطیع نماز نباشد، نمازش کامل نیست و اطاعت از نماز همان دوری از فحشاء و منکر است.
بحار الانوار، ج۸۲ ص ۱۹۸
۳۰٫ قَال الله تَعالَی: إفتَرضتَ عَلَی أُمَّتِکَ خَمسَ صَلواتٍ و عَهدتُ عِندِی عَهداً إنَّهُ مَن حَافَظَ عَلیهِنَّ لِوَقتِهِنَّ أدخَلتَه الجَنَّهَ و مَن لَم یُحافِظ عَلیهِنَّ فَلا عَهدَ لَهُ عِندِی
خداوند متعال فرمود: نمازهای پنج گانه را بر امت توواجب کردم و با خود پیمان بستم که هر کس مراقب آن نمازها و وقت آنها باشد، او را به بهشت داخل نمایم، و کسی که مراقب آنها نباشد، من تعهدی نسبت به او ندارم.
کنز العمال، ج ۷، ص۲۷۹ حدیث ۱۸۸۷۲
۳۱٫ یَا أباذر! مَادُمتَ فِی الصَّلاهِ فِإنَّکَ تَقرَعُ بَابُ المُلکِ الجَبَّار و مَن یَکثُر قَرعَ بابِ المُلک فَإنَّه یَفتَح لَه
ای ابوذر! تاهنگامی که در نماز هستی درب خانه ملک جبار را می کوبی ، و هر کس درب خانه ملک را بسیار بکوبد، به رویش باز می شود.
بحار الانوار، ج ,۷۷ ص۸۰ میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۷۷
۳۲٫ لایَزالُ الشَّیطان یَرعَبُ مِن بَنِی آدَمَ حَافَظ عَلَی الصَّلَواتِ الخَمسِ فَإذا ضَیَّعَهُنَّ تَجرَءُ عَلَیه و أوقَعَهُ فِی العَظائِم
تا وقتی که فرزندان آدم، نمازش را به دقت و با شرایط و آداب می خواند، شیطان پیوسته از او در وحشت و هراس است؛ پس اگر نماز را ضایع نموده (و در وقت مقرر آن به جا نیاورد)، شیطان بر او چیره می شود و او را در گناهان کبیره انداخته و وی را گرفتار می کند.
بحار الانوار، ج۸۲ ص ۲۰۲
۳۳٫ لَوکَانَ عَلی بَابِ دارِ أحَدُکُم نَهرُ و اغتَسَلَ فِی کُلِّ یَومٍ مِنهُ خَمسَ مَرّات أکَانَ یَبقی فِی جَسَدهِ مِن الدّرنِ شَیءٌ؟ قُلتُ: لا. قَالَ: فَإنَّ مِثلَ الصَّلاهِ کَمِثلِ النَّهر الجَارِی کُلَّما صَلّی صَلاه کَفَرَت مَا بَینَهُما مِنَ الذُّنُوبِ
اگر در کنار خانه شما نهری باشد و در روز پنج نوبت خود را در آن شست و شو دهید، آیا در بدن شما چیزی از آلودگی ها می ماند؟ هرگز! (انسان از آلودگی پاک می شود) نماز نیز مثل نهر جاری و روانی است که هرگاه بر پا می شود گناهان را می شوید و از بین می برد.
وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۷
۳۴٫ قُم فَصَلِّ فإنَّ فِی الصَّلاهِ شِفاء
بر خیز و نماز به جا آور! پس همانا در نماز شفا است.
جامع احادیث الشیعه، ج ۴، ص ۲۸
۳۵٫ الصَّلاه کَفّارَهُ الخَطایا ثُمَّ قَرَأَ: ” إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ”
نماز کفاره گناهان می باشد. سپس آن حضرت این آیه را خواند که :”حسنات سیئات را از بین می برد”.
تفسیر ابوالفتوح رازی، ج ۱، ص ۲۴۸
۳۶٫ نَوِّرُوا مَنازِلَکُم بِالصَّلاه و قَرائَهِ القُران
به خانه هایتان با خواندن نماز، و قرائت قرآن، نورانیت ببخشید.
کنز العمال، ج ۱۵، ص ۳۹۲، حدیث ۴۱۵۱۸
- مَا مِن صَلاهٍ یحضََر وَقتَها إلّا نَادی مَلَکٌ بَینَ یَدَیِ النّاسِ: أیُّها النّاس! قُومُوا إلی نِیرانِکُم الَّتِی أوقَدتُمُوها عَلی ظُهُورِکُم فَاطفَئُوها بِصَلاتِکُم
هیچ نمازی نیست مگر این که چون وقت آن فرا می رسد فرشته ای درپیش روی مردمان ندا می کند: ای مردم! برخیزید به سوی آتشی که بر پشت خودافروخته اید، تا آن را با نماز خویش خاموش کنید.
محجه البیضاء، ج ۱، ص ۳۳۹
- إنَّ الصَّلاه تَأتِی إلَی المَیِّتِ فِی قَبرِه بِصُورَهِ شَخصٍ أنوَرِ اللَّونِ یُونِسُه فِی قَبرِه و یَدفَع عَنهُ أهوالَ البَرزَخ
نماز به صورت انسانی سفید چهره وارد قبر میت شده و با او انس می گیرد و وحشتهای برزخ را از اوبرطرف می کند.
لآلی الاخبار، ج ۴، ص ۱، الحکم الزاهره، ص ۲۸۳
۳۹٫ إذا أقامَ العَبدُ المُؤمِن فِی صَلاتِه نَظَرَالله – عزَّ و جلّ – إلَیه
وقتی بنده مؤمن به نماز می ایستد، خداوند سبحان به او نظر می کند.
وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۲۱
۴۰٫ کَانَ رسُول الله (صلی الله علیه و اله) یَمسَحُ مَناکِبَنا فِی الصَّلاه و یَقُول: إستَوُوا و لاتَختَلِفُوا فَتَختَلِفَ قُلُوبُکم
رسول خدا (صلی الله علیه و اله) شانه های نمازگزاران را در نماز جماعت می گرفت و منظم می کرد، و می فرمود: مساوی و منظم باشید، نامنظم و جدا از هم نباشید که قلب های شما از یکدیگر جدا می شود.
جامع احادیث الشیعه، ج ۶ ، ص
امام باقر علیه السلام در مورد نماز فرمودند:
مَن اَتَمَّ رُکوعَهُ لَم تَدخُلهُ وَحشَهٌ فی القَبر.
هر که رکوع نمازش را کامل انجام دهد هیچ ترس و وحشتی در قبر با سراغش نمی آید.
(کافی(ط-الاسلامیه) ج ۳، ص ۳۲۱، ح ۷)
حدیثی از پیامبر گرامی (ص) در مورد نماز :
نماز از آداب ( اولیه ) دین است، و آن مایه خشنودی خدا ، و راه و روش پیامبران الهی است. (بحارالانوار جلد ۸۲ صفحه ۲۳۱ )
حدیثی از امام رضا علیه السلام در مورد نماز:
ان الصلوه احسن صوره خلقها الله
به درستی نماز نیکوترین صورتی است که خدا آن را خلق کرد.
( جامع احادیث الشیعه ، ج ۴، ص ۵۰ )
إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنکَرِ
به درستی که نماز از هر کار قبیح و نابایستی باز میدارد.
یعنی حقیقت نماز، شخص نمازگزار را اصلاح می کند و از آلوده شدن به فحشاء و مُنکَر باز میدارد.
(سوره عنکبوت آیه ۴۵ )
حضرت محمد (ص) در مورد نماز فرمودند:
موقعیت نماز در دین مانند موقعیت سر نسبت به بدن است.
(اثنی عشریه صفحه ۸ و ۹)
حدیثی از امام علی علیه السلام در مورد نماز:
فیما اوصی به امیرالمؤمنین (ع) عند وفاته : الصلوه، الصلوه، الصلوه
در آن چیزی که امیرالمومنین (ع ) هنگام وفات وصیت کرد، این بود: نماز، نماز، نماز.
( مستدرک الوسائل ، ج ۱، ص ۱۷۳ )
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
اَحَبُّ الاعمالِ اِلَی اللهِ الصَّلاهُ لِوَقتِها ثُمَّ بِرُّ الوالِدَین ثُمَّ الجِهادُ فی سَبیلِ اللهِ؛
بهترین کارها در نزد خدا نماز به وقت است، آنگاه نیکی به پدر و مادر، آنگاه جنگ در راه خدا.
(نهج الفصاحه ص ۱۶۷ ، ح ۷۰)
امام صادق (ع) در مورد اهمیت نماز اول وقت فرمودند:
افضل الاعمال الی الله الصلاه لوقتها و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله
بهترین اعمال نزد خداوند، نمازاول وقت است پس از آن نیکی بر پدر و مادر، و سپس جهاد در راه خدا است.
( بحار الانوار، ج ۳، ص ۸۵ )
حدیثی از حضرت زهرا سلام الله علیها در مورد نماز:
فَجَعلَ اللهُ الایمانَ تَطهیراً لَکم مِنَ الشِّرکِ، وَ الصَّلاهَ تَنزیهاً لَکم عَن الکِبرِ؛
خدای تعالی ایمان را برای پاکیزگی از شرک قرار داد، و نماز را برای دوری از تکبر و خودخواهی.
(احتجاج(طبرسی) ج۱، ص)
حدیثی از پیامبر (ص) در مورد اهمیت نماز :
بین العبد و بین الکفر ترک الصلاه
فاصله کفر و بندگی ترک نماز است.
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۰۲ میزان الحکمه، ج ۵، ص ۴۰۳ )
اهمیت نماز در حدیثی از امام باقرعلیه السلام:
نماز ستون دین است، مثل آن همانند ستون خیمه است که وقتی استوار باشد میخها و طنابها پابرجاست، و هرگاه ستون آن کج و شکسته شود هیچکدام از آنها استوار نمی مانند. (بحارالانوار جلد ۸۲ صفحه ۲۳۴)
پیامبر (ص ) در مورد نماز فرمودند :
اسرق الناس فاالذی یسرق من صلاته فصلاته تلف کما یلف الثوب الخلق فیضرب بها وجهه
دزدترین مردم کسی است که به خاطر سرعت و شتابزدگی از نماز خود کم کند، نماز چنین انسانی همچون جامه مندرسی در هم پیچیده شده، به صورت اوپرتاب می گردد.
( میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۰۶ )
حدیثی از امام صادق علیه السلام در مورد نماز:
فَضْلُ الْوَقْتِ الْأَوَّلِ عَلَى الْأَخِیرِ کَفَضْلِ الْآخِرَهِ عَلَى الدُّنْیَا
فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست.
(ثواب الاعمال ص ۳۶ – بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۷۹ ، ص ۳۵۹ ، ح )
حضرت محمد (ص) فرمودند :
هیچ گاه وقت نماز نمی رسد مگر اینکه فرشته ای در میان مردم ندا می دهد که : ای مردم بپاخیزید و با نماز خود آتشهایی را که برافروخته اید خاموش کنید.
(بحارالانوار جلد ۸۲ صفحه ۲۰۹ )
حدیث در مورد نماز از حضرت محمد(ص)
پیامبر (ص) فرمودند:
لا صلوه لمن لا یتم رکوعها و سجودها
کسی که رکوع و سجودش را ناتمام و شتابزده به جا می آورد، نمازش پذیرفته نیست.
( بحار الانوار، ج ,۸۴ ص ۲۵۳ )
حدیث در مورد نماز اول وقت
امام صادق علیه السلام در مورد چگونگی خواندن نماز فرمودند:
وقتی نماز واجب میخوانی آنرا در وقت خودش چنان بخوان که گویا دیگر هرگز به نماز موفق نمی شوی.
(محجه البیضاء جلد ۱ صفحه ۳۵۰ )
حدیث در مورد نماز نخواندن
حدیثی از پیامبر (ص) در مورد نماز:
من ترک صلوه لا یرجو ثوابها و لایخاف عقابها فلا ابالی ایموت یهودیا ونصرانیا او مجوسیا
کسی که نماز را ترک کند، در حالی که امید به پاداش نمازش ندارد و ازعذاب ترک نماز نیز ترسناک نیست ، پس باکی نیست که یهودی بمیرد، یانصرانی ، یا مجوسی.
( بحار الانوار، ج ,۸۲ ص .۲۰۳ میزان الحکمه ، ج ۵، ص ۴۰۳ )
حدیث در مورد فواید نماز
امام صادق علیه السلام فرمودند:
ما یَمنَعُ اَحَدَکُم اِذا دَخَل عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یَتَوَضَّاَ ثُمَّ یَدخُلَ مَسجِدَهُ وَ یَرکَعَ رَکعَتَینِ فَیَدعُوَ اللّه فیهِما؟ اَما سَمِعتَ اللّه یَقُولُ: «و َاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاهِ»؟
چه چیز مانع مى شود که هر گاه بر یکى از شما غم و اندوه دنیایى رسید، وضو بگیرد و به سجده گاه خود رود و دو رکعت نماز گزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده اى که خداوند مى فرماید: «از صبر و نماز مدد بگیرید»؟
(تفسیر عیاشى ج ۱، ص ۴۳، ح)
حدیثی از امام علی علیه السلام در مورد نماز:
هرگاه کسی به نماز می ایستد، شیطان حسودانه به او می نگرد، بخاطر آنکه می بیند رحمت خدا او را فراگرفته است.
(بحارالانوار جلد ۸۲ صفحه ۲۰۷ )
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
إذا قُمتَ فی صَلاتِکَ فَأَقبِل عَلَى اللَّهِ بِوَجهِکَ یُقبِل عَلَیکَ.
هرگاه به نماز ایستادى، با دل به خدا رو کن تا او نیز به تو رو کند. بحارالأنوار – ج ۸۴ – ص ۲۲۱. یا میزان الحکمه ج۶- ص۳۰۱ – ص۱۰۷۹۳
امام خمینی (ره ) : نماز یک کارخانه انسان سازی است .
رسول الله صلى الله علیه و آله:
الصلاهُ مِن شرایعِ الدین، و فِیها مرضاهُ الرَبّ عز و جل، فَهى مِنهاجُ الانبیاءِ.
نماز از آداب (اولیه) دین است، و آن مایه خشنودى خدا، و راه و روش پیامبران الهى است . بحار، ج ۸۲، ۲۳۱
آیت الله بهجت (ره ) : نماز به منزله ی کعبه و تکبیره الاحرام ، پشت سر انداختن همه چیز غیر خدا و داخل شدن در حرم امن الهی است .
رسول الله صلى الله علیه و آله:
علمُ الاسلامِ الصلاهُ، فمَن فرغَ لها قلبُه و حافظٌ علیها بحَدِها و وقتِها و سُننها فهُو مؤمنٌ .
نماز، پرچم اسلام است، مؤمن واقعى، کسى است که دل به آن دهد و مراقب حدود و آداب و وقت آن باشد. کنز العمال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۷۰
نماز لوح نیازمندی به خالق است * نماز پلی است از خاک تا افلاک * نماز کلید بهشت است .
امیرالمؤمنین علیه السلام:
اُوصیکُم بالصلاهِ و حفظِها، فإنّها خیرُ العملِ و هى عمودُ دینِکُم.
شما را به نماز و مراقبت از آن سفارش مى کنم چونکه نماز برترین عمل و ستون دین شماست . بحارالانوار ، ج ۸۲، ص ۲۰۹
نماز پیوستن قطره به دریاست * نماز گسستن طوق علایق است * نماز طهارت روح است
امام صادق علیه السلام:
اذا صلیتَ صلاهَ فریضهً فصَلِ لِوَقتِها صلاهً مودع تخاف الا تعودُ اِلیها.
وقتى نماز واجب مى خوانى آنرا در وقت خودش چنان بخوان که گویا دیگر هرگز به نماز موفق نمى شوى. محجه البیضاء، ج ۱، ص ۳۵۰
نماز ، انعکاس فریاد روح محبوس در جسم است * نماز گویا ترین آیینه ایمان است * نماز رهایی از خود مداری هاست .
امام صادق علیه السلام:
شَفاعتُنا لا تَنالُ مُستَخِفاً بِصَلاتِه. شفاعت ما به کسى که نمازش را سبک بشمارد نمى رسد. بحار الانوار ، ج ۸۲، ص ۲۲۷
نماز وفای به عهد است * نماز باعث تطهیر است * نماز پر کسیدن روح مومن به سمت خداست .
رسول الله صلى الله علیه و آله:
مَن ترَکَ الصلاهَ مُتَعمِداً کَتبَ اسمُه على بابِ النارِ مِمَن یَدخُلُها.
کسى که نماز را عمدا ترک کند بر درب جهنم، نامش از دوزخیان نوشته مى شود. کنز العمال، ج ۷، ح ۱۹۰۹۰
نماز کلاس خداشناسی است * نماز سلاح مومن در برابر شیطان است * نماز رخساره ی ایمان است .
قال رجلٌ لِزَینُ العابِدین علیه السلام: ما سَببُ قبولِها؟ قال علیه السلام: وِلایتُنا و البِرائَهُ مِن اَعدائِنا.
مردى از امام زین العابدین علیه السلام سئوال کرد: ملاک پذیرش نماز چیست؟ امام علیه السلام در پاسخ فرمود: ولایت ما و برائت از دشمنان ما.
بحار الانوار ، ج ۸۴، ص ۲۴۵
نماز چشمه جوشان معرفت است * نماز صیقل روح است * نماز پرکشیدن به سوی معبود است .
امام الباقر علیه السلام :
اِنَّما شیعهُ علی کثیرهِ صلاتِهم و کثیرهِ تلاوتِهم القرآن.
شیعیان و پیروان علی زیاد نماز می خوانند و زیاد قرآن تلاوت می کنند. صفات الشیعه، ص ۱۶۷
نماز قربانی کردن هوس هاست * نماز برترین وسیله ی توسل به خداست * نماز نردبان تکامل انسان است .
رسول الله صلی الله علیه وآله:
الغرباءُ فی الدُنیا: قرآنٌ فی جوفِ ظالم ، و مسجدٌ فی نادی قومٍ لایَصلی فیه ، و مُصحفٌ فِی بیتِ لایَقرءُ فیه و رَجلُ صالحٍ مع قومِ سوء ؛
در جهان چهار چیز غریب است :قرآن در سینه ستمگر ، مسجد در جمع گروهی که در آن نماز نخوانند.قرآنی در خانه ای که آن را نخوانند.مرد پارسا در میان مردم بد. نهج الفصاحه ، حدیث ۲۰۳۸
مقام معظم رهبری مد ظله العالی : خیمه ی دین با نماز برپا می شود .
امام صادق علیه السلام :
انّ البیوتَ التی یُصلی فیها باللیل بِتَلاوهِ القرآن تُضیءُ لِاَهلِ المَساء کَما تُضی ءُ نجومُ السماءَ لِاهلِ الارضِ؛
خانه ای که در آن نماز شب خوانده می شود و تلاوت قرآن می گردد، برای افلاکیان آن گونه می درخشد که ستارگان برای زمینیان می درخشد.
ثواب الاعمال ، ص ۷۰
شیخ علی نخودکی : طبیب آسمانی معجونی برای روح ساخته به نام نماز.
امام علی علیه السلام:
مروه الحضر قراءهُ القرانِ و مُجالسهُ العلماءِ و النظرُ فی الفقهِ و المحافظهُ علی الصلاهِ فی الجماعات ؛
جوانمردی در حضور در وطن ، قرآن خواندن ، هم نشینی با علماء، و نگریستن در احکام دین ، و مواظبت بر نماز خواندن در جماعتهاست .
بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۱۰
نماز احیاگر ارزش هاست * نماز تکرار نیست معراج است * نماز الفبای زندگی است
امام على علیه السلام
اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛
لباس پاکیزه غم و اندوه را برطرف مى کند و باعث پاکیزگى نماز است. کافى، ج ۶، ص ۴۴۴، ح ۱۴
امام خمینی (ره) : نماز درحقیقت حکایت مسافر و طریق سفر است .
امام علی علیهالسلام فرمودند:
کانَ رسولُ الله صلیاللهعلیهوآله لا یُوْثَرُ علی الصلاهِ عشاء و لا غَیْره و کانَ اذا دَخَلَ وَقْتَها کانَـه لا یَعْرُف اَهْلاً و لا حمیماً؛
رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله چیزی مثل شام و غیر آن را بر نماز مقدم نمیداشتند و هنگامی که وقت نماز میرسید، گویی که هیچ یک از اهل خانه و دوستان را نمیشناختند.
مجموعه ورام، ج ۲، ص ۷۸
نماز گویا ترین آیینه ی ایمان * نماز کلید دلهاست * نماز نردبان تکامل انسان
رسول الله صلی الله علیه وآله:
کانُوا (یعنی الانبیاء) یَفزَعُون اذا فَزَعُوا الی الصلاهِ ؛
پیامبران خدا (صلی الله علیه وآله ) چنان بودند که چون دچار نگرانی می شدند،به نماز پناه می بردند. تفسیر درالمنثور، ج ۱، ص ۶۷
نماز جنگ با طاغوت است * نمار راه اولیای خداست * نماز راه مستقیم انسان هاست * نماز درس شکر گزاری است
رسول الله صلی الله علیه وآله:
انا لااشبَعُ مِن الصلاهِ ؛ من هرگز از نماز سیر نمی شوم . امالی صدوق ، ج ۲ ص ۱۴۱
نماز آشنا ترین رفیق مومن است * نماز هستی مومن است * نماز ذکر در بهشت است
قال الصادق علیه السلام:
اِنَّ العَبدَ اِذا سَجَدَ فَاَطالَ السُّجودَ نادی اِبلیس
وقتی بنده به سجده افتاد و سجده اش را طول داد، شیطان فریاد میزند. اصول کافی . ج ۳ . ص ۲۶
امام خمینی (ره) : بُراق سیر و رفوف عروج اهل معرفت ، نماز است .
پیامبر صلىاللهعلیهوآله :
اَلْعَبد… إِنْ قالَ فى أوَّلِّ وُضوئِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ طَهُرَت أعضاؤُهُ کُلُّها مِنَ الذُّنوبِ؛
اگـر بنـدهاى… در ابتداى وضویش، بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید همه اعضایش از گناهان پاک مىشود. تفسیر الامام العسکرى علیهالسلام ، ص ۵۲۱
ای زمزمه ی خدا پرستی مقصود خدا ز راز هستی
فرمود نماز رکن دین است معراج قلوب مومنین است
امام صادق علیه السلام:
کانَ علی – علیه السلام – اذا اَمالَه امرٌ فَزع قامَ الی الصلاهِ
شیوه علی (ع ) چنان بود که چون مشکل مهمی برای او پیش می آمد، به نماز می ایستاد . تفسیر درالمنثور، ج ۱، ص ۶۷
نماز تعهد به خداست * نماز بریدن از خود و حرکت بسوی خداست * نماز پیام پرورش پروردگار است.
امام سجاد علیه السلام:
اِنَّ الحسنَ بن علی (علیه السلام) کانَ اذا قامَ فی صلاتِهِ تَرتَعِدُ فرایضَه بینَ یَدی ربِّه عزوجل.
امام حسن (علیه السلام) وقتی به نماز می ایستاد، پاهایش در مقابل پروردگار متعال و عظمت و کبریایی او می لرزید. بحارالانوار ج ۸۴، ص ۲۸۵
آیت الله جوادی آملی : عسل بهشت از زنبور و کندو نیست ، بلکه با نماز و روزه درست می شود .
رسول اکرم صلى الله علیه و آله
اوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَهُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛
نماز در اول وقت خشنودى خداوند، میان وقت رحمت خداوند و پایان وقت عفو خداوند است. سنن الدار قطنى، ج ۱، ص ۲۰۱، ح ۹۷۴
نماز حماسه ای الهی است * نماز کلاس خداشنا سی است * نماز بهترین راه خودکاوی است
امام باقر علیه السلام:
کانَ علی بنِ الحُسین (علیه السلام) یَصلی فی الیومِ و اللیلِه اءلف رکعهٍ کَما کانَ یَفعَلُ امیرَ المُومنین (علیه السلام)
امام علی بن الحسین (علیه السلام) شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند همانطور که امیرمومنان هم چنین می کرد. بحار الانوار، ج ۴۶، ص ۶۱.
نماز حقیقتی است ، که کیمیای حیات بدون آن بی سود است * فقیران با نماز ، ثروتمندان بزم وجودند
امام باقر علیهالسلام :
کانَ (علی بن الحسین علیهالسلام) یَصلی صَلاه مَودِعَ یَری اَنه لایَصلی بَعدَها ابداً ؛
امام سجاد علیهالسلام مانند کسی که آخرین نماز خود را به جای میآورد ، نماز میگزارد. او چنین می دید که پس از آن هیچگاه نماز نمیگزارد .
بحار الانوار ، ج ۴۶ ، ص ۷۹
آیت الله سید علی قاضی طباطبایی (ره) :چنان نماز بخوانید که اگر کسی باشما حرفی زد ، متوجه نشوید .
امام صادق علیه السلام:
کانَ علی بنِ الحُسین – علیهماالسلام – اذا قامَ الی الصلاهِ ، تَغَیَر لَونُه .فاِذا سَجَدَ لَم یَرفَع رَاءسَه حتی یَرفضَ عَرقاً ؛
امام سجاد (ع ) وقتی به نماز می ایستاد رنگش دگرگون می شد و چون به سجده می رفت سربر نمی داشت تا آن که عرق از وی می ریخت .
فروع کافی ، ج ۳، ص ۳۰۰
امام خمینی (ره) : نماز خوب ، فحشا ومنکر را از یک امتی بیرون میکند .
حدیث
شماره ۶۱
امام علی علیهالسلام :
لِکُلِ شیءٍ وجهٌ وَ وجهُ دِینکُم الصلاهُ؛
هر چیز دارای سیماست ، سیمای دین شما نماز است. بحار الانوار، ج۸۲، ص۲۲۷
آیت الله جوادی آملی حفظه الله : اهل فحشا و منکر ، توفیق نماز خواندن ندارند .
رسول الله صلی الله علیه وآله :
اما الصلاهُ فلا خَیرَ فی دینٍ لا صلاهَ فیه ؛
دینی که در او نماز نباشد، فایده و خیری ندارد (خیری در آن نیست) . سیره ابن هشام ، ج ۳ – ۴، ص ۵۰۴
مقم معظم رهبری حفظه الله : نماز اولین قدم سلوک الی الله است .
رسول الله صلی الله علیه وآله:
الصلوهُ راءسُ الدینِ ؛ نماز (به منزله ) سر دین است . مستدرک الوسایل ، ج ۱، ص ۱۸۴
نماز جنگ با طاغوت است * نماز راه مستقیم انسان هاست * نماز درس شکر گزاری است
قال رسول الله – صلی الله علیه وآله -:
الصلاهُ مِن شَرایعِ الدین ، و فیها مَرضاهُ الرَّب – عزوجل – فهی مِنهاجُ الانبیاءِ ؛
نماز از سنتهای دین ، و مایه خشنودی پروردگار و راه و روش پیامبران است . جامع احادیث الشیعه ، ج ۴، ص ۲۲، بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۲۳۱
نماز بهترین راه تکامل است * نمازاتصال به محبوب است * نماز سلاح مومن است
امام علی علیه السلام:
الله ، الله فی الصلوه ، فاِنَّها عَمودُ دِینِکُم ؛
خدا را، خدا را درباره نماز ؛ چرا که ستون دین شماست . نهج البلاغه ، نامه ها، ص ۴۷
مقام معظم رهبری مد ظله العالی : خیمه ی دین با نماز برپا می شود
رسول الله صلی الله علیه وآله
الصلاه ُ نورُ المومن نماز نور مومن است شهاب الاخبار، ص ۵۰
نماز نوسازی معنوی است * نماز ملاک قبولی اعمال است * نماز عالی ترین مظهر عبودیت است .
رسول الله صلی الله علیه وآله
الصلاه ُ عمادُ الدین نماز ، پایه وستون دین شماست . میزان الحکمه ، ج ۵ ، ص ۳۷۰
نماز بهشت خلوت انسان است * نمازرهایی از خود مداری هاست * نماز ارتباط زمینیان رابا ملکوتیان برقرار می سازد
امام علی علیه السلام:
لکُلِ شیءٍ وجهٌ و وجهُ دینکم الصلاهُ
هر چیزی دارای سیمایی است ، سیمای شما دین شماست . بحار الانوار ، ج ۸۲ ، ص۲۲۷
نماز پناه بی پناهان است * نماز گلستان روح افزای عاشقان است * نمازسیر وسلوک آگاهان است.
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
حَسبُ الرَّجُلِ مِن دِینِهِ ،کَثرَهُ مُحافَظَتِهِ على إقامَهِ الصَّلَواتِ
در دیندارى مرد همین بس ، که بر گزاردن نمازها بسیار مواظبت کند . تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۲۲
۱- نماز، مرز ایمان و کفر
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: میان کفر و ایمان، فاصله ای جز ترک نماز نیست.
۲- آداب قرائت
حضرت صادق(ع) حمد و قل هو الله را شمرده خواندند و به اندازه یک نفس صبر کردند و در همان حال قیام، دست ها را تا کنار صورت بالا برده و تکبیر گفتند، سپس به رکوع رفتند.
۳- آداب رکوع
حضرت صادق(ع) در رکوع کف دستها را بر زانوها قرار دادند به طوری که کف دست ها به طور کامل ، زانوها را در بر گرفت، زانو ها را عقب داده و پشتشان به طوری صاف بود که اگر قطره آبی بر آن می افتاد تکان نمی خورد و گردن را صاف نموده و چشم ها را پایین انداختند آنگاه به آرامی سه بار « سبحان ربی العظیم و بحمده » گفته و سپس راست ایستادند و در حال قیام « سمع الله امن حمده » گفته و در همان حالی که ایستاده بودند دستها را تا کنار صورت بالا برده ، تکبیر گفتند و به سجده رفتند.
۴- گشایش روزی با جمع بین دو نماز
راوی می گوید: سرمایه ام از دست رفته بود و کسانی که با من معامله داشتند، دیگر به سراغم نمی آمدند، این مطلب را خدمت حضرت عسکری(ع) عرض کردم و چاره خواستم. حضرت فرمودند: نماز ظهر و عصر را با هم بخوان، به خواسته ات خواهی رسید.
۵- جمع بین دو نماز
امیرمؤمنان(ع) فرموده اند: جمع کردن بین دو نماز روزی را زیاد می کند.
۶- آداب دعا کردن
اما باقر(ع) فرمودند: دعا کردن بعد از نماز فضیلتش بیش از خواندن نماز مستحبی است.
۷- ارزش نماز به هنگام
امام صادق(ع) فرمودند: برتری اول وقت بر آخر وقت مانند برتری آخرت بر دنیا است.
۸- نماز اول وقت
امام صادق(ع) فرمودند: درک فضیلت نماز اول وقت نسبت به بعد از آن ، برای انسان از اموال و فرزندانش با ارزش تر و بهتر است.
۹- نماز اول وقت، همیشه و در همه حال
امام باقر(ع) فرمودند: نماز اول وقت همیشه و در همه حال فضیلتش بیشتر است، پس تا می توانی در کار خیر شتاب کن.
۱۰- وای بر نمازگزاران سهل انگار
حضرت علی(ع) فرمودند: خداوند هیچ عملی را بیش از نماز دوست نمی دارد ، پس نباید هیچ کاری از امور دنیا شما را از اوقات نماز غافل کرده و به خود مشغول سازد، به یقین خداوند گروهی از مردم را که نسبت به نمازشان بی توجه اند و نسبت به اوقات آن اهمیت قائل نیستند، مورد نکوهش قرار داده و می فرماید: وای بر نمازگزارانی که در مورد نمازشان سهل انگارند.
۱۱- نماز، بازدارنده از زشتی ها
قرآن کریم: نماز را به پا دار که به یقین نماز، انسان را از زشتی ها و کارهای ناپسند باز می دارد.
۱۲- ضایع کردن نماز به وسیله خلفای نالایق
قرآن کریم: بعد از آن گروه مؤمن و نیکوکار، ناخلفی جانشین آنان شدند که نماز را ضایع و تباه ساخته و پیروی شهوات پرداختند و آنها به زودی گمراهی و نابودی را به چشم خود خواهد دید.
۱۳- فلسفه نماز
حضرت رضا(ع) فرمده اند: نماز در بردارنده ی لزوم مداومت بر یاد خداوند بزرگ در هر شب و روز است تا بندگان ، سرور و تدبیر گر و آفریننده ی خود را فراموش نکرده و به گردن فرازی و سرکشی دچار نشوند. نماز وسیله ی یاد مداوم پروردگار بزرگ و توجه به وقوف پیوسته در وحضر اوست تا انسان را از نافرمانی ها به دور نگه داشته و از هر گونه فساد و تباهی محافظتش نماید.
۱۴- فلسفه نماز
حضرت رضا(ع) می فرمایند: نماز اعتراف به گناهان گذشته و تقاضای نادیده گرفتن آنهاست. نماز بر خاک نهادن صورت بر زمین در هر روز به نشانه تعظیم و بزرگ داشت خداوندی است که در شکوه و جلال بی همتاست. نماز وسیله یادآوری و فراموش نکردن هدف آفرینش و دوری انسان از پوچی و بیهودگی است. نماز بیانگر فروتنی و نیز اشتیاق و درخواست فزونی هرچه بیشتر نعمت های دنیوی و اخروی است.
۱۵- ایمان ، شرط پذیرش نماز
حضرت صادق(ع) در پاسخ کسی که پرسید بهترین کاری که بندگان را به خداوند نزدیک می سازد چیست فرمودند: بعد از شناخت خداوند من عملی بهتر از نماز را نمی شناسم.
۱۶- اهتمام(توجه کردن) به نماز، معیار روابط اجتماعی
در محضر امام صادق(ع) از یکی از شیعیان نام بردم و از او بسیار تعریف و تمجید کردم، حضرت تنها سؤالی که از من فرمودند این بود که اهتمام او به نماز چگونه است؟
۱۷- یک نماز واجب، ارزشمندتر از تمام دنیا
حضرت صادق(ع) فرمودند: یک بار حج به جا آوردن، از تمام دنیا و هر چه در دنیاست ارزشمندتر و بجا آوردن یک نماز واجب از هزار حج با ارزش تر است.
۱۸- فلسفه نماز
امام رضا(ع) فرمودند: نماز اعتراف و اقرار به این حقیقت است که خداوند عزیز و بلند مرتبه ، تنها حامی و تربیت کنندگان است و شریک و همتایی برای او نیست. نماز برپا ایستادن و نشانه خاکساری و نیازمندی و درخواست و درگاه خداوندی است که تمام هستی تسلیم خواست اوست و هیچکس در برابر اراده او اراده ای ندارد.
۱۹- آداب تکبیره الاحرام
حضرت صادق(ع) فرمودند: هنگامی که تکبیره الاحرام می گویی دو دست خود را بالا ببر و کف دست ها را به طور کامل باز کن. و هنگام گفتن تکبیره الاحرام ، دستانت را از گوش ها عقب تر مبر.
راوی نقل می کند امام صادق(ع) را دیدم در هنگام گفتن تکبیره الاحرام کف دستان حضرت به طرف قبله بود و دو دست خود را تا کنار صورت بالا آوردند.
۲۰- اذان گفتن بین دو نماز
امام باقر(ع) فرمودند: پیامبر اکرم(ص) بین نماز ظهر و عصر جمع نمودند و دو نماز را با یک اذان و دو اقامه بجا آوردند و در مورد نماز مغرب و عشا نیز چنین کردند.
۲۱- اذان و اقامه
امام صادق(ع) فرمودند: برای گفتن اذان و اقامه منتظر رسیدن چیزی جز رسیدن وقت نماز نمان و اقامه را بدون آنکه جملات آن را پیوسته بگویی تندتر از اذان بگو و در میان اذان و اقامه نباید بیش از خواندن دو رکعت نافله فاصله شود.
۲۲- اذان و اقامه
امام صادق(ع) می فرمایند: هنگامی که پیامبر اعظم(ص) وارد مسجد می شدند و بلال اقامه می گفت می نشستند.
۲۳- نماز ما موجب آبروی اهل بیت(علیهم السلام) یا…
امام صادق(ع) پس از آنکه نماز خواندن حَماد بن عیسی را دیدند فرمودند: حماد خوب نماز نمی خوانی، چه زشت است فردی که از پیروان ما شصت یا هفتاد سال از عمرش بگذرد و یک نماز کامل بجا نیاورده باشد.
۲۴- جمع بین دو نماز
امام صادق(ع) فرمودند: پیامبر اکرم(ص) نماز ظهر و عصر را بدون علت و سبب خاصی در یک وقت و بدون فاصله بجا آوردند، خلیفه دوم که نسبت به پیامبر از همه اصحاب جری تر بود اعتراض کرد که آیا در احکام نماز تغییری رخ داده است؟ حضرت فرمودند: نه، ولی خواستم انجام نماز بر امتم آسان گردد و در سختی نیفتند.
۲۵- وقت نماز ظهر و عصر، مغرب و عشا
امام باقر(ع) فرمودند: هنگامی که خورشی از وسط آسمان گذشت، وقمت نماز ظهر و عصر فرا می رسد و چون خورشید غروب کرد، وقت نماز مغرب و عشا داخل می شود.
۲۶- بهترین وقت نماز
امام صادق(ع) فرمودند: هنگامی که وقت نماز فرا می رسد، درهای آسمان برای بالا رفتن اعمال گشوده می شود و من دوست ندارم عملی پیش از نماز بالا رود و نام کسی پیش از من در نامه اعمالم نوشته شود.
۲۷- نماز اول وقت، ضامن سعادت ابدی
امام صادق(ع) فرمودند: فرشته مرگ، شیطان را از کسی که بر نمازش مواظبت کند، دور می سازد و به هنگام جان دادن که از دشوارترین حالات است شهادتین را به او تلقین می کند.
۲۸- نماز اول وقت، پیمان خدا با بندگان
امام صادق(ع) فرمودند: هر کس شرایط پنج نماز واجب را رعایت کند و بر اوقات آنها رعایت نماید، روز قیامت در بارگاه الهی حاضر می شود در حالی که به پیمانش با خداوند وفا کرده و به واسطه آن وارد بهشت می شود و هر کس اوقات و شرایط نمازهایش را مراعات نکرده باشد در حالی که به ملاقات خداوند می رود که به پیمان خود وفا نکرده است، پس اگر خداوند بخواهد او را عذاب می کند و اگر بخواهد می آمرزد.
۲۹- کوتاهی کردن و سبک شمردن نماز
حضرت رسول(ص) فرمودند: شفاعت من شامل حال کسی که نمازش را سبک بشمارد نخواهد شد و قسم به خداوند که چنین کسی هرگز در کنار حوض کوثر بر من وارد نمی شود.
۳۰- کوتاهی کردن و سبک شمردن نماز
امام صادق۰ع) در آخرین لحظات زندگی دستور فرمودند تا تمام کسانی که با آن حضرت خویشاوندی داشتند به محضر ایشان حاضر شوند، آنگاه رو به آنان کرده و فرمودند: به یقین شفاعت ما شامل حال کسی که نمازش را سبک بشمارد نخواهد شد.
۳۱- نماز، بزرگترین مانع در برابر شیطان
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: تا هنگامی که مؤمن بر نمازهای پنج گانه مواظبت می کند، شیطان از او در هراس است و با ترس به او نزدیک می شود، ولی همین که نماز واجب را بی اهمیت شمرد و آن را ضایع نمود، شیطان نسبت به او جرأت یافته و به گناهان بزرگ وادارش می کند.
۳۲- سجده بر تربت حسین(ع)
امام صادق(ع) فرمودند: سجده بر تربت امام حسیت۰ع)، حجاب های هفتگانه را پاره می کند.
۳۳- نماز بدون رکوع و سجود بی ارزش است
پیامبر اعظم(ص) فرمودند: کسی که رکوع و سجود نمازش را تمام و کمال به جای نیاورد، نمازش ارزش ندارد.
۳۴- نماز مانند ترازوست
پیامبر اعظم(ص) فرمودند: نماز مانند ترازوست، هر کس سنگ تمام گذاشت، پاداش کامل دریافت می کند.
۳۵- اولین سؤال، نماز
امام صادق(ع) فرمودند: همانا نخستین چیزی که به آن رسیدگی می کنند، نماز است.
۳۶- وضو با کمال جواز عبور از صراط
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: وضو را تمام و کمال بگیر تا روز قیامت چو ابر از پل صراط سریع عبور کنی.
۳۷- وضو گرفتن
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: وضو گرفتن نصف ایمان است.
۳۸- قبولی فقط یک نماز
امام صادق(ع) فرمودند: هر که خداوند متعال، یک نماز او را قبول کند، او را عذاب نمی کند.
۳۹- آخرین نماز
پیامبر اکرم(ص) فرمودند: هنگامی که نماز می گذاری، آنچنان باش که گویی آخرین نماز توست.
۴۰- سجده های طولانی
امام صادق(ع) فرمودند: بر تو باد به انجام سجده های طولانی که همانا آن روش توبه کنندگان است.
حدیث (۱) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا وَاَقامُوا الصَّلاهَ وَآتَوُا الزَکاهَ وَقَروا الضَّیفَ… ؛
امّتم همواره در خیر و خوبى اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زکات بدهند و میهمان را گرامى بدارند…
امالى طوسى، ص ۶۴۷، ح ۱۳۴۰
حدیث (۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلصَّلاهُ مِفتاحُ کُلِّ خَیرٍ؛
نماز کلید همه خوبی هاست.
الفردوس، ج ۲، ص ۴۰۴، ح ۳۷۹۶
حدیث (۳) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه وَوَسَطُ الوَقتِ رَحمَهُ اللّه وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه ؛
نماز در اول وقت خشنودى خداوند، میان وقت رحمت خداوند و پایان وقت عفو خداوند است.
سنن الدار قطنى، ج ۱، ص ۲۰۱، ح ۹۷۴
حدیث (۴) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَیُّهَا النّاسُ اِنَّ المُصَلّى اِذا صَلّى فَاِنَّهُ یُناجى رَبَّهُ تَبارَک وَتَعالى فَلیَعلَم بِما یُناجیهِ؛
اى مردم همانا نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بزرگ و بلند مرتبه اش مناجات مى کند، پس باید بداند چه مى گوید.
مسند ابن حنبل، ج ۲، ص ۱۲۹
حدیث (۵) امام على علیه السلام :
لَو یَعلَمُ المُصَلّى ما یَغشاهُ مِنَ الرَّحمَهِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛
اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت.
غررالحکم، ج ۵، ص ۱۱۶، ح ۷۵۹۲
حدیث (۶) امام على علیه السلام :
اُنظُر فیما تُصَلّى وَعَلى ما تُصَلّى اِن لَم یَکُن مِن وَجهِهِ وَحِلِّهِ فَلا قَبولَ؛
بنگر در چه (لباسى) و بر چه (چیزى) نماز مى گزارى، اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد بود.
تحف العقول، ص ۱۷۴
حدیث (۷) امام صادق علیه السلام :
مَن قَبِلَ اللّه مِنهُ صَلاهً واحِدَهً لَم یُعَذِّبهُ وَمَن قَبِلَ مِنهُ حَسَنَهً لَم یُعَذِّبهُ؛
خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک را قبول کند، عذابش نمى نماید.
کافى، ج ۳، ص ۱۶۶، ح ۱۱
حدیث (۸) امام صادق علیه السلام :
تَسبیحُ فاطِمَهَ علیهاالسلام فى کُلِّ یَومٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاهٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِن صَلاهِ اَلفِ رَکعَهٍ فى کُلِّ یَومٍ؛
تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام در هر روز پس از هر نماز نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
کافى، ج ۳، ص ۳۴۳، ح ۱۵
حدیث (۹) امام صادق علیه السلام :
سَجدهُ الشُکرِ واجِبَهٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَکَ وَتُرضى بِها رَبَّکَ وَتُعجِبُ المَلائِکَهَ مِنکَ… ؛
سجده شکر برهرمسلمانى واجب است،با آن نمازت را کامل و پروردگارت را خشنود مى سازى و فرشتگان را به شگفتى مى آورى.
التهذیب، ج ۲، ص ۱۱۰، ح ۱۸۳
حدیث (۱۰) امام صادق علیه السلام :
یُعرَفُ مَن یَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنظَرُ اِلى اَصحابِهِ مَن هُم؟ وَاِلى صَلاتِهِ کَیفَ هىَ؟ وَفى اَىِّ وَقتٍ یُصَلّیها؟؛
کسى که از حق دَم مى زند با سه ویژگى شناخته مى شود: ببینید دوستانش چه کسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى خواند؟
محاسن، ج ۱، ص ۳۹۶، ح ۸۸۵
حدیث (۱۱) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلصَّلاهُ مِن شَرائِعِ الدّینِ وَ فیها مَرضاهُ الرَّبِّ عَزَّوَجَلَّ وَ هِىَ مِنهاجُ النبیاءِ وَ لِلمُصَلّى حُبُّ المَلائِکَهِ وَ هُدىً و ایمانٌ وَ نورُ المَعرفَهِ وَ بَرَکَهٌ فِى الرِّزقِ؛
نماز، از آیین هاى دین است و رضاى پروردگار، در آن است. و آن راه پیامبران است. براى نمازگزار، محبت فرشتگان، هدایت، ایمان، نور معرفت و برکت در روزى است.
خصال، ص ۵۲۲، ح ۱۱
حدیث (۱۲) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
ثَلاثٌ لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فیهِنَّ ما اُخِذنَ اِلاّ بِسَهمَهٍ حِرصا عَلى ما فیهِنَّ مِن الخَیرِ وَ البَرَکَهِ: اَلتَّذینُ بِالصَّلاهِ وَ التَّهجیُر بِالجَماعاتِ وَ الصَّلاهُ فى اَوَّلِ الصُّفوفِ؛
سه چیز است که اگر مردم آثار آن را مى دانستند، به جهت حریص بودن به خیر و برکتى که در آنها هست، به قرعه متوسل مى شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.
کنزالعمّال، ح ۴۳۲۳۵
حدیث (۱۳) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اِعلَموا اَنَّ اللّه تعالى قَد فَرَضَ عَلَیکُم الجُمُعَهَ فَمَن تَرَکَها فى حَیاتى وَ بَعدَ مَماتى وَ لَهُم اِمامٌ عادِلٌ اِستِخفافا بِها وَ جُحودا لَها فَلا جَمَعَ اللّه شَملَهُ وَ لا بارَکَ لَهُ فى اَمرِهِ اَلا وَ لا صَلاهَ لَهُ اَلا وَ لا زَکاهَ لَهُ اَلا وَ لا حَجَّ لَهُ اَلا وَ لا صَومَ لَهُ اَلا وَ لا بَرَکَهَ لَهُ حَتّى یَتوبَ؛
بدانید که خداوند متعال نماز جمعه را بر شما واجب ساخته است پس آنان که در زندگى و پس از مرگ من، از روى سبک شمردن و یا انکار، آن را ترک کنند، با وجود این که پیشواى عادلى دارند، خداوند وحدتشان نبخشد و در کارشان برکت ندهد، آگاه باشید نه زکات، نه نماز، نه حج و نه روزه آنان پذیرفته است. بدانید که زندگى آنان برکتى نخواهد داشت، مگر توبه کنند.
عوالى اللالى، ج ۲، ص ۵۴، ح ۱۴۶
حدیث (۱۴) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
عن زید بن خالدٍ الجُهَنّى: ما کانَ رَسُولُ اللّه صلى الله علیه و آله یَخرُج مِن شَى ءٍ لِشَى ءٍ مِنَ الصَّلَواتِ حَتّى یَستاکَ؛
زید بن خالد جُهَنى: پیامبر خدا صلى الله علیه و آله از هیچ نمازى به نماز دیگر مشغول نمى شدند، مگر این که در این فاصله مسواک مى زدند.
المعجم الکبیر، ج ۵، ص ۲۵۴، ح ۵۲۶۱
حدیث (۱۵) امام على علیه السلام :
اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛
لباس پاکیزه غم و اندوه را برطرف مى کند و باعث پاکیزگى نماز است.
کافى، ج ۶، ص ۴۴۴، ح ۱۴
حدیث (۱۶) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلا اُخبِرُکُم بِاَفضَلَ مِن دَرَجَهِ الصّیامِ وَ الصَّلاهِ وَ الصَّدَقَهِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَینِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ البَینِ هِىَ الحالِقَهُ؛
آیا به چیزى با فضیلت تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه کن کننده دین است.
نهج الفصاحه، ح ۴۵۸
حدیث (۱۷) امام صادق علیه السلام :
کونوا دُعاهً لِلنّاسِ بِغَیرِ اَ لسِنَتِکُم، لِیَرَوا مِنکُم الوَرَعَ وَ الجتِهادَ وَ الصَّلاهَ وَ الخَیرَ، فَاِنَّ ذلِکَ داعیَهٌ؛
مردم را به غیر از زبان خود، دعوت کنید، تا پرهیزکارى و کوشش در عبادت و نماز و خوبى را از شما ببینند، زیرا اینها خود دعوت کننده است.
کافى، ج ۲، ص ۷۸، ح ۱۴
حدیث (۱۸) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لاتَنظُروا إِلى کَثرَهِ صَلاتِهِم وَصَومِهِم وَ کَثرَهِ الحَجِّ وَالمَعروفِ وَطَنطَنَتِهِم بِاللَّیلِ، وَلکِنِ انظُروا إِلى صِدقِ الحَدیثِ وَأَداءِ المانَهِ؛
به زیادى نماز و روزه و حج و احسان و مناجات شبانه مردم نگاه نکنید، بلکه به راستگویى و امانتدارى آنها توجه کنید.
بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۱۱۴، ح ۵
حدیث (۱۹) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
ثَلاثٌ لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فیهِنَّ ما اُخِذنَ اِلاّ بِسَهمَهٍ حِرصا عَلى ما فیهِنَّ مِن الخَیرِ وَ البَرَکَهِ: اَلتَّذینُ بِالصَّلاهِ وَ التَّهجیُر بِالجَماعاتِ وَ الصَّلاهُ فى اَوَّلِ الصُّفوفِ؛
سه چیز است که اگر مردم آثار آن را مى دانستند، به جهت حریص بودن به خیر و برکتى که در آنها هست، به قرعه متوسل مى شدند: اذان نماز، شتاب به نماز جماعت و نماز در صف اول.
کنزالعمّال، ح ۴۳۲۳۵
حدیث (۲۰) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَنِ اغتابَ مُسلِما أَو مُسلِمَهً لَم یَقبَلِ اللّه صَلاتَهُ وَلاصیامَهُ أَربَعینَ یَوما وَلَیلَهً إِلاّ أَن یَغفِرَ لَهُ صاحِبُهُ؛
هر کس از مرد یا زن مسلمانى غیبت کند، خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نپذیرد مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۲۵۸، ح ۵۳
حدیث (۲۱) امام باقر علیه السلام :
لَمّا قالَ لَهُ رَجُلٌ إِنّى ضَعیفُ العَمَلِ قَلیلُ الصَّلاهِ قَلیلُ الصَّومِ وَلکِن أَرجو أَن لا آکُلَ إِلاّ حَلالاً وَلا أَنکَحَ إِلاّ حَلالاً: وَأَىُّ جِهادٍ أَفضَلُ مِن عِفَّهِ بَطنٍ وَفَرجٍ؟!؛
در پاسخ به کسى که عرض کرد: من در عمل ناتوانم و نماز و روزه کم به جا مى آورم اما سعى مى کنم جز حلال نخورم و جز با حلال نزدیکى نکنم فرمودند: چه جهادى برتر از پاک نگهداشتن شکم و شرمگاه؟!
محاسن، ج ۱، ص ۲۹۲، ح ۴۴۸
حدیث (۲۲) امام صادق علیه السلام :
لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصیامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاهِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَکَهُ استَوحَشَ، وَلکِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَدیثِ وأداءُ الأمانَهِ؛
فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى کند، بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید.
کافى، ج ۲، ص ۱۰۴، ح ۲
حدیث (۲۳) امام حسن عسکری علیه السلام:
لَیسَتِ العِبادَهُ کَثرَهَ الصیّامِ وَ الصَّلوهِ وَ انَّما العِبادَهُ کَثرَهُ التَّفَکُّر فی أمر اللهِ؛
عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است.
تحف العقول، ص۴۴۸
حدیث (۲۴) امام صادق علیه السلام:
أَقرَبُ ما یَکُونُ العَبدُ إلَی اللهِ وَ هُوَ ساجِدٌ؛
نزدیکترین حالات بنده به پروردگارت حالت سجده است.
ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
حدیث (۲۵) امام صادق علید لبف ه السلام:
اثافى الاسلام ثلاثه: الصلوه و الزکوه و الولایه،لا تصح واحده منهن الا بصاحبتیها؛
سنگهاى زیربناى اسلام سه چیز است: نماز، زکات و ولایت که هیچ یک از آنها بدون دیگرى درست نمى شود.
کافى جلد۲، ص ۱۸
حدیث (۲۶) امام صادق علیه السلام:
اِنَّ مِن تَمامِ الصَّومِ اِعطاءُ الزَّکاهِ یَعنى الفِطرَه کَما اَنَّ الصَّلوهَ عَلَى النَّبِى (ص) مِن تَمامِ الصَّلوهِ؛
تکمیل روزه به پرداخت زکاه یعنى فطره است، همچنان که صلوات بر پیامبر (ص) کمال نماز است.
وسائل الشیعه، ج ۶ ص ۲۲۱
حدیث (۲۷) امام کاظم علیه السلام:
اَفضَلُ ما یَتَقَرَّبُ به العَبدُ اِلی اللهِ بَعدِ المَعرِفَهِ به، الصَلوهُ؛
بهترین چیزی که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهی تقرب پیدا می کند، نماز است.
تحف العقول،ص۴۵۵
حدیث (۲۸) امام علی علیه السلام:
لِکُلِّ شَیءٍ وَجهٌ وَ وَجهُ دینِکم الصَّلاهُ؛
هر چیز دارای سیماست، سیمای دین شما نماز است.
بحار الانوار، ج۸۲، ص۲۲۷
حدیث (۲۹) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لا یَنالُ شَفاعَتی مَن اَخَّرَ الصَّلوهَ بَعدَ وَقتِها؛
کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهدرسید.
بحارالانوار، ج۸۳، ص۲۰
حدیث (۳۰) امام محمدباقر علیه السلام:
مَن تَرَکَ الجَماعَهَ رَغبَهً عَنها وَ عَن جَماعَهِ المُسلِمینَ مِن غَیرِ عِلَّهٍِ فَلا صَلاهَ لَه ؛
کسی که از روی بی میلی،بدون عذر و علت نمازجماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازی برای او نیست.
امالی شیخ صدوق،ص۲۹۰
حدیث (۳۱) امام علی علیه السلام:
مَن صَلّی رَکعَتَینِ یَعلَمُ مایَقولُ فِیهما اِنصَرَفَ وَ لَیسَ بَینَه وَ بَینَ اللهِ – عَزَّ وَ جَلَّ – ذَنبٌ؛
هر کس دو رکعت نماز بخواند و بداند چه می گوید، از نماز فارغ می شود، درحالی که میان او و میان خدای عز و جل گناهی نیست.
اصول وافی، ج۲، ص۱۰۰
حدیث (۳۲) پیامبر صلى الله علیه و آله :
إِنَّ المُؤمِنَ هِمَّتُهُ فِی الصَّلاهِ وَالصِّیامِ وَالعِبادَهِ وَالمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِی الطَّعامِ وَالشَّرابِ کَالبَهیمَهِ؛
همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشیدن؛ مانند حیوانات.
تنبیه الخواطر،ج۱، ص ۹۴
حدیث (۳۳) امام صادق علیه السلام :
لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصیامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاهِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَکَهُ استَوحَشَ ، وَلکِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَدیثِ وَأداءُ الأمانَهِ؛
فریب نماز و روزه مردم را نخورید، زیرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى کند که اگر آنها را ترک گوید، احساس ترس مى کند، بلکه آنها را به راستگویى و امانتدارى بیازمایید.
کافى، ج۲، ص ۱۰۴، ح۲
حدیث (۳۴) امام على علیه السلام :
اَلنَّظیفُ مِنَ الثِّیابِ یُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ وَهُوَ طَهورٌ لِلصَّلاهِ؛
لباس پاکیزه غم و اندوه را مى برد و موجب پاکیزگى نماز است.
کافى، ج۶ ، ص ۴۴۴، ح ۱۴
حدیث (۳۵) امام صادق علیه السلام :
ما یَمنَعُ اَحَدَکُم اِذا دَخَل عَلَیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا اَن یَتَوَضَّاَ ثُمَّ یَدخُلَ مَسجِدَهُ وَ یَرکَعَ رَکعَتَینِ فَیَدعُوَ اللّه فیهِما؟ اَما سَمِعتَ اللّه یَقُولُ: «وَاستَعینوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاهِ»؟
چه چیز مانع مى شود که هر گاه بر یکى از شما غم و اندوه دنیایى رسید، وضو بگیرد و به سجده گاه خود رود و دو رکعت نماز گزارد و در آن دعا کند؟ مگر نشنیده اى که خداوند مى فرماید: «از صبر و نماز مدد بگیرید»؟
تفسیر عیاشى، ج ۱، ص ۵۹، ح ۳۹
حدیث (۳۶) امام صادق علیه السلام :
ما خَسِرَ وَ اللّه مَن اَتى بِحَقیقَهِ السُّجودِ … وَلا بَعُدَ عَنِ اللّه اَبَدا مَن اَحسَنَ تَقَرُّبَهُ فِى السُّجودِ وَ لا قَرُبَ اِلَیهِ اَبَدا مَن اَساءَ اَدَبَهُ وَضَیَّعَ حُرمَتَهُ وَیَتَعَلَّقُ قَلبُهُ بِسِواهُ؛
سوگند به خدا ، هر کس که حقیقت سجده را به جاى آورد ، زیان نکرد و کسى که در سجده، به خوبى به خداوند نزدیک شد، هرگز از خداوند دور نیست. و آن که به {ساحت مقدس} او بى ادبى کرد و حرمتش را زیر پا گذاشت ، و به غیر او دل بست، هرگز به او نزدیک نشد.
بحار الأنوار ، ج ۷۵، ص ۷۱، ح ۳۴
حدیث (۳۷) امام على علیه السلام :
کانَ رَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله لا یُؤثِرُ عَلَى الصَّلاهِ عَشاءً وَ لا غَیرَهُ وَ کانَ اِذا دَخَلَ وَقتُها کَاَنـَّهُ لا یَعرِفُ اَهلاً وَ لا حَمیما؛
رسول اکرم صلى الله علیه و آله چیزى مثل شام و غیر آن را بر نماز مقدم نمى داشتند و هنگامى که وقت نماز مى رسید، گویى که هیچ یک از اهل خانه و دوستان را نمى شناختند.
مجموعه ورام، ج ۲، ص ۷۸
حدیث (۳۸) الغزالى فى احیاء العلوم :
کانَ صلى الله علیه و آله لا یَجلِسُ اِلَیهِ اَحَدٌ و هُوَ یُصَلّى اِلاّ خَفَّفَ صَلاتَهُ و اَقبَلَ عَلَیهِ فَقالَ: اَ لَکَ حاجَهٌ؟ فَاِذا فَرَغَ مِن حاجاتِهِ عادَ اِلى صَلاتِهِ؛
هرگاه رسول اکرم صلى الله علیه و آله نماز مى خواندند و کسى نزد ایشان مى نشست، ایشان نماز خود را کوتاه مى کردند و به او رو مى نمودند و مى فرمودند: آیا خواسته اى دارى؟ و بعد از آن که حاجت او را برآورده مى کردند، به نماز بر مى گشتند.
سنن النبى، ص ۲۹۴
حدیث (۳۹) پیامبر صلی لله علیه و آله :
یا عَلىُّ اِذا حَضَرَ وَقتُ صَلاتِکَ فَتَهَیَّ لَها وَ اِلاّ شَغَلَکَ الشَّیطانُ وَ اِذا نَوَیتَ خَیرا فَعَجِّل وَ اِلاّ مَنَعَکَ الشَّیطانُ عَن ذلِکَ ؛
اى على! هرگاه وقت نمازت رسید، آماده آن شو وگرنه شیطان تو را سرگرم مى کند و هرگاه قصد [کار] خیرى کردى شتاب کن وگرنه شیطان تو را از آن باز مى دارد.
بحارالأنوار، ج ۷، ص ۲۹
حدیث (۴۰) امام صادق علیه السلام :
فَضلُ الوَقتِ الاوّلِ عَلَی الأخیر کَفَضل الاخرهِ عَلَی الدُّنیا.
فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست.
بحارالأنوار، ج ۸۲، ص ۳۵۹
حدیث (۴۱) امام صادق علیه السلام فرمودند:
لا یَنالُ شَفاعَتَنا مَن استَخَفَّ بِالصَّلاهِ؛
هرکس نماز را سبک بشمارد ، بشفاعت ما دست نخواهد یافت.
فروع کافی، ج۳، ص۲۷۰
حدیث (۴۲) رسول خدا صلی الله علیه و آله:
اَوَّلُ ما یَسالونَ عَنهُ الصَّلواتُ الخَمسُ؛
اولین چیزی که از انسانها سؤال می شود، نمازهای پنج گانه است .
کنز العمال،ج ۷،حدیث ۱۸۸۵۹
حدیث (۴۳) امام علی علیه السلام فرمودند:
الصَّلاهُ حِصنٌ مِن سَطَواتِ الشَّیطانِ؛
نماز قلعه و دژ محکمی است که نمازگزار را از حملات شیطان نگاه می دارد.
غررالحکم، ص ۵۶
حدیث(۴۴) حضرت زهرا (س):
فَجَعلَ اللهُ الایمانَ تَطهیراً لَکم مِنَ الشِّرکِ ، وَ الصَّلاهَ تَنزیهاً لَکم عَن الکِبرِ؛
خدای تعالی ایمان را برای پاکیزگی از شرک قرار داد ، و نماز را برای دوری از تکبر و خودخواهی.
احتجاج طبرسی، ج۱، ص۲۵۸
حدیث (۴۵) پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
اَحَبُّ الاعمالِ اِلَی اللهِ الصَّلاهُ لِوَقتِها ثُمَّ بِرُّ الوالِدَین ثُمَّ الجِهادُ فی سَبیلِ اللهِ؛
بهترین کارها در نزد خدا نماز به وقت است ، آنگاه نیکی به پدر و مادر ، آنگاه جنگ در راه خدا.
کنز العمال، ج۷، ص۲۸۵، ح ۱۸۸۹۷
حدیث (۴۶) امام على(سلام الله علیه):
اَلصَّلاهُ حِصنُ الرَّحمانِ ومِدحَرَهُ الشَّیطانِ.
نماز دژ محکم خداوند رحمان و وسیله راندن شیطان است.
الصلاه فی الکتاب والسنه – ح ۴۱۷- ص۱۱۶
حدیث (۴۷) پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
إذا قُمتَ فی صَلاتِکَ فَأَقبِل عَلَى اللَّهِ بِوَجهِکَ یُقبِل عَلَیکَ.
هرگاه به نماز ایستادى، با دل به خدا رو کن تا او نیز به تو رو کند.
بحارالأنوار – ج ۸۴ – ص ۲۲۱. میزان الحکمه ج۶- ص۳۰۱ – ص۱۰۷۹۳
حدیث (۴۸) پیامبراکرم صلی الله علیه و آله:
لایَقبَلُ اللَّهُ صَلاهَ عَبدٍ لایَحضُرُ قَلبُهُ مَعَ بَدَنِهِ.
خداوند نماز بندهاى را که دلش همراه بدنش نیست نمىپذیرد.
حکمت نامه پیامبر اعظم(ص) – ج۹-ص۴۵۰- ح ۷۴۵۴
حدیث (۴۹) امام باقر (ع):
مَن اَتَمَّ رُکوعَهُ لَم تَدخُلهُ وَحشَهٌ فی القَبر.
هر که رکوع نمازش را کامل انجام دهد هیچ ترس و وحشتی در قبر با سراغش نمی آید.
کافی ج۲ ص۳۲
اوقات چهار گانه نمازهای یومیه:
تعریف اصطلاحات:
وقت فضیلت: قسمتی از وقت نماز است که نماز در آن وقت دارای فضلیت است و خارج از آن وقت، فضیلت وارد شده را ندارد؛ مثل اول وقت.
وقت اختصاصی: قسمتی از وقت نماز است که مختص به همان نماز است که اگر در آن وقت مخصوص، عمدا نماز واجب ترتیبی دیگری خوانده شود؛ نماز باطل است. مثلا در نماز ترتیبی ظهر و عصر و مغرب و عشا، که اگر هر کدام در وقت اختصاصی دیگری خوانده شود؛ نماز باطل است. پس اگر فردی در آخر وقتِ نماز ظهر و عصر(نزدیک مغرب)، فقط به اندازه یک نماز چهار رکعتی وقت دارد؛ باید نماز عصر بخواند، هر چند که نماز ظهر را نخوانده باشد.[۱]
اول وقت: لحظات آغازین انجام تکالیف با وقت معین، است. ادای نماز در اول وقت، مستحب مؤکد و تأخیر آن از اول وقت جز در مواردی مثل نماز جماعت و غیره، که تأخیر افضل است، مکروه می باشد.
آخر وقت: لحظات پایانی زمان انجام تکالیف دارای وقت معین، است. با درک آخر وقت نمازهای یومیه، حتی به اندازۀ یک رکعت، نماز به نیت اداء، گزارده می شود.
نماز صبح
وقت فضیلت نماز صبح: وقت فضیلت نماز صبح از اذان صبح تا بیست و یک دقیقه بعد از اذان صبح ادامه دارد.
نماز ظهر
وقت اختصاصی نماز ظهر: از اول اذان ظهر به مقدار یک نماز چهار رکعتی برای غیر مسافر و یک نماز دو رکعتی برای مسافر، وقت اختصاصی نماز ظهر می باشد. در این زمان خواندن نماز عصر جایز نیست.
وقت فضیلت نماز ظهر: وقت فضیلت نماز ظهر از اذان ظهر تا یک ساعت و چهل دقیقه بعد از اذان ظهر ادامه دارد.
نماز عصر
وقت اختصاصی نماز عصر: در آخر وقت نماز عصر، نزدیک به مغرب، به مقدار خواندن یک نماز چهار رکعتی برای غیر مسافر و یک نماز دو رکعتی برای مسافر، وقت اخصاصی نماز عصر می باشد. در این زمان خواندن نماز ظهر جایز نیست.
وقت فضیلت نماز عصر: وقت فضیلت نماز عصر دو ساعت و پنجاه دقیقه بعد از اذان ظهر شروع می شود و تا چهل و دو دقیقه ادامه دارد.
نماز مغرب
وقت اختصاصی نماز مغرب: از اول وقت مغرب به مقدار خواندن یک نماز سه رکعتی، وقت اختصاصی نماز مغرب است. خواندن نماز عشاء در این زمان مخصوص جایز نیست.
وقت فضیلت نماز مغرب: وقت فضیلت نماز مغرب از اذان مغرب تا پنجاه و یک دقیقه ادامه دارد.
نماز عشا
وقت اختصاصی نماز عشا: به اندازه خواندن یک نماز چهار رکعتی برای غیر مسافر و یک نماز دو رکعتی برای مسافر در آخر وقت نماز عشا(نصف شب)، وقت اختصاصی نماز عشا است.[۲]
وقت فضیلت نماز عشا: وقت فضیلت نماز عشا، پنجاه و یک دقیقه بعد از اذان مغرب شروع می شود و تا سه ساعت و ده دقیقه ادامه دارد.
منابع:
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام.
- تحریر الوسیله، حضرت امام خمینی(ره).
- توضیح المسائل، آیت الله مکارم شیرازی.
- نرم افزار نجوم اسلامی، مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی – نجومی، وابسته به دفتر حضرت آیت الله سیستانی.
پی نوشت:
[۱] البته «اگر کسی اشتباهاً نماز ظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است».
[۲] یاد آوری دو نکته در این باره لازم است:
اول: هر گاه انسان عمداً نماز عشا را تا نصف شب نخواند، وقت آن گذشته و باید قضا کند، امّا اگر به واسطه عذری نخوانده باشد، باید تا قبل از نماز صبح به جا آورد و نماز او ادا است.(توضیح المسائل آیت الله مکارم، مسأله ۶۸۰)
دوم: برای محاسبه نصف شب بنابر احتیاط از اول غروب آفتاب تا اذان صبح محاسبه می شوند. وسط این زمان، نیمه شب می باشد. (توضیح المسائل آیت الله مکارم، مسأله ۶۷۹)